Tang lễ của Đức Bênêđictô sẽ diễn ra như thế nào

la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2023-01-03

Linh cữu của Đức Bênêđictô ở vương cung thánh đường Thánh Phêrô thứ ba, 3 tháng 1. ANDREAS SOLARO/AFP

Ngày thứ ba Vatican đã công bố chi tiết diễn biến lễ an táng của giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI.

Buổi lễ kéo dài khoảng hai giờ sẽ được cử hành tại tại Quảng trường Thánh Phêrô. Sau ba ngày quàn để giáo dân đến viếng từ sáng thứ hai đến 7 giờ tối thứ tư, theo thông lệ giáo hoàng, thi hài của ngài sẽ được đặt trong ba chiếc quan tài (bằng chì, bằng gỗ và bằng bách hương).

Quan tài của Đức Gioan-Phaolô II

Theo truyền thống, các huy chương, đồng xu đúc trong triều của ngài từ năm 2005 đến 2013, các dây pallium giám mục và giáo hoàng của ngài, và một văn bản ngắn gọn mô tả triều giáo hoàng của ngài sẽ được chôn theo.

 8h50 linh cữu Đức Bênêđictô XVI được đưa ra quảng trường

Ngày thứ năm 5 tháng 1 lúc 8:50 sáng, linh cữu của Đức Bênêđictô XVI sẽ được đưa ra Quảng trường Thánh Phêrô trước khi hàng chục ngàn giáo dân dự kiến sẽ bắt đầu lần chuỗi Mân Côi. Buổi lễ sẽ bắt đầu sau đó 10 phút và sẽ được Đức Phanxicô chủ trì – một sự kiện chưa từng có vì đây là lần đầu tiên trong lịch sử, giáo hoàng đương nhiệm chôn cất người tiền nhiệm của mình. Buổi lễ sẽ được hồng y Giovanni Battista Re niên trưởng Hồng y đoàn dâng.

Các bài đọc do Đức Phanxicô chọn

Sau kinh cáo mình và Kyrie là bốn bài đọc: bản đầu tiên là một đoạn trong sách Isaia (29,16-19) được đọc bằng tiếng Tây Ban Nha, bản thứ hai là Thánh Vịnh 22, được hát bằng tiếng la-tinh, bản thứ ba là một đoạn trích thư thánh Phêrô (1,3-9), đọc bằng tiếng Anh. Sau đó, một đoạn Tin Mừng Thánh Luca (29, 39-46) được đọc bằng tiếng Ý. Và Đức Phanxicô sẽ giảng lễ.

Lời nguyện giáo dân được đọc bằng tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Ả Rập, tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Ý, ý chỉ cầu nguyện dành riêng cho Đức Bênêđictô nhưng cũng cầu nguyện cho Đức Phanxicô và các nhà lãnh đạo quốc gia.

Vào cuối buổi lễ, chủ tế sẽ nói lời tiễn biệt cuối cùng, trước khi quan tài được đưa vào hầm mộ Vatican, ở tầng dưới vương cung thánh đường. Ngài sẽ được chôn cất nơi mà Đức Gioan XXIII và Đức Gioan-Phaolô II được chôn cất trước khi được phong chân phước, và sau đó là phong thánh.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Những ngày Vatican mất giáo hoàng danh dự

Thông báo về cái chết của Đức Bênêđictô XVI được đưa ra trước đó ba ngày, mọi việc như bị đình chỉ ở Vatican. Giữa huy động toàn thể, giữa nghi ngờ về tình trạng sức khỏe và hy vọng đây là báo động giả, chuyện kể những ngày lịch sử này.

la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2023-01-01

Ngày thứ bảy 31 tháng 12-2022, tại Đền thờ Thánh Phêrô. Một người dự Kinh Chiều do Đức Phanxicô chủ sự đọc báo L’Osservatore Romano đưa tin về cái chết của giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI. ANDREW MEDICHINI/AP

“Tôi rất tiếc phải thông báo giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI đã qua đời hôm nay lúc 9h34 sáng tại đan viện Mẹ Giáo hội, Vatican. Thông tin sẽ được báo thêm cho quý vị càng sớm càng tốt.” Thông qua tuyên bố được ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa Thánh gởi qua e-mail ngày thứ bảy 31 tháng 12 lúc 10:33 sáng, Vatican đã thông báo cho thế giới về sự kiện vừa được chờ đợi vừa lo sợ trong nhiều năm qua: Đức Joseph Ratzinger qua đời. Là giáo hoàng từ năm 2005 đến 2013, ngài đã thành “danh dự” trong gần mười năm nhưng vẫn ở Vatican, “giáo hoàng Bênêđictô XVI”.

Tin này kết thúc ba ngày đình chỉ ở nước nhỏ nhất thế giới.

Đó là lúc 9:48 sáng ngày thứ tư 28 tháng 12, cuối buổi tiếp kiến chung hàng tuần và ngoài mong chờ, Đức Phanxicô xin giáo dân “cầu nguyện đặc biệt” cho người tiền nhiệm của ngài. Gương mặt đau buồn, Đức Phanxicô nói, “ngài đang bệnh nặng”. Thông báo làm cho người công giáo, các quan sát viên thấy cái chết gần kề của Đức Bênêđictô.

Tại Vatican, thật đáng kinh ngạc: không ai, ngay cả trong số các giám chức cao nhất Giáo triều biết ý định của Đức Phanxicô sẽ nói thêm câu này vào cuối bài giáo lý đã chuẩn bị của ngài. Và ít người biết tình trạng sức khỏe của Đức Bênêđictô ngày càng xuống sau lễ Giáng sinh.

Trôi nổi không thể tưởng tượng

Vài giờ trước đó Nhà Thánh Marta nhận tin xấu của đan viện Mẹ Giáo hội, nơi Đức Bênêđictô ở gần mười năm nay trên một ngọn đồi trong khu vườn Vatican. Ngài ở với tổng giám mục thư ký Georg Gänswein và bốn nữ tu. Đức Bênêđictô không được khỏe, ngài bị bất tỉnh một thời gian ngắn. Cuối buổi sáng Đức Phanxicô đến thăm ngài.

Sáng thứ tư hôm đó, thư ký riêng của ngài còn nghỉ lễ ở Bavaria đã không trả lời hàng chục tin nhắn qua WhatsApp vài phút sau khi Đức Phanxicô xin cầu nguyện. Kể cả những người đứng đầu bộ truyền thông, chịu trách nhiệm báo tin cho nhà báo, những người có hàng chục người khác chờ tin.

Điều này tạo một bầu khí trôi nổi ở Vatican không thể tưởng tượng được. Vì một câu hỏi vẫn chưa có câu trả lời: Đức Bênêđictô ở trong tình trạng nào? Đây có phải là một báo động thực sự hay Đức Phanxicô nói theo cảm xúc khi ngài xin giáo dân cầu nguyện trong mùa Giáng sinh cho người tiền nhiệm của mình, mà ai cũng biết từ nhiều tháng nay ngài đã yếu nhưng vẫn tiếp tục tiếp khách không? Phải mất gần một giờ sau tin mới được xác nhận: tình hình nghiêm trọng. Một người am tường Vatican giải thích: “Rõ ràng, ngài sắp chết.”

Trong khi chờ đợi câu trả lời chính xác, một bộ máy khổng lồ lên khung. Hồng y Quốc vụ khanh Pietro Parolin họp kín với một số hồng y để chuẩn bị “hậu sự”. Và để có câu trả lời dứt khoát cho câu hỏi tế nhị, và đó là điều luôn cấm kỵ ở Vatican cho đến khi có thông báo về cái chết của Đức Bênêđictô XVI: chôn cất một giáo hoàng danh dự như thế nào?

Tất cả cần phải quyết định, có ba tiêu chuẩn: thứ nhất, ngài không còn tại vị để tổ chức tang lễ như tang lễ của  Đức Gioan-Phaolô II. Thứ nhì phải tuân theo di chúc cuối cùng của ngài, ngài mong được chôn cất thanh đạm và đơn giản. Cuối cùng, mọi thứ phải trình với Đức Phanxicô, ngài sẽ cho biết tất cả chi tiết tiến trình.

Chung quanh Quảng trường Thánh Phêrô, các máy quay phim từ khắp nơi trên thế giới đã bắt đầu về, dưới con mắt sững sờ của du khách, mùa này là mùa có nhiều du khách. Từ ngày 25 tháng 12 đến ngày 1 tháng 1, Rôma là thành phố nổi tiếng với du khách. Năm nay lại càng đông vì thời tiết ôn hòa.

Thời gian trôi qua và Đức Bênêđictô XVI luôn vẫn còn đó

Trên khắp thế giới, lời kêu gọi cầu nguyện ngày càng tăng. Ngày thứ sáu 30 tháng 12, khoảng 600 người đến vương cung thánh đường Thánh Gioan Lateran dự thánh lễ cầu nguyện cho Đức Bênêđictô XVI. Một giây phút hiệp thông sốt sắng để cầu nguyện, hồng y De Donatis, hồng y đại diện giáo phận Rôma từ Puglia, miền nam nước Ý về để cử hành thánh lễ. Tối hôm đó, khi hương trầm bay lên trong vương cung thánh đường uy nghi, hồng y đã nói những lời có thể nói là lời của một tang lễ.

Thời gian trôi qua và Đức Bênêđictô XVI luôn vẫn còn đó. Vì thế Vatican bắt đầu nghi ngờ: có phải đây là một báo động sai rất lớn do cảm xúc của Đức Phanxicô tạo ra không? Những người thân cận của ngài bắt đầu nghi: “Có lẽ đây chỉ là lời xin cầu nguyện vì sức khỏe của Đức Bênêđictô rất mong manh, ngài không thực sự đau nặng.” Một người gần với Đức Phanxicô nói: “Không ai biết chuyện gì thực sự xảy ra. Thật lạ lùng.”

Trận chiến của những từ

Thời gian trôi qua, một trận chiến dường như đang diễn ra giữa hai bên. Một bên là những người gần gũi với Đức Bênêđictô XVI, họ muốn trấn an. Họ nói ngài luôn “tỉnh táo” và “thanh thản”, các vấn đề về thận của ngài đã được giải quyết và ngài đang phản ứng tốt với việc chữa trị. Họ vẫn còn nhấn mạnh, tim hoạt động tốt và “không có dấu hiệu chết như trước”. Chúa đã nhận lời cầu nguyện, ngài đồng tế thánh lễ. Một nội dung nhớ lại nội dung của những tuần cuối của Đức Gioan-Phaolô II.  Một nội dung tốt đẹp lan truyền ở Vatican, theo đó ngài khỏe cho đến khi qua đời và thậm chí một chút sau đó…

Bên kia là các nguồn tin thân cận với Phủ Quốc vụ khanh: giáo hoàng đang hấp hối và mọi thứ có thể thay đổi bất cứ lúc nào. Tất nhiên tình trạng được “ổn định”, nhưng thực sự là “đáng lo ngại”, “nghiêm trọng”. Dù rất  thận trọng nhưng làm sao biết được thời gian kết thúc cuộc đời có thể kéo dài bao lâu? Dưới tiêu chuẩn này, trong những ngày này, các thông cáo Vatican đưa ra là giáo hoàng “minh mẫn” nhưng tình trạng của ngài “nghiêm trọng”.

Cuối cùng, không ai biết thực sự tình trạng của giáo hoàng như thế nào. Trong riêng tư, các hồng y chia sẻ sự bối rối của họ. Hồng y đoàn chưa bao giờ được thông báo về tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi của Đức Bênêđictô XVI: họ biết tin khi nghe Đức Phanxicô hoặc qua điện thoại của một trong các bạn hồng y của họ.

Về phía 4.000 nhân viên Giáo triều Rôma, trong những ngày này họ cũng đang tự hỏi: mình có phải về Rôma càng sớm càng tốt không? Câu hỏi còn quan trọng hơn với những người thương tiếc giáo hoàng danh dự. Một người nói: “Tôi đã làm việc hai năm dưới thời Đức Bênêđictô XVI. Với ngài, tuy mọi sự không hoàn hảo, nhưng tôi có cảm nghĩ tôi thấy rõ hơn hôm nay. Tôi muốn ở đó với ngài.” Tu sĩ này sẽ về Rôma tuần này. Đức Bênêđictô XVI qua đời sáng thứ bảy tuần này. Và Vatican dừng lại.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Chỉ bằng một cử chỉ, Joseph Ratzinger đã đặt dấu chấm hết cho Giáo hội của thiên niên kỷ thứ hai

Sau cái chết của Đức Bênêđictô, triều giáo hoàng của Đức Phanxicô bước sang một giai đoạn mới

Sau cái chết của Đức Bênêđictô, triều giáo hoàng của Đức Phanxicô bước sang một giai đoạn mới

Rõ ràng Đức Phanxicô đã bị chấn động mạnh sau khi Đức Bênêđictô qua đời. Trong những tháng tới, có khả năng tin đồn việc từ nhiệm của ngài sẽ gia tăng, thực tế đã mở ra một giai đoạn mới cho triều giáo hoàng của ngài.

la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2023-01-02

Đức Phanxicô tại Đền thờ Thánh Phêrô ngày 1 tháng 1-2023 / FILIPPO MONTEFORTE/AFP

Gương mặt đăm chiêu hằn rõ mệt mỏi. Vài giờ sau khi tin Đức Bênêđictô qua đời, Đức Phanxicô trông mệt mỏi hẳn. Đầu tiên là tại Đền thờ Thánh Phêrô chiều thứ bảy 31 tháng 12 năm 2022 khi ngài cử hành Kinh Chiều và  Kinh Tạ Ơn theo truyền thống để tạ ơn Chúa trong năm qua. Trong suốt giờ kinh, khuôn mặt ngài hằn lên nét buồn bã, ngay cả khi ngài ngồi trên xe lăn đi qua vương cung thánh đường để đến cảnh giáng sinh ở Quảng trường Thánh Phêrô giữa đám đông vỗ tay chào ngài.

Trước 8.000 giáo dân có mặt tại Đền thờ Thánh Phêrô, ngài tuyên bố: “Lẽ tự nhiên suy nghĩ của chúng ta bây giờ đều hướng về giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI thân yêu, ngài đã rời bỏ chúng ta sáng nay. Chúa đã ban ngài cho Giáo hội và cho thế giới. Chúng ta hết lòng cám ơn ngài vì tất cả những điều tốt đẹp ngài đã hoàn thành, và trên hết là chứng tá đức tin và lời cầu nguyện của ngài, đặc biệt trong những năm ngài nghỉ hưu cuối đời.”

Nghiêm trọng

Nét nghiêm trọng này còn hằn lên ngày hôm sau khi Đức Phanxicô chủ sự thánh lễ trọng thể Mẹ Thiên Chúa. Ngài  phó thác Đức Bênêđictô cho Đức Mẹ “để Mẹ đồng hành với ngài trong hành trình từ thế gian này đến Thiên Chúa”. Đức Phanxicô cầu nguyện trước 40 000 tín hữu ở quảng trường: “Tất cả chúng ta hiệp lòng, hiệp ý để tạ ơn Chúa vì Ngài đã ban cho chúng ta người tôi tớ trung thành của Tin Mừng và của Giáo hội.”

Kể từ khi được bầu kế vị Thánh Phêrô năm 2013, Đức Phanxicô luôn dựa vào người tiền nhiệm. Dù cả hai không nhất thiết phải có cùng quan điểm về Giáo hội, nhưng cả hai cùng chia sẻ gánh nặng đè trên vai họ. Vừa được bầu chọn, Đức Phanxicô luôn duy trì mối liên hệ với người tiền nhiệm và thường xuyên hỏi ý kiến ngài.

Mối dây liên hệ giảm lần với thời gian nhưng Đức Phanxicô thường xuyên đến thăm giáo hoàng danh dự nhất là trong các lễ Giáng sinh, Phục Sinh hoặc những lúc xin giáo dân cầu nguyện cho người luôn âm thầm cầu bàu với Chúa cho Giáo hội. Sáng thứ bảy, Đức Phanxicô là người đầu tiên đến viếng di hài của Đức Bênêđictô, mười phút sau khi ngài qua đời.

Trên thực tế, cái chết của Đức Bênêđictô mở ra một giai đoạn mới cho triều giáo hoàng Đức Phanxicô. Khi sắp đến gần ngày kỷ niệm 10 năm ở ngôi Thánh Phêrô, như những gì đã xảy ra – kể từ tháng 7 năm 2021 với lần phẫu thuật ruột -, ngài đã có một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nên những suy đoán một khả năng ngài từ nhiệm không thể không tính đến. Ở Rôma người ta thường nhắc, việc từ nhiệm của Đức Bênêđictô không những vì lý do sức khỏe mà còn do việc điều hành một Giáo triều Rôma dường như không thể cải cách được.

“Nếu Chúa gọi, tôi sẽ rút lui”

Với Đức Phanxicô, ngay từ những ngày đầu, ngài đã hình dung triều của mình sẽ ngắn ngủi, ngài không bao giờ che giấu việc từ nhiệm vẫn là một lựa chọn khả thi. Cuối tháng 7 năm 2022, trên chuyến bay từ Canada về Rôma, ngài cho biết: “Đó là một trong những chọn lựa bình thường, nhưng cho đến nay tôi chưa bao giờ mở cánh cửa đó. Tôi chưa cảm thấy.” Đây là lần đầu tiên ngài ngồi xe lăn trước công chúng khi ra nước ngoài.

Khẳng định chuyện từ nhiệm không phải là chuyện của “ngày mai”, nhưng ngài nói thêm, không có gì ngăn tôi “bắt đầu nghĩ về chuyện này, nếu không ngày mai thì ngày kia và nếu Chúa gọi, tôi sẽ rút lui.”

Áp lực vì thế sẽ tăng cao hơn. Sự hiện diện của Đức Bênêđictô tại Vatican được xem là một trong những trở ngại chính cho việc Đức Phanxicô từ nhiệm. Cách đây 10 ngày, những người ở Vatican còn thì thầm, “hai giáo hoàng đã là nhiều, bây giờ tưởng tượng có ba…”. Tình hình bây giờ đã thay đổi hoàn toàn.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Những ngày Vatican mất giáo hoàng danh dự

Chỉ bằng một cử chỉ, Joseph Ratzinger đã đặt dấu chấm hết cho Giáo hội của thiên niên kỷ thứ hai

Cái chết của Đức Bênêđictô XVI, một tình huống xử lý tế nhị cho Đức Phanxicô

Lời cuối cùng của Đức Bênêđictô XVI: “Lạy Chúa, con yêu Chúa”

vaticannews.va, 2023-01-01

Chúng tôi xin dịch bài của Vatican News về những lời cuối cùng của Đức Bênêđictô, bài trước chúng tôi dịch của nhật báo Argentina La Nación cho biết, lời cuối cùng của ngài nói bằng tiếng Đức nhưng thật ra bằng tiếng Ý. Sau đây là bài của Vatican News.

Tổng giám mục Georg Ganswein thư ký của Đức Bênêđictô cho biết đây là những lời cuối cùng của ngài. Tối chúa nhật các cộng sự viên của Giáo triều đã có thể đến viếng di hài của cố giáo hoàng danh dự ở đan viện Mẹ Giáo hội.

“Lạy Chúa, con yêu Chúa”, đó là lời Đức Bênêđictô nói bằng tiếng Ý đêm 30 rạng ngày 31 tháng 12 khoảng 3 giờ sáng, khi có một nữ y tá ở bên cạnh ngài, luôn có người thay phiên nhau ở bên cạnh ngài. Tổng giám mục  Gänswein xúc động kể: “Bằng một giọng rất yếu ớt nhưng nghe rõ, ngài nói bằng tiếng Ý: ‘Lạy Chúa, con yêu Chúa!’. Tôi không có mặt ở đó, nhưng ngay sau đó cô y tá đã nói với tôi. Đây là những lời cuối cùng nghe được của ngài, vì sau đó, ngài không còn nói được.”

Đức Phanxicô ở bên giường bệnh của Đức Bênêđictô

Sáng thứ bảy, ngay sau khi được tin Đức Bênêđictô XVI qua đời, Đức Phanxicô đã đến đan viện Mẹ Giáo hội lúc 10 giờ sáng. Ngài cầu nguyện cho Đức Bênêđictô như ngài đã xin vào ngày thứ tư 28 tháng 12 vào cuối buổi tiếp kiến chung khi ngài báo cho giáo dân biết tình trạng sức khỏe của Đức Bênêđictô ngày càng suy yếu nặng.

Di hài được quàn ở nhà nguyện Mẹ Giáo hội

Đức Phanxicô cầu nguyện bên cạnh thi thể Đức Bênêđictô an nghỉ ở nhà nguyện Mẹ Giáo hội, dưới cây thánh giá, bên cạnh cây thông và máng cỏ Giáng sinh. Đức Bênêđictô đội mũ miện, mặc áo phụng vụ màu đỏ và không mang dây pallium. Một số hồng y và những người thân cận của cố giáo hoàng danh dự là những người đầu tiên đến viếng và cầu nguyện trước di hài của ngài.

Kể từ 9 giờ sáng thứ hai đến 7 giờ chiều ngày thứ tư, di hài của ngài được quàn ở Đền thờ Thánh Phêrô. Ngày thứ năm 5 tháng 1, Đức Phanxicô sẽ cử hành thánh lễ an táng. Một thánh lễ tư được cử hành trước khi linh cữu rời nhà nguyện Mẹ Giáo hội.

Ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa Thánh cho biết các hình ảnh sẽ được phát sóng liên tiếp.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Giám mục Lovey: Cuộc gặp với Đức Bênêđictô, giây phút rực rỡ

cath.ch, I.Media, 2022-12-31

Giám mục Jean-Marie Lovey, giáo phận Sion | © Servizio Fotografico-Vatican News Đức Bênêđictô qua đời sáng thứ bảy 31 tháng  12 năm 2022 thọ 95 tuổi.

Giám mục Lovey chia sẻ kỷ niệm về chuyến viếng thăm duy nhất của Đức Bênêđictô đến Thụy Sĩ. Bí mật tuyệt đối bao phủ chuyến thăm chớp nhoáng của ngài ngày 18 tháng 7 năm 2006 đến dưỡng đường Thánh Bênađô.

Giám mục Lovey nhớ lại: “Thật là cả một tương phản! Trong khi tôi nghĩ mình sẽ gặp một người vĩ đại về đức tin và thần học thì trước mặt tôi là một người nhỏ bé hơn tôi hình dung. Tôi đặc biệt nhớ đến đức tính khiêm tốn, dịu dàng và đôi mắt xanh tuyệt đẹp của ngài.

Ngày chúa nhật 16 tháng 7, một người bạn ở Thung lũng Aosta gọi điện thoại cho giám mục Jean-Marie Lovey biết Đức Bênêđictô đang nghỉ hè trong vùng và muốn gặp các đan sĩ. Giám mục Lovey nói: “Ngài biết dưỡng đường và muốn biết cộng đồng và cách chúng tôi sống.” Đây không phải là chuyến thăm cấp nhà nước.

Vì thế chuyến đi của ngài phải giữ im lặng tuyệt đối, “nếu không mọi thứ sẽ bị hủy bỏ”. Chỉ có cha bề trên và cha trưởng giáo đoàn thời đó là cha Benoỵt Vouilloz được biết.

Kiểm tra và chương trình

Ngày hôm sau 8 giờ sáng chuông điện thoại reo: giáo hoàng sẽ lên đường ngày thứ ba, họ cho biết sẽ có ba nhân viên an ninh của giáo hoàng đến hôm nay. Kiểm tra cơ sở, chương trình ấn định: tiếp đón lúc 3:30 chiều, cử hành kinh chiều, thăm cơ sở. Sau đó là thời gian chia sẻ với cộng đoàn, thành viên và các thiện nguyện viên làm việc tại đây sẽ được ngài chào đón.

Cho đến lúc đó, mọi sự đều im lặng theo lệnh. Đến mức linh mục Benoỵt Vouilloz và giám mục Jean-Marie Lovey không tiết lộ gì cho cộng đoàn. “Tôi đã xin một điều kiện: Tôi không thể không nói với cộng đoàn của tôi rằng giáo hoàng sẽ đến thăm chúng tôi.” Đồng ý, nhưng không nói trước 2 giờ chiều, những người bảo vệ an ninh trả lời. Cha bề trên được phép mời cả cộng đoàn đến sảnh đường để gặp giáo hoàng.

Ngay cả cảnh sát Valais được cử đến để chận đường trong chuyến thăm này cũng chỉ được thông báo vào giờ chót.

Đức Bênêđictô bên cạnh linh mục Benoỵt Vouilloz và Jean-Marie Lovey, khi đó là người điều hành dưỡng đường, đã cử hành kinh chiều tại nhà nguyện ở đây | © Servizio Fotografico-Vatican News

Chương trình theo đúng từng milimét. Đức Bênêđictô cử hành kinh chiều tại nhà nguyện. Linh mục trưởng giáo đoàn giới thiệu với Đức Bênêđictô hội dòng và cộng đoàn. Đức Bênêđictô muốn biết cuộc sống của các giáo sĩ, ngài đặt câu hỏi cho người này người kia. Cuộc trao đổi diễn ra suôn sẻ.

Một khoảnh khắc tươi sáng

Ngài đi bộ rời nhà hưu dưỡng, chào người đứng xem bên đường, gặp các tu sĩ hội dòng Thánh Bênađô và chào người gác chuồng chó. Ngài về một mình, đi dọc theo con đường của các đan sĩ lần hạt Mân Côi với thư ký Georg Gänswein của ngài. Sau đó ngài đi trở lại con đường ở phía bên kia nơi các nhân viên an ninh đang chờ ngài. Giám mục Lovey nói về chuyến thăm này như một giây phút rực sáng.

Giám mục Lovey cho biết: “Chuyến thăm như vậy không hề tầm thường, nhưng nhiệm vụ của chúng tôi là chào đón tất cả mọi người như nhau dù đó là giáo hoàng, nhà vua, người khách bình thường hay hoàng đế, khách du lịch bình thường hay kẻ bất lương. Chúng tôi tôn trọng nhân tính mỗi người dù họ là ai. Chuyến thăm này mang ý nghĩa cho nhiều người.”

 “Một Giáo hoàng vĩ đại”

Giám mục Jean-Marie Lovey vui mừng khi hồng y Ratzinger được bầu chọn. “Tôi đã đọc quyển Đức tin Kitô, trước đây và bây giờ, một tác phẩm về kitô học đã làm tôi say mê, ngài đã viết khi ngài còn là giáo sư thần học ở Tübingen”. Giám mục đã rất ngạc nhiên khi nghe tin ngài từ nhiệm tháng 2 năm 2013. Nhất là khi đó mọi người nghĩ không biết liệu việc từ chức có liên quan đến một căn bệnh nào đó không. “Tôi đã đến thăm một bà cụ rất lớn tuổi, bà nói ‘chuyện đó khá bình thường’ và câu này làm cho tôi yên lòng”.

Giám mục Lovey nói tiếp: “Lịch sử sẽ ghi nhớ ngài là một giáo hoàng vĩ đại, tôi chắc chắn như vậy. Ngài đã bị chỉ trích nhiều trong vai trò là người bảo vệ học thuyết đức tin, nhưng ngài có được công lý này. Ngài đã bị phân loại ngay cả trước khi thi hành chức vụ của mình.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Đức Bênêđictô XVI, bài học cao cả về đức khiêm nhường cho toàn Giáo hội

Vì sao thi hài Đức Bênêđictô XVI không mang dây pallium?

Hình ảnh thi hài Đức Bênêđictô quàn tại nhà nguyện Mẹ Giáo hội

fr.aleteia.org, Mathilde de Robien, với I.Media, 2023-01-01

Không giống như các giáo hoàng qua đời tại chức, giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI qua đời ngày thứ bảy 31 tháng 12 không mang dây pallium, dây vải trắng có năm thánh giá màu đen mang trên cổ dành cho giáo hoàng tại chức và cho các tổng giám mục giáo phận.

Ngày chúa nhật 1 tháng 1 năm 2023, Vatican đăng hai bức ảnh đầu tiên thi hài Đức Bênêđictô quàn ở Đan viện Mẹ Giáo hội, nơi ở cuối cùng của ngài. Đức Bênêđictô mặc chiếc áo lễ màu đỏ đơn giản, đội mũ miện, chuỗi tràng hạt gỗ trên tay. Ngài không mang dây pallium của giám mục Rôma, không như các giáo hoàng tiền nhiệm qua đời khi tại chức vì chỉ có giáo hoàng tại chức, với tư cách là giám mục Rôma, cũng như các tổng giám mục giáo phận mới mang dây pallium, nói lên sự hiệp thông chặt chẽ giữa giáo hoàng và các tổng giám mục. Còn với Đức Bênêđictô XVI, dây pallium cũng tượng trưng cho ách của Chúa Kitô.

Ngài cũng không mang đôi giày đỏ như ngài thường mang, cũng không mặc áo choàng ngắn đỏ ngài thường mặc, Đức Phanxicô mặc áo choàng ngắn trắng. Nhưng chiếc áo lễ màu đỏ ngoài chiếc áo chùng trắng là dấu hiệu dành riêng cho các giáo hoàng kể từ khi Đức Phaolô VI qua đời năm 1978.

Ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa Thánh cho biết thi hài của Đức Bênêđictô sẽ được quàn ở Đền thờ Thánh Phêrô từ 9 giờ sáng thứ hai đến 7 giờ chiều thứ tư. Tang lễ sẽ được Đức Phanxicô cử hành ngày thứ năm 5 tháng 1-2023 lúc 09:30 sáng tại Đền thờ Thánh Phêrô.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Các hồng y đến viếng Đức Bênêđictô

Vì còn trong mùa Giáng sinh, nhà nguyện còn chưng cây thông và máng cỏ. Thi hài Đức Bênêđictô đặt trên tấm vải đỏ sẫm, có ba chiếc gối đệm.

Cái chết của Đức Bênêđictô XVI, một tình huống xử lý tế nhị cho Đức Phanxicô

liberation.fr, Bernadette Sauvaget, 2022-12-31

Đức Phanxicô xin giáo dân đặc biệt cầu nguyện cho người tiền nhiệm 95 tuổi của mình. Được bầu làm giáo hoàng năm 2005, ngài nghỉ hưu năm 2013 vì lý do sức khỏe.

Bất chấp những khác biệt về ý thức hệ, hai giáo hoàng thân tình chung sống với nhau trong mười năm. Đức Phanxicô sẽ cử hành tang lễ của Đức Bênêđictô ngày thứ năm 5-1-2023.

Bênêđictô XVI và Đức Phanxicô tại Castel Gandolfo, dinh thự mùa hè của các giáo hoàng tháng 6 năm 2015. (Ảnh/ABACA)

Cái chết của Đức Bênêđictô XVI tạo ra một tình huống chính trị-tôn giáo khá tế nhị cho người kế nhiệm ngài cũng như cho Giáo hội công giáo xử lý. Tang lễ của nhà thần học người Đức qua đời ngày thứ bảy 31 tháng 12-2022 tại đan viện Mẹ Giáo hội, bên trong Vatican nơi ngài sống ẩn dật gần mười năm nay sẽ được Đức Phanxicô cử hành sáng thứ năm 5 tháng 1-2023.

Làm cả thế giới ngạc nhiên, tháng 2 năm 2013, Đức Bênêđictô từ nhiệm vì lý do sức khỏe. Quyết định lịch sử của ngài – giáo hoàng Celestine V thế kỷ 13 là giáo hoàng cuối cùng từ nhiệm – đã dẫn đến việc tổ chức mật nghị ngày 13 tháng 3 năm 2013 bầu giáo hoàng Dòng Tên người Châu Mỹ Latinh đầu tiên trong lịch sử lên làm giáo hoàng. Sự xuất hiện tối hôm đó, trên ban công Đền thờ Thánh Phêrô của tổng giám mục Buenos Aires, Jorge Mario Bergoglio, là ngạc nhiên lớn thứ nhì trong tiến trình lịch sử chưa từng có này của Giáo hội công giáo.

Là một tổ chức rất phức tạp trong các nghi thức, Giáo hội công giáo đã hệ thống hóa nghiêm ngặt tang lễ của một giáo hoàng tại vị; nhưng bây giờ không phải là trường hợp này. Nhưng có vẻ như Joseph Ratzinger, rất cầu kỳ về phụng vụ và thích cử hành thánh lễ bằng tiếng la-tinh lại để lại những chỉ dẫn đơn giản cho buổi lễ. Từ thứ hai, thi thể của ngài sẽ được đưa về Đền thờ Thánh Phêrô để giáo dân đến tiễn biệt ngài. Năm 2005, cái chết của Đức Gioan Phaolô II đã khơi dậy lòng nhiệt thành chưa từng có của giáo dân. Hàng trăm ngàn người đã chờ rất lâu, có khi cả 24 giờ để tưởng niệm trong giây lát trước giáo hoàng quá cố. Hơn một triệu người về Rôma ngày 8 tháng 4 năm 2005 dự tang lễ do Đức Bênêđictô XVI tương lai cử hành. Cái chết của nhà thần học người Đức, ít nổi tiếng và lôi cuốn hơn so với giáo hoàng Ba Lan, có thể sẽ không tạo một nhiệt tình như vậy.

Các tin tức trấn an

Nhưng thực tế vẫn là một xử lý tế nhị cho Đức Phanxicô. Những đối thủ gay go nhất của ngài như hồng y Robert Sarah hay Gerhard Ludwig Müller thường có khuynh hướng chống lại hai giáo hoàng nhằm làm suy yếu quyền lực giáo hoàng Dòng Tên người Argentina. Cuối buổi tiếp kiến chung thứ tư hàng tuần, chính Đức Phanxicô tuyên bố tình trạng sức khỏe của người tiền nhiệm ngày càng nặng là điều bất thường. Ngài xin giáo dân công giáo cầu nguyện đặc biệt cho Đức Bênêđictô XVI vì ngài “đang bị bệnh rất nặng”. Một cách để cho các đối thủ của ngài và những người thân cận với giáo hoàng danh dự biết ngài nắm tình hình. Những ngày sau khi ngài xin cầu nguyện, những người thân cận Đức Bênêđictô liên tục gởi tin nhắn trấn an.

Tang lễ sẽ được Đức Phanxicô cử hành, một dịp để ngài nói lên chân dung, đánh giá triều giáo hoàng của người tiền nhiệm của mình. Dù muốn hay không, hai giáo hoàng đã chung sống với nhau gần mười năm, Đức Phanxicô không ngừng tỏ ra kính trọng và nồng hậu với Đức Bênêđictô XVI.

Đức Phanxicô yếu đi và nhiều cơn đau tái phát

Tuy nhiên, giữa họ vẫn còn những khác biệt sâu sắc, đặc biệt là về phụng vụ. Gần đây, Đức Phanxicô đã cố gắng hạn chế việc sử dụng thánh lễ la-tinh mà Đức Bênêđictô XVI đã tự do hóa. Mối quan hệ với hồi giáo cũng là một điểm khác biệt quan trọng giữa hai vị giáo hoàng. Đức Phanxicô duy trì mối quan hệ thường xuyên với một số giáo sĩ hồi giáo như Đại Imam Ahmed Al-Tayeb của Viện Al-Azhar, Cairo.

Suy yếu do cơn đau tái phát ở đầu gối phải và sau lần phẫu thuật phức tạp vào mùa hè năm 2021, Đức Phanxicô hiện phải ngồi xe lăn, có nguy cơ phải đối diện với áp lực buộc ngài phải từ nhiệm ngày càng gia tăng. Trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo ABC Tây Ban Nha đăng ngày 17 tháng 12, Đức Phanxicô đã nói về vấn đề này: “Chúng ta cai trị bằng cái đầu, không phải bằng đầu gối.”

Marta An Nguyễn dịch

Bài đọc thêm: Và đột nhiên Đức Phanxicô nói Đức Bênêđictô “đau rất nặng”

Trong nhà nguyện còn chưng cây thông và máng cỏ. Đức Bênêđictô yên nghỉ trên tấm vải đỏ sẫm giữa ba chiếc gối  đệm. Ngài không mang dây pallium, dấu hiệu chức vụ giám mục như trường hợp Đức Gioan-Phaolô II. Ngài cũng không mặc áo choàng ngắn màu đỏ, cũng như không mang đôi giày đỏ như ngài vẫn thường mang khi còn là giáo hoàng. Ngài mặc chiếc áo lễ đỏ bên ngoài chiếc áo trắng thêu hoa, là dấu hiệu dành riêng cho các giáo hoàng kể từ khi Đức Phaolô VI qua đời năm 1978.