Đức Phanxicô tạ ơn Chúa đã ban cho chúng ta Đức Bênêđictô

Theo Đức Phanxicô, Giáo hội sẽ mãi mãi biết ơn về những gì Đức Bênêđictô XVI đã mang lại cho Giáo hội | © Landesregierung Baden-Württemberg/Flickr/CC BY-NC-ND 2.0

cath.ch, I.Media, 2023-01-04

Đức Phanxicô vinh danh người tiền nhiệm của mình trong lời nói đầu cho tuyển tập dày 144 trang các tư tưởng thiêng liêng của Đức Bênêđictô XVI, sách sẽ được Thư viện Nhà xuất bản Vatican phát hành bằng tiếng Ý ngày 14 tháng 1 năm 2023. Trong bài viết dài hai trang do Vatican News công bố ngày thứ tư 4 tháng 1, ngài ca ngợi công việc của nhà thần học, “bậc thầy của đức tin”, người có “tư tưởng và huấn quyền đang và sẽ luôn sinh hoa kết trái theo thời gian”.

“Đức Bênêđictô XVI làm thần học quỳ gối”.  Đây là cách Đức Phanxicô mô tả phong cách của người tiền nhiệm của ngài khi ngài ký tên lời nói đầu cho một quyển sách lan tỏa một sự tươi mới thiêng liêng.

Đức Phanxicô viết: “Lập luận đức tin của ngài được hướng dẫn bởi lòng tận tụy của một người hoàn toàn phó thác mình cho Thiên Chúa và dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, đã tìm cách thâm nhập sâu hơn vào mầu nhiệm Chúa Giêsu, Đấng đã cuốn hút ngài từ khi còn trẻ.” Đức Phanxicô nhấn mạnh, ngài đã có thể làm cho “trái tim và lý trí, tư tưởng và tình cảm, lý trí và cảm xúc tương tác nhau” trong các bài giảng dạy, điều này tạo thành  “mô hình hiệu quả khi nói với mọi người về sức mạnh làm thay đổi của Tin Mừng”.

Một Giáo hội “mãi mãi” biết ơn

Trong lời nói đầu, Đức Phanxicô trích dẫn các lời hay ý đẹp thân thiết của Đức Joseph Ratzinger: “Thiên Chúa là một sự kiện của tình yêu”; “Điều gì có thể cứu chúng ta nếu không phải đó là tình yêu?”; “Chúng ta không phải là một trung tâm sản xuất, không phải là công ty tạo ra lợi nhuận, chúng ta là Giáo hội”.

Ngài viết, “chiều sâu tư tưởng của Joseph Ratzinger vẫn còn hữu ích cho đến ngày nay” và mời gọi chúng ta đi sâu vào “tuyển tập thiêng liêng” này của Đức Bênêđictô và “luôn mở lòng ra cho chân trời vĩnh cửu mà kitô giáo có trong DNA của chính mình”. Ngài khẳng định toàn thể Giáo hội “mãi mãi biết ơn” tư tưởng và huấn quyền tập trung vào Chúa Giêsu Kitô, bác ái, hy vọng và đức tin.

Tinh thần phê phán dũng cảm

Đức Phanxicô nhắc lại Đức Bênêđictô đã xem nét đẹp là “cách  đặc quyền” để gặp Thiên Chúa, một sứ mệnh mà với giáo hoàng thứ 265 là “nhiệm vụ cao cả nhất và khẩn cấp nhất của Giáo hội”.

Ngài cũng ghi nhận, Đức Bênêđictô đã giải quyết “những câu hỏi lớn và hóc búa của thời đại chúng ta, quan sát và phân tích với một  phán đoán tỉnh táo và tinh thần phê phán dũng cảm”, không bao giờ tự giới hạn mình trong một “văn hóa trí thức thuần túy”. Và: “Ý định của ngài là không thay đổi: bước vào đối thoại với mọi người để cùng nhau tìm kiếm những cách thức mà qua đó chúng ta có thể gặp Thiên Chúa”.

Đức Phanxicô kết luận: “Tôi ước mong độc giả tìm thấy trong những trang này, qua giọng nói nồng nàn và nhẹ nhàng của bậc thầy đức tin và hy vọng, ân sủng của một cuộc gặp mới và tràn đầy năng lực với Chúa Giêsu.”

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Các chi tiết trong tang lễ Đức Bênêđictô

Các chi tiết trong tang lễ Đức Bênêđictô

Tang lễ của Đức Bênêđictô sẽ được Đức Phanxicô cử hành sáng thứ năm 5 tháng 1 lúc 9:30 sáng tại Quảng trường Thánh Phêrô, một buổi lễ trang trọng nhưng đơn giản như ý nguyện của Đức Bênêđictô.

Tin tổng hợp

Giáo dân về Quảng trường Thánh Phêrô từ sáng tinh mơ dưới sương mù.

Buổi lễ sẽ diễn ra như thế nào?

Buổi lễ kéo dài khoảng hai giờ, lời cầu nguyện giáo dân được đọc bằng nhiều ngôn ngữ (tiếng Pháp, tiếng Ý, tiếng Đức, tiếng Ả Rập và tiếng Bồ Đào Nha), ý chỉ cầu nguyện cho Đức Bênêđictô, Đức Phanxicô và các nhà lãnh đạo của các quốc gia.

Đức Phanxicô sẽ nói lời tiễn biệt cuối cùng trước khi đưa quan tài Đức Bênêđictô vào hầm mộ Vatican để được chôn cất.

Hồng y Zen trong số các khách công giáo Các giám mục Pháp, một phái đoàn gồm mười bảy giám mục Đức, các hồng y Mỹ, rất nhiều các giám mục, hồng y các nước về dự tang lễ.

Hồng y Joseph Zen, người bị tịch thu hộ chiếu sau khi bị bắt vào tháng 5 vừa qua được tòa án Trung Quốc cho phép đi dự thánh lễ, ngày thứ bảy ngài sẽ về lại Hong Kong. Các giáo sĩ Giáo hội  Đông phương và Giám mục Công giáo Hy Lạp-Ukraine Kenneth Nowakowski, các nhà lãnh đạo tôn giáo ngoài công giáo khác sẽ có mặt tại Rôma như Giám đốc Phân bộ Quan hệ Giáo hội Đối ngoại của tòa thượng phụ Matxcova, Giám mục Antonij của Volokolamsk và phụ tá của ngài, như đại diện các Thượng phụ Đông Âu tham dự tang lễ.

Đại diện Cộng đoàn Anh giáo tại Tòa thánh, tổng giám mục  Ian Ernest và các nhà lãnh đạo của tin lành (Hội đồng Giám lý Thế giới, giáo xứ Lutheran ở Rôma và Liên minh Tin lành Thế giới) sẽ tham dự tang lễ Đức Bênêđictô.

Đức và Ý, hai quốc gia duy nhất được mời chính thức

Chỉ có hai quốc gia chính thức được mời dự tang lễ: Đức và Ý. Về phía Đức, Tổng thống Frank-Walter Stenmeier và Thủ tướng Olaf Scholz; tổng thống Ý Sergio Mattarella và thủ tướng Giorgia Meloni tham dự buổi lễ.

Các nhân vật chính trị khác đi dự với tính cách riêng như nữ hoàng Sophie của Tây Ban Nha, vua Philippe của Bỉ hay tổng thống Ba Lan Andrzej Duda. Chính phủ Pháp do Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Thờ phụng Gérald Darmanin đại diện.

Quan tài của Đức Bênêđictô

Theo truyền thống, thi hài của cố giáo hoàng sẽ được quàn tại Đền thờ Thánh Phêrô trong ba ngày. Có khoảng 200.000 người đến viếng. Tối thứ Tư, thi thể của ngài được đặt trong quan tài làm bằng gỗ tùng bách, loại gỗ không thấm nước. Cùng với ngài, một số biểu tượng được chôn theo: dây pallium giám mục của giáo phận  Munich và giáo phận Rôma; các huy chương và đồng xu có hình triều giáo hoàng của ngài (2005-2013); một tài liệu bằng tiếng la-tinh, cho biết ngài là ai và triều giáo hoàng của ngài là gì, được đặt trong hộp kim loại hình ống.

Chương trình buổi lễ

Lúc 8:50 sáng, quan tài sẽ được mười hai người trọng thể khiêng và đặt ở sân trước Quảng trường Thánh Phêrô trên mặt đất. Một quyển phúc âm đặt trên quan tài. Vào cuối thánh lễ, quyển này được đưa đến một trong những hầm mộ của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô. Trước khi chôn cất, quan tài bằng gỗ bách sẽ được bao bằng chiếc quan tài bằng kẽm và sau đó là một quan tài khác bằng gỗ.

Đức Phanxicô chủ sự và giảng lễ. Nhưng vì bị đau đầu gối nên tang lễ sẽ hồng y Giovanni Battista Re niên trưởng Hồng y đoàn cử hành ở bàn thờ. Thánh lễ sẽ kết thúc lúc 11:15 sáng.

Sẽ có khoảng 100 hồng y dự thánh lễ. Sẽ có 420 giám mục, gần 4000 linh mục đồng tế và ca đoàn có 250 người.

Quảng trường Thánh Phêrô có sức chứa 300.000 người. Theo dự báo thời tiết, trời Rôma ôn hòa. Nhưng kỷ lục 2 triệu giáo dân trong tang lễ Đức Gioan-Phaolô II ngày 8 tháng 4 năm 2005 sẽ không thể sánh được. Có hơn một trăm quốc gia được mời chính thức cho giáo hoàng Ba Lan nhưng chỉ có hai quốc gia chính thức được mời cho tang lễ Đức Bênêđictô là Đức và Ý. Đức Phanxicô  không tuyên bố một ngày để tang ở Vatican cho người tiền nhiệm của ngài. Trong buổi tiếp kiến chung ngày thứ tư 4 tháng 1, ngài tạ ơn Chúa đã ban Đức Bênêđictô cho Giáo hội công giáo, chiều sâu tư tưởng của Đức Joseph Ratzinger vẫn còn hữu ích cho đến ngày nay và toàn thể Giáo hội biết ơn ngài.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Đức Phanxicô tạ ơn Chúa đã ban cho chúng ta Đức Bênêđictô

Hình ảnh tang lễ Đức Bênêđictô do Đức Phanxicô cử hành sáng thứ năm 5 tháng 1 tại Quảng trường Thánh Phêrô.

Vạch trần ba chuyện vô nghĩa trong các lời bình về Đức Bênêđictô

cruxnow.com, John L. Allen Jr., 2023-01-03

Linh cữu Đức Bênêđictô quàn tại Đền thờ Thánh Phêrô, nguồn Vatican Media.

Một năng lực không thể lay chuyển xảy ra bất cứ khi nào một nhân vật lớn của công chúng qua đời: Trong khoảng thời gian giữa cái chết và đám tang, các nhà báo cố gắng lấp đầy cột báo và phát sóng bất cứ một cái gì đó để duy trì sự quan tâm đến câu chuyện cho đến khi có tin tức thực sự của báo cáo.

Để phù hợp với quy tắc đó, 48 giờ qua đã có một loạt các bình luận, phân tích, mổ xẻ về giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI. Thời gian trôi qua, trọng tâm dường như đang chuyển từ cáo phó và di chúc sang những câu hỏi mang tính suy đoán “bây giờ thì sao?” đủ các loại phân tích.

Một phần lớn các loạt bài này đều có suy nghĩ và xây dựng – dù sao thì Đức Bênêđictô XVI cũng là một nhà trí thức, và tôi luôn nghĩ ngài có khuynh hướng truyền cảm hứng để có một giới báo chí thông minh hơn mức trung bình. Tuy nhiên, một số câu chuyện hết sức ngớ ngẩn, đôi khi nhai đi nhai lại.

Ba loại ngớ ngẩn này đang xoay vòng: Với cái chết của Đức Bênêđictô XVI, người công giáo bảo thủ đã mất người anh hùng của họ và giờ đây họ sẽ trôi dạt.

Cái chết của Đức Bênêđictô loại đi cái phanh với những chỉ trích bảo thủ Đức Phanxicô vì vậy những xung đột nội bộ giờ đây sẽ trở nên gay gắt và khó giải quyết hơn.

Người công giáo Hoa Kỳ bây giờ có thể ly giáo vì bây giờ họ không còn bị kìm giữ với việc Đức Bênêđictô còn sống. (Dù tin hay không, gợi ý này đã được báo Corriere della Sera, tờ báo được cho là có thẩm quyền nhất nước Ý đăng trên trang nhất ngày thứ ba 3-1).

Cả ba khẳng định trên hoàn toàn vô nghĩa. (Trên thực tế, khẳng định đầu tiên đồng nghĩa với hai khẳng định còn lại, nhưng có khi nào logic chặt chẽ sẽ ngăn chận chúng ta không?) Chúng ta cùng xem.

Trước hết những người bảo thủ sẽ trôi dạt. Thôi, cho tôi xin.

Để bắt đầu, người công giáo bảo thủ chắc chắn ngưỡng mộ và yêu mến Đức Bênêđictô XVI, nhưng ngài chưa bao giờ là điểm quy chiếu chính cho phe đối lập hung hăng nhất của Đức Phanxicô.

Quý vị nghiên cứu văn bản, quý vị sẽ có thể thấy Athanasius, chứ không phải Biển Đức là nhân vật được trích dẫn nhiều nhất trong những lời lẽ chống Đức Phanxicô trong thập kỷ qua. (Athanasius là cha đẻ của giáo hội ở thế kỷ thứ tư, người nổi tiếng chống lại dị giáo Arian, ngay cả khi đó các giáo hoàng dường như chấp thuận). Các điểm tham khảo quan trọng khác trong lãnh vực này là Thánh Augutinô, Thánh Tôma Aquinô và các giáo hoàng Piô IX và X đó là chưa kể giáo hoàng Gioan-Phaolô II.

Đã có một phong trào công giáo bảo thủ sinh động trước khi Đức Bênêđictô xuất hiện, và sẽ có một phong trào khác sau khi ngài ra đi.

Hơn nữa, trong chừng mực khi Đức Bênêđictô là điểm quy chiếu cho các lực lượng chống Đức Phanxicô, cái chết của ngài gần như không làm giảm sức mạnh của ngài – thực sự, với sự nhấn mạnh của công giáo về hiệp thông các thánh, nó thực sự không thay đổi nhiều. Như một giám chức cao cấp của Vatican nói với tôi tối chúa nhật, điều khác biệt duy nhất bây giờ, thay vì cầu nguyện “cho” Đức Bênêđictô, thì ông cầu nguyện “tới” Đức Bênêđictô.

Thứ hai, những người bảo thủ đã giữ lửa vì Đức Bênêđictô, bây giờ họ sẽ khóc cho sự hỗn độn và để thoát những con chó chiến tranh? Thêm một lần nữa, cho tôi xin.

Tôi thấy không có bằng chứng nào cho thấy Đức Bênêđictô XVI tồn tại trong thập kỷ qua đã ngăn cản những lời chỉ trích theo chủ nghĩa bảo thủ và truyền thống với Đức Phanxicô.

Chúng ta đã thấy Đức Phanxicô bị dán nhãn là “giáo hoàng độc tài”, chúng ta đã thấy những tấm áp phích khắp Rôma chế giễu cam kết của ngài với lòng thương xót, những quyển sách tranh luận rằng cuộc bầu cử của ngài là bất hợp pháp, chúng ta đã thấy những lời buộc tội ngài là một người cộng sản, người theo thuyết phiếm thần và một người sùng bái thần tượng, thậm chí đã thấy các giám mục và các nhà thần học công khai cáo buộc ngài là dị giáo, tất cả những điều này khi Đức Bênêđictô vẫn còn sống.

Mười phút trên Twitter vào bất kỳ thời điểm nào trong thập kỷ qua sẽ mang lại nhiều ví dụ phát biểu công khai về một giáo hoàng đã có thể châm ngòi cho việc thiêu sống trong nhiều thế kỷ trước.

Tất nhiên, những tiếng nói như vậy chỉ đại diện cho một thiểu số nhỏ bé trong thiên hà rộng lớn hơn của tình cảm công giáo bảo thủ. Tuy nhiên với những người này, thật khó để tưởng tượng rằng có một cái gì đó thậm chí còn độc hại hơn mà họ chờ.

Như bộ phim “Life of Brian” đã nói một cách đáng nhớ, “Tồi tệ hơn? Làm thế nào nó có thể trở nên tồi tệ hơn?

Thứ ba, Giáo hội Hoa Kỳ bây giờ sẽ đi vào ly giáo? Thêm một lần nữa, cho tôi xin!

Để bắt đầu, tôi muốn nhắc nhở các đồng nghiệp không phải là người Mỹ của tôi, rằng những người chỉ trích Đức Phanxicô gay gắt nhất trong hàng giám mục toàn cầu không phải và chưa bao giờ là người Mỹ.

Đồng ý, tổng giám mục Carlo Maria Viganò từng là sứ thần tại Hoa Kỳ, nhưng xin tin tôi, ông là người Ý. Một ví dụ khác, giám mục Robert Mutsaerts của Hà Lan đã rút khỏi Thượng hội đồng về Giới trẻ năm 2018 để ủng hộ loạt cáo buộc đầu tiên chống Đức Phanxicô của Viganò, và sau đó gọi những hạn chế của Đức Phanxicô với thánh lễ la-tinh là “độc tài”, “phi mục vụ” và “không thương xót.” Một giám chức Hà Lan khác, hồng y Wim Eijk, năm 2018 đã cảnh báo  việc Đức Phanxicô không kiểm soát được người Đức muốn cho người tin lành rước lễ theo một số giới hạn nhất là một lệch lạc bội giáo.

Đúng, hồng y Raymond Burke là một trong bốn hồng y nghi ngờ về tông huấn Niềm vui Tình yêu, Amoris Laetitia là người Mỹ, nhưng ba hồng y còn lại khác là hồng y người Ý Carlo Caffarra, hai hồng y Đức Walter Brandmüller và Joachim Meisner. Và ngày nay vẫn còn hồng y Đức Gerhard Müller nổi bật trong số những người chỉ trích Đức Phanxicô, cũng như hồng y Ghana Robert Sarah, giám mục Athanasius Schneider của Kazakhstan. Hồng y Joseph Zen của Hồng Kông đã chỉ trích gay gắt chính sách Trung Quốc của Đức Phanxicô.

Tôi có thể tiếp tục, nhưng vấn đề rất rõ ràng: Hầu như không chỉ có các giám mục người Mỹ mới là những người không hài lòng.

Không có một giám mục người Mỹ nào được chuẩn bị để trở thành tổng Giám mục Marcel Lefebvre của Tân Thế giới, nghĩa là một giám mục sẽ lãnh đạo một nhóm linh mục và giáo dân chính thức đoạn tuyệt với Rôma. Nhiều mục tử Hoa Kỳ có thể bảo thủ hơn Đức Phanxicô một chút, nhưng họ nghĩ họ là một phe đối lập trung chính, không phải là lữ đoàn  thứ năm.

Giáo hội Mỹ giàu, có loa truyền thông khổng lồ và môi trường văn hóa phân cực nhất thế giới. Ở một mức độ nào đó, nước Mỹ sẽ luôn là mảnh đất màu mỡ cho những người công giáo cực đoan nhưng nó cũng có thể là trung tâm công giáo lớn nhất, rộng nhất và ổn định nhất thế giới – xin quý vị đến thăm một giáo xứ sinh động của Mỹ vào bất cứ một ngày chúa nhật nào, và quý vị sẽ thấy những người dửng dưng với chính sách của giáo hội nhưng gắn bó sâu sắc với đức tin.

Nói cách khác, nếu có một cuộc ly giáo, thì rất khó có khả năng nó được sinh ra tại Hoa Kỳ.

Sẽ thật tuyệt nếu vòng suy nghĩ hiện nay về cuộc đời và di sản của giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI tiếp tục mà không có những mảng thuốc phiện độc hại này. Tuy nhiên, tôi không ảo tưởng – trong vũ trụ truyền thông cũng như trong thế giới vật chất, than ôi, thời gian và thủy triều không chờ đợi ai.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Những ngày Vatican mất giáo hoàng danh dự

Phỏng vấn tổng giám mục Ganswein: Đức Bênêđictô XVI đã sống đời sống yêu mến Chúa đến cùng

Trong một phỏng vấn dành cho truyền thông Vatican, tổng giám mục thư ký riêng, Georg Gänswein của Đức Bênêđictô kể lại những năm tháng và những giờ phút cuối cùng cảm động giám mục ở  bên cạnh giáo hoàng danh dự khi ngài qua đời ngày 31 tháng 12.

vaticannews.va, Silvia Kritzenberger, Vatican, 2023-01-04

Đau buồn, xúc động, nhưng cũng bình tâm, tổng giám mục đứng đầu Phủ Giáo hoàng, thư ký riêng của hồng y Joseph Ratzinger và sau đó là giáo hoàng Bênêđictô XVI, ngày thứ tư 4 tháng 1 đã đến phòng thu âm của Vatican News kể lại giây phút cuối cùng trên trần thế của người đã phục vụ Giáo hội trong chức vụ giám mục giáo phận Rôma từ năm 2005 đến năm 2013, trước khi ngài có quyết định lịch sử từ nhiệm chức giáo hoàng cách đây gần mười năm.

Hàng ngàn giáo dân đến viếng di hài của giáo hoàng danh dự. Cha đã ở phần lớn cuộc đời bên cạnh ngài, làm sao cha sống giây phút này?

Tổng giám mục Georg Gänswein: Về mặt con người, tôi rất khổ. Tôi cảm thấy đau lòng, tôi quá buồn… Nhưng về mặt thiêng liêng thì tôi được an ủi. Tôi biết ngài đã ở nơi ngài muốn đến.

Đức Bênêđictô XVI đã sống trong tình trạng nào trong những ngày cuối cùng? Những lời cuối cùng của ngài là gì?

Tôi không tận tai nghe những lời cuối cùng của ngài, nhưng vào đêm trước khi ngài qua đời, một trong các y tá trực đã nghe. Khoảng ba giờ sáng, ngài nói: “Lạy Chúa, con yêu Chúa”. Y tá nói với tôi ngay khi tôi vào phòng sáng hôm sau, đó là lời cuối cùng tôi thực sự hiểu. Thông thường chúng tôi cầu nguyện những lời ngợi khen bên giường ngài. Cũng trong buổi sáng đó, tôi nói với ngài: “Chúng ta làm như hôm qua. Con cầu nguyện cao giọng và cha hiệp thông thiêng liêng với con”. Thật ra thì ngài đã không còn cầu nguyện ra giọng vì ngài đã rất mệt. Lúc đó, ngài chỉ mở mắt một chút – ngài hiểu câu nói – và ngài gật đầu đồng ý. Và tôi cầu nguyện. Khoảng 8 giờ sáng, càng lúc ngài càng thở khó khăn. Hai bác sĩ đã có mặt – bác sĩ Polisca và một bác sĩ hồi sức – họ nói với tôi: “Chúng tôi sợ đã đến lúc ngài phải chiến đấu với giây phút cuối cùng trên trái đất”. Tôi gọi cho nhóm Memores và sơ Brigida, tôi xin họ đến vì ngài hấp hối. Lúc đó ngài còn minh mẫn. Tôi đã chuẩn bị trước lời cầu nguyện cho người hấp hối, và chúng tôi cùng nhau cầu nguyện khoảng 15 phút, khi ngài thở càng lúc càng khó khăn hơn. Càng lúc tôi càng thấy ngài không thể thở bình thường. Sau đó, tôi nhìn một trong hai bác sĩ, tôi hỏi có phải ngài đã hấp hối. Họ nói đúng rồi: “Đã bắt đầu, nhưng chúng tôi không biết sẽ kéo dài bao lâu”.

Và chuyện gì xảy ra sau đó?

Chúng tôi ở đó, mọi người thinh lặng cầu nguyện, lúc 9:34 ngài trút hơi thở cuối cùng. Sau đó, chúng tôi tiếp tục cầu nguyện, không phải lời cầu nguyện cho người hấp hối mà cho những người đã chết. Kết thúc chúng tôi hát bài “Alma Redemptoris Mater”.

Ngài qua đời trong tuần bát nhật Giáng sinh, mùa phụng vụ yêu thích của ngài, ngày lễ Thánh giáo hoàng Sylvester dưới thời Hoàng đế Constantin, một trong các tiền nhiệm của ngài. Ngài được bầu chọn ngày lễ Thánh giáo hoàng người Đức Lêô IX, quê ở Alsace; ngài qua đời ngày lễ Thánh giáo hoàng La Mã Sylvester. Tôi nói với mọi người tôi sẽ gọi ngay cho Đức Phanxicô để ngài là người đầu tiên biết tin. Tôi gọi ngay và ngài nói với tôi: “Tôi đến ngay lập tức!”. Ngài đến, tôi cùng đi với ngài đến phòng Đức Bênêđictô XVI qua đời và xin mọi người ở lại. Ngài chào những người ở đây, tôi kéo ghế mời ngài ngồi bên giường và cầu nguyện. Ngài ban phép lành rồi ra về. Đó l ngày 31 tháng 12 năm 2022.

Tối thứ bảy 31 tháng 12, ngày mất của giáo hoàng danh dự, văn phòng báo chí của Tòa thánh công bố di chúc thiêng liêng giáo hoàng danh dự đã viết ngày 29 tháng 8…

Di chúc thiêng liêng của Đức Bênêđictô

Những lời nào trong di chúc thiêng liêng của ngài làm cha xúc động nhất?

Một di chúc như thế đã làm cho tôi rất xúc động. Tôi phải nói, chỉ chọn một vài từ là khó khăn cho tôi. Di chúc này được viết ngày 29 tháng 8 năm 2006, năm thứ hai triều giáo hoàng của ngài, ngày lễ kính Thánh Gioan Tẩy Giả tử đạo. Ngài viết tay, chữ rất nhỏ nhưng dễ đọc. Trong tiếng Đức, ngài viết ‘O-Ton Benedikt’ có nghĩa ‘Đúng là Bênêđictô’. Nếu tôi cầm tờ di chúc này mà không biết ai là tác giả, tôi sẽ nhận ra ngài ngay. Chúng ta tìm thấy ở đây tinh thần của Đức Bênêđictô. Đọc và suy gẫm, chúng ta sẽ thấy đó chính là ngài. Tất cả về ngài đều nằm ở đó, trong hai trang.

Tóm lại, đó là lời tạ ơn Thiên Chúa và gia đình?

Đúng, đó là lời tạ ơn, nhưng cũng là sự khích lệ cho giáo dân, để họ đừng bị lạc lối trong những tiền giả định, dù trong lãnh vực thần học, triết học hay những lãnh vực khác. Dứt khoát, đây là Giáo hội hiệp thông. Chính Giáo hội, Nhiệm thể Chúa Kitô đang sống và truyền đức tin đến với mọi người, cho mọi người. Đôi khi, ngay cả trong thần học, nếu có những lý thuyết rất ngộ, hoặc những lý thuyết có vẻ như vậy, thì có thể chỉ sau một hoặc hai năm nó cũng trôi qua. Đức tin của Giáo hội công giáo là điều thực sự giải thoát chúng ta và đưa chúng ta đến với Chúa.

Thông điệp mạnh mẽ nhất trong triều của ngài là gì?

Sức mạnh này nằm ở phương châm ngài đã chọn khi ngài là tổng giám mục giáo phận München, trích thư thứ ba của Thánh Gioan: “cooperatores veritatis” có nghĩa “những người cộng tác cho sự thật”, nghĩa là sự thật không phải là một ý nghĩ, mà là một con người: đó là Con Thiên Chúa. Thiên Chúa đã nhập thể trong Chúa Giêsu Kitô, trong Giêsu Nadarét, đó là thông điệp của Ngài: đừng theo một lý thuyết về sự thật, nhưng theo Chúa. “Thầy là đường, là sự thật và là sự sống”. Đó là thông điệp của ngài. Một thông điệp không phải là một gánh nặng nhưng nó giúp chúng ta mang gánh nặng mỗi ngày và cho chúng ta niềm vui. Các vấn đề luôn có, nhưng đức tin càng mạnh thì nó càng có tiếng nói cuối cùng.

Thế giới không bao giờ quên ngày ngài từ nhiệm, ngày 11 tháng 2 năm 2013. Một số người còn tiếp tục cho rằng, đó không phải là một lựa chọn tự do hoặc thậm chí còn cho, bằng một cách nào đó, ngài muốn tiếp tục là Giáo hoàng. Cha nghĩ sao?

Câu hỏi này, chính tôi cũng tự đặt cho tôi trong nhiều lúc khác nhau. “Thưa Đức Thánh Cha, họ đang cố gắng hiểu điều gì đằng sau thông báo ngày 11 tháng 2 của cha sau công nghị. Họ đi tìm, họ đi tìm, họ đi tìm…” và ngài khẳng định: “Những ai không tin các lý do tôi đưa ra về việc từ nhiệm, thì họ cũng sẽ không tin nếu bây giờ tôi nói ‘Tin tôi đi, nó là như thế!’” Đây là và vẫn là lý do duy nhất, và chúng ta không được quên. Ngài đã nói cho tôi biết trước quyết định này. “Tôi phải làm điều này”. Tôi là một trong những người đầu tiên cố gắng ngăn ngài. Và ngài xẵng giọng trả lời: “Nghe này, cha không hỏi ý kiến con, nhưng cha nói cho con biết quyết định của cha, cha đã cầu nguyện, cha đã đau khổ. Quyết định được thực hiện “coram Deo” (trước mặt Chúa)”. Có những người không tin hoặc đưa ra các lý thuyết, nói ngài “sẽ để lại một phần nhưng giữ một phần khác” (các trách nhiệm), v.v.: tất cả những người nói chuyện này chuyện kia chỉ là lý thuyết, cuối cùng họ không tin những gì ngài nói. Đúng là một sỉ nhục với ngài. Dĩ nhiên ai cũng có ý riêng, tự do riêng của mình và có thể nói những điều có lý hoặc không có lý. Nhưng sự thật hiển nhiên vẫn là: ngài không còn đủ sức để lãnh đạo Giáo hội, như ngài đã nói bằng tiếng la-tinh ngày hôm đó. Tôi hỏi: “Thưa Đức Thánh Cha, vì sao cha nói bằng tiếng la-tinh?”. Ngài trả lời: “Vì đó là ngôn ngữ của Giáo hội”. Những người nghĩ họ có thể hoặc họ phải tìm một lý do khác là nhầm lẫn. Ngài đã nói lý do thực sự. Amen.

Khía cạnh nào tạo ấn tượng mạnh nhất của cha khi gần gũi với ngài trong suốt thời gian dài ngài là giáo hoàng danh dự?

Gần mười năm. Ngài đã là hồng y, đã là giáo sư và đây thật sự là một hồng ân. Nhiều người nói về đức khiêm tốn. Đúng, nhưng cũng có thể là khả năng chấp nhận khi mọi người không đồng ý với những gì ngài nói, dù điều này bề ngoài có vẻ không rõ. Là giáo sư, đó là chuyện bình thường. Có đối chất, có đối thoại, “chiến đấu” giữa các lập luận khác nhau. Trong bối cảnh này, những từ mạnh mẽ cũng đã được dùng, nhưng không bao giờ làm tổn thương và nếu có thể, không tạo tranh cãi. Đó là một điều khác khi là giám mục và sau đó khi là giáo hoàng. Một người rao giảng, một người viết không phải với tư cách cá nhân, nhưng với tư cách là người được ủy thác rao giảng và chăn dắt đàn chiên. Giáo hoàng là chứng nhân đầu tiên cho Tin Mừng, có thể nói là chứng nhân của Chúa. Và ở đó chúng ta thấy lời của ngài, lời của người kế vị Thánh Phêrô đã không được chấp nhận. Điều này cho chúng ta biết, việc lãnh đạo Giáo hội không chỉ được thực hiện bằng mệnh lệnh, bằng quyết định, mà còn bằng đau khổ và phần đau khổ này không hề nhỏ. Khi ngài là giáo hoàng danh dự, chắc chắn mọi trách nhiệm và toàn triều giáo hoàng của ngài đã kết thúc với ngài.

Ngài có nghĩ ngài sẽ sống lâu như vậy sau khi từ nhiệm không?

Khoảng ba tháng trước, tôi nói với ngài: “Thưa Đức Thánh Cha, chúng ta sắp kỷ niệm 10 năm Hiển linh, Hiển linh 2013 và Hiển linh 2023. Chúng ta phải ăn mừng”. Nhưng cũng có nghĩa là mười năm ngài từ nhiệm. Một số người thắc mắc, ngài nói không còn sức nữa và ngài đã sống thêm mười năm nữa. Về chuyện này, ngài trả lời: “Tôi phải nói chính tôi là người ngạc nhiên đầu tiên vì Chúa ban cho tôi nhiều thời gian hơn. Tôi nghĩ nhiều nhất là một năm và Chúa cho tôi mười! 95 tuổi là thọ nhưng tuổi già cũng có sức nặng của nó, dù là “giáo hoàng danh dự”. Ngài nói, “tôi đã nhận lời và tôi đã cố gắng thực hiện những gì đã hứa: cầu nguyện, hiện diện và trên hết là đồng hành với người kế nhiệm tôi trong lời cầu nguyện”. Quá đẹp. Tôi cũng khuyên những ai gặp khó khăn với quyết định của ngài, họ nên đọc lại những gì Đức Bênêđictô nói khi cám ơn Đức Phanxicô tại Hội trường Clementine nhân kỷ niệm 65 năm thụ phong linh mục của ngài. Cuối cùng, một ngày nọ, tôi nói đùa không lịch sự cho lắm: “Thưa Đức Thánh Cha, ha fatto i conti senza l’oste (Ngài đã đưa ra quyết định của mình mà không tham khảo ý kiến của các bên quan tâm chính); ngài trả lời, “Tôi không làm điều đó. Tôi chấp nhận những gì Chúa ban cho tôi. Ngài đã cho tôi cái này, tôi phải cám ơn ngài. Đó là xác tín của tôi. Những người khác có thể có những ý tưởng, lý thuyết hoặc xác tín khác, nhưng đây là của tôi”.

Bài học lớn nhất cho cuộc đời của cha là gì và cha sẽ nhớ điều gì nhất về Đức Joseph Ratzinger?

Bài học lớn nhất là đức tin được viết ra, đức tin được nói ra và công bố không chỉ là điều ngài nói và rao giảng, mà còn là điều ngài đã sống. Đó là tấm gương của tôi. Đức tin được học, được dạy và được công bố đã trở thành đức tin được sống. Và với tôi, bây giờ khi tôi đang khổ, và tôi không phải là người duy nhất, điều này là niềm an ủi lớn lao cho tôi.

Trong di chúc, Đức Bênêđictô XVI viết: “Nếu vào giờ phút cuối đời này, khi nhìn lại những thập niên tôi đã sống, trước hết tôi thấy có bao nhiêu lý do để tạ ơn”. Ngài có phải là người hạnh phúc và phỉ nguyện không?

Ngài là người xác tín sâu đậm trong tình yêu Chúa, chúng ta không bao giờ sai lầm, cả khi về mặt con người chúng ta phạm nhiều lỗi lầm. Và xác tín này đã làm cho ngài bình tâm và có thể nói, sự khiêm nhường và cả sự trong sáng này. Ngài thường nói đức tin phải là đức tin đơn sơ, không đơn giản hóa quá mức, nhưng đơn sơ. Vì tất cả các lý thuyết vĩ đại, các thần học vĩ đại đều dựa trên nền tảng của đức tin. Và đây là và vẫn là nguồn thức dinh dưỡng duy nhất cho chính mình và cho cả người khác.

Xin cám ơn cha, cha đã dành thời gian cho chúng tôi.

Chính tôi là người cám ơn quý vị vì quý vị đã mời tôi. Tôi sẵn lòng đến và tôi biết Đức Bênêđictô sẽ cảm thấy được nâng đỡ – nếu tôi có thể nói vậy – được yêu mến, yêu mến vì những gì quý vị đã làm và được tình cảm của quý vị bao bọc.

Marta An Nguyễn dịch

Bài đọc thêm: Peter Seewald: “Sự hiện đại của Đức Bênêđictô XVI làm tôi phấn khích”

Bênêđictô XVI, giáo hoàng của đức tin trưởng thành của chúng ta

Đức Bênêđictô tại Paris ngày 13 tháng 9 năm 2008.

fr.aleteia.org, Louis Manaranche, 2023-01-03

Louis Manaranche, giáo sư lịch sử, đồng trách nhiệm phụ trách Viện quan sát Hiện đại tại Học viện Bernardins, ông thuộc thế hệ Bênêđictô XVI. Ông bày tỏ lòng kính trọng với giáo hoàng đã làm cho ông bước vào một đức tin trưởng thành, phủi khỏi các tranh cãi trong quá khứ và được nuôi dưỡng bằng lý trí.

Thế hệ của tôi biết Đức Gioan Phaolô II khi ngài đã lớn tuổi và bệnh tật, tuy nhìn thấy ngài là người khổng lồ nhưng những năm tháng vinh quang của ngài đã ở đàng sau chúng tôi. Tuy vậy vẫn còn trước mắt chúng tôi và của cả thế giới, tấm gương phi thường về sự ổn định và phẩm giá cao cả của ngài trong đau khổ. Việc Joseph Ratzinger lên ngôi Thánh Phêrô trùng hợp với việc chúng tôi bước vào tuổi trưởng thành; đó cũng là lối vào đức tin trưởng thành của chúng tôi. Đến sau kỷ nguyên vĩ đại của “Lễ Ngũ Tuần Mới”, trong đó có rất nhiều điều hóa ra lại là sự lừa dối nặng nề, không để nhiệt tình bị suy sụp, chúng tôi cần trở về với trọng tâm rao giảng kitô giáo. Về điểm này, với nhiều người trong chúng tôi, thông điệp Thiên Chúa là tình yêu, Deus Caritas est của Đức Bênêđictô là bước khởi đầu khám phá ra chiều sâu của giáo huấn huấn quyền.

Được nuôi dưỡng trong thông điệp thường được dùng như tư liệu trong các nhóm Even, nhóm tuyên úy, các phiên họp và các cuộc hành hương, chúng tôi yêu thích giáo huấn của giáo hoàng này với một suy nghĩ rõ ràng và đòi hỏi cao. Thông điệp Về niềm hy vọng kitô giáo Spe Salvi và Bác ái trong Chân lý Caritas in Veritate củng cố chúng tôi trong sự hiểu biết và thực hành các nhân đức thần học, còn trong tư cách là thần học gia, Joseph Ratzinger cho chúng tôi chiêm ngưỡng hình ảnh của chính Chúa Giêsu thành Nazareth với con mắt của đức tin và lý trí (Lời và Im Lặng, 2012 ).

Một niềm tin được nuôi dưỡng bằng lý trí

Qua những văn bản này cũng như rất nhiều bài diễn văn mang tính quyết định như các diễn văn ở đại học Regensburg, ở Viện Bernardins, đáng tiếc là ở Sapienza các bài diễn văn của ngài chưa bao giờ được công bố, chúng tôi đo lường được đến thế nào triều giáo hoàng này đã mời gọi chúng tôi đến với một đức tin được nuôi dưỡng sâu sắc bởi lý trí để luôn vững vàng trong cuộc sống, trong thế giới tục hóa, không hòa giải hay cứng nhắc.

Đức tin và lý trí đã được bảo tồn theo đúng thứ tự và sự ăn khớp của chúng, với chúng tôi, giáo huấn Giáo hội như được phủi khỏi lớp bụi của những tranh cãi của các thế hệ gần đây.

Theo một nghĩa nào đó, Đức Bênêđíctô XVI dường như đã viết, với mức độ của bậc thầy và với sự trong sáng đáng kể, phần kết luận của thế kỷ 19 và 20 ở châu Âu trong mối liên hệ của họ với đức tin kitô giáo được đánh dấu bởi chủ nghĩa hiện đại và chủ nghĩa chính thống. Đức tin và lý trí đã được bảo tồn theo đúng thứ tự và sự ăn khớp của chúng, với chúng tôi, giáo huấn Giáo hội như được phủi khỏi lớp bụi của những tranh cãi của các thế hệ gần đây và chính phụng vụ đã chỉ ra hơi thở mới này. Mục đích của nó không phải để tự nói với chúng ta, cũng không phải để thử nghiệm những cách thể hiện đức tin, nhưng để neo chặt chúng ta vào Mầu nhiệm Chúa Kitô bằng cách rút ra từ đó kho tàng, sống động và đổi mới, mà Giáo hội đã kiên nhẫn đón nhận và uốn nắn. Những Ngày Thế Giới Trẻ của Đức Bênêđictô XVI và đặc biệt là những Ngày ở Madrid đã hân hoan tập hợp những đặc điểm nổi bật này của ngài. Kiên định trong đức tin, Firmes en la fe, chúng tôi đã hát bằng tiếng Tây Ban Nha, nhưng tốt hơn vẫn là im lặng trước Thánh Thể đã làm cho tất cả những ai tham dự không thể nào quên được buổi canh thức bão táp này.

Ở đúng vị trí của minh

Về thực chất, đây có phải là điềm báo trước về sự từ chức của ngài sắp tới không đây? Khác xa với hình ảnh giáo hoàng chuyên chế mà chúng ta muốn gán cho ngài, giáo hoàng, ít uy quyền hơn bao giờ hết, biết cách giữ im lặng và bước sang một bên, tin chắc rằng Vị Mục tử duy nhất của Giáo hội sẽ tiếp tục lãnh đạo Giáo hội mà Chúa Thánh Thần sẽ khơi dậy nơi con người với nghị lực không hề suy giảm để đáp ứng những thách thức của thế kỷ 21. Khi làm như vậy, ngài đã đặt hình ảnh của giáo hoàng trở lại đúng vị trí của mình và điều này chắc chắn sẽ tác động vĩnh viễn đến mối quan hệ của chúng tôi với giáo hoàng. Người phục vụ cho sự hiệp nhất của Giáo hội, người củng cố anh em của mình bằng lời nói và hành động, chỉ là đi qua… Stat Crux! Do đó, nếu bây giờ là lúc để tạ ơn cuộc đời khai sáng và dạy dỗ có một không hai này, thì không có chỗ cho một hoài niệm hay than thở. Chính vì Chúa Kitô, Đấng không qua đi, mà sự gắn bó của chúng ta phải ra đi. Về điểm này và không giảm thiểu sự khác biệt về phong cách và tông điệu giữa hai người, triều giáo hoàng của Đức Bênêđictô XVI đã chuẩn bị cho chúng ta lắng nghe lời kêu gọi của Đức Phanxicô để đi đến các vùng ngoại vi. Chúng ta sẽ có một người cầu bàu ở đây!

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Peter Seewald: “Sự hiện đại của Đức Bênêđictô XVI làm tôi phấn khích”

la-croix.com, Camille Le Tallec, 2023-01-01

Peter Seewald, nhà báo, người viết tiểu sử của Đức Bênêđictô XVI sinh năm 1954 tại Bochum, Đức, ông gặp Joseph Ratzinger lần đầu tiên năm 1992 để viết cho tờ Süddeutsche Zeitung một chân dung về ngài. Ông đã xuất bản các sách phỏng vấn hồng y Ratzinger và đã viết quyển tiểu sử đồ sộ của giáo hoàng danh dự.

Đức Bênêđictô XVI tại Viện Bernardins, Paris, ngày 12 tháng 9 năm 2008. Theo nhà báo Peter Seewald, bài diễn văn của Đức Bênêđictô XVI, nhà trí thức vĩ đại, người có khả năng phân tích phi thường đã rất được chú ý. Alessia Giuliani/CPP/Ciric

La Croix: Đức Bênêđictô XVI đã dành cho ông nhiều cuộc phỏng vấn. Ông khám phá được gì nơi tính cách của ngài?

Peter Seewald: Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên của chúng tôi, tôi đã rất ngạc nhiên: ngài không giống hình ảnh một “hồng y xe tăng” như báo chí mô tả, khắc khổ, gần như độc ác. Nhưng tôi đã gặp một người hiền lành, nhân hậu mà tính khiêm nhường có nguồn gốc từ thông điệp của Chúa Kitô. Ngài cầu nguyện rất nhiều và xin Chúa Thánh Thần giúp đỡ. Ở Joseph Ratzinger không có phù phiếm, không có kiêu ngạo. Ngài biết lắng nghe và hiểu người đối thoại của mình. Ngài như lò sưởi truyền hơi ấm, dẫn chúng ta đến với Chúa. Ngài là nhà trí thức vĩ đại, có khả năng phân tích phi thường, người biết cách mô tả đơn giản những điều phức tạp, đi rất xa trong lãnh vực trừu tượng mà vẫn giữ nguyên gốc rễ.

Ngài là thần học gia của người dân: luôn bảo vệ đức tin của những người đơn sơ, chống lại một loại tôn giáo lạnh lùng của các giáo sư. Ngài biết cách hòa giải những điều tiên quyết không thể hòa giải. Vì thế ngài cho thấy đức tin và lý trí sẽ mang đầy đủ ý nghĩa của chúng khi chúng được kết hợp với nhau: đức tin không có lý trí có thể trở thành dị giáo, và lý trí không có đức tin sẽ tự tước đi toàn bộ lĩnh vực tư tưởng. Về điều này, giáo sư Ratzinger được các sinh viên của ngài hết sức ngưỡng mộ. Cuối cùng, ngài có nhân cách của một nghệ sĩ. Xuất thân từ một gia đình nhạc sĩ, những bài diễn văn của ngài vừa hấp dẫn vừa mang nhạc tính. Nét đẹp của ngôn ngữ làm nổi bật tư tưởng của ngài. Ngài được cho là “Mozart của thần học”.

Còn mối quan hệ của ngài với các nhà báo?

Đã có rất nhiều thông tin sai lệch và hiểu lầm về ngài. Các phương tiện truyền thông thường mô tả ngài là người của giáo điều, người của quyền lực, những tính cách này xa lạ với con người của ngài. Ngài sẽ không bao giờ phàn nàn hay than thở về chuyện này, nhưng ngài chịu đựng nó.

Dĩ nhiên, khó xác định được Joseph Ratzinger. Ngài luôn giữ một khoảng cách nào đó với người khác. Đó là cách ngài tôn trọng người đối thoại của mình, không chiếm lấy họ. Và sau đó ngài có can đảm nói về những điều khó chịu và đặt vấn đề về những điều chắc chắn, điều này đã làm cho người đối diện ngài phải bối rối. Dù sao rất ít nhà báo cố gắng chú tâm đến ngài một cách trung thực. Ngài rất vui khi tôi hỏi ngài về thời thơ ấu, về tương quan của ngài với cha mẹ, về cuộc sống của ngài dưới thời Đức quốc xã, đó là một chuyện hiếm có. Ngài rất thích thảo luận và chân thành trả lời các câu hỏi của tôi. Ngài không bao giờ tìm cách sửa chữa những lời tuyên bố của ngài sau đó. Ngài cảm thấy các tuyên bố này nắm bắt sự thật lúc đó. Tôi nghĩ ngài là một trong những nhân vật bị hiểu lầm nhiều nhất trong thời đại chúng ta.

Ông nghĩ gì về triều giáo hoàng của ngài?

Là thần học gia, tôi nghĩ ngài là giáo hoàng vĩ đại nhất mọi thời. Di sản chính của ngài là tác phẩm về Chúa Giêsu Kitô, đã là tác phẩm kinh điển và nó sẽ tiếp tục như vậy. Không có giáo hoàng nào trước ngài đã viết về kitô học. Sát với Tin Mừng nhất có thể, ngài đặt Chúa Giêsu Kitô ở trọng tâm đời sống của người công giáo. Vì thế ngài củng cố các nguyên tắc cơ bản và đặt nền móng cho đức tin kitô trong thiên niên kỷ thứ ba.

Và triều giáo hoàng của ngài, phong phú về mặt thần học, cũng đã thay đổi Giáo hội và Giáo triều. Ngài đã mang lại đối thoại trong các Hội đồng Giám mục và tháo gỡ nhiều nút thắt… Không phải ngẫu nhiên mà những vụ bê bối được giấu kín lâu nay lại trồi lên trong 8 năm trị vì của ngài.

Ông sẽ nhớ gì về ngài?

Sự hiện đại của ngài luôn làm tôi phấn khích. Ngài không ngừng suy nghĩ, không ngừng đi tìm sự thật. Kể từ thời Đức quốc xã, ngài đã kinh hoàng trước những giả dối và những chuyện chống sự thật. Ngài có can đảm bảo vệ những ý tưởng khác với những ý tưởng thường được chấp nhận và làm những điều chưa từng thực hiện trước đây. Khi từ nhiệm, ngài là người đi trước. Lần đầu tiên, Giáo hội Công giáo có một giáo hoàng danh dự, hiện diện để nâng đỡ người kế vị. Do đó, ngài tạo một động lực mới, một điều kỳ diệu mới.

Marta An Nguyễn dịch

Bài đọc thêm: Phỏng vấn tổng giám mục Ganswein: Đức Bênêđictô XVI đã sống đời sống yêu mến Chúa đến cùng

Câu chuyện đằng sau đôi giày đỏ của Đức Bênêđictô

Đức Bênêđictô XVI đi đôi giày đỏ rực rỡ đến dự buổi họp mặt liên tôn tại Trung tâm Văn hóa Giáo hoàng Gioan Phaolô II vào ngày 17 tháng 4 năm 2008, tại Washington, D.C. | TIM SLOAN / AFP qua Getty Images

catholicnewsagency.com, Katie Yoder, 2023-01-01

Khi Đức Bênêđictô từ nhiệm năm 2013, ngài đã bỏ các đôi giày da đỏ nổi tiếng của ngài.

Trong thời gian tại chức, đôi giày đỏ của Đức Bênêđictô đã thành thương hiệu làm cho hãng tin ABC News gọi ngài là người “theo thời trang” và Esquire gọi ngài là “phụ kiện của năm”. Có một thời gian có nhiều tin đồn trái ngược nhau về đôi giày, cho rằng chúng được hãng thời trang cao cấp Ý Prada làm.

Thủ tướng Úc Kevin Rudd (phải) chào Đức Bênêđictô khi ngài đến Úc dự Ngày Thế Giới Trẻ 2008 tại Căn cứ RAAF Richmond vào ngày 13 tháng 7 năm 2008, Sydney, Úc. Hình ảnh Sergio Dionisio/Getty

Sự lựa chọn giày của Đức Bênêđictô nổi bật vì người tiền nhiệm và người kế vị của ngài – Thánh Gioan Phaolô II và Đức Phanxicô – đã chọn những đôi giày thay thế. Nhưng các giáo hoàng đã mang giày đỏ trong nhiều thế kỷ.

Các bức hình di hài của ngài cho thấy ngài mặc áo lễ đỏ và mang giày đen bình thường.

Khác xa kiểu nói thời trang, trong đức tin công giáo, màu đỏ là màu của tử đạo và của Cuộc khổ nạn của Chúa Kitô, có nghĩa là giáo hoàng đang đi theo bước chân của Chúa Kitô.

Hai người thợ giày Ý đóng giày cho Đức Bênêđictô trong triều giáo hoàng của ngài là các ông Adriano Stefanelli và Antonio Arellano.

Theo hãng tin Ansa Ý thì ông Stefanelli là nghệ nhân người Ý, đã đóng giày cho nhiều nhà lãnh đạo đáng kể như Thánh Gioan-Phaolô II, Barack Obama và George W. Bush.

Hãng tin CNA thuật lại, lần đầu tiên ông giao giày cho Vatican khi ông thấy Đức Gioan-Phaolô II bị đau năm 2003. Ông tự hỏi không biết cá nhân mình có thể làm gì để giúp ngài. Ông quyết định đóng giày.

Truyền thống này được tiếp tục với Đức Bênêđictô XVI. Ông nói với tờ L’Osservatore Romano: “Tôi rất vui khi nhìn các bức hình Đức Bênêđictô XVI và khi biết những đôi giày này mang rất thoải mái.”

Một nghệ nhân khác là ông Arellano, ông sửa giày cho Đức Bênêđictô khi ngài còn là hồng y. Xuất thân từ Trujillo, Peru, ông về Rôma năm 1990 mở tiệm sửa giày cạnh Vatican.

Ông rất vui khi người bạn hồng y của ông thành giáo hoàng.

Ông nói với hãng tin CNA: “Mọi người chạy ngược xuôi ngoài đường và tôi thấy hồng y Ratzinger trên truyền hình. Tôi ngạc nhiên vì ngài là khách hàng của tôi và tôi rất hạnh phúc.”

Ông biết ngài mang giày số 42 nên ông đã tặng tân giáo hoàng một đôi giày màu đỏ trong buổi tiếp kiến chung tại Vatican.

Ông nhớ lại: “Khi chúng tôi đến đó để chào ngài, ngài nhận ra tôi, ngài mỉm cười và nói: ‘Đây là người thợ đóng giày của tôi.’ Đó là giây phút tuyệt vời, vì ngài làm cho tôi cảm thấy tôi quan trọng. Ngài ban phép lành cho tôi và gia đình và chúng tôi nói lời từ giã.”

Món quà này dẫn đến việc Vatican đặt một đôi giày khác để ngài mang trong lễ phong chân phước cho Đức Gioan Phaolô II.

Ông nói: “Thật tuyệt vời, vì lúc đó tôi mới thực sự cảm thấy mình là thợ đóng giày cho Đức Thánh Cha. Tặng quà cho ngài là một chuyện; được Vatican gọi đặt một số giày là một chuyện khác.”

Khi về hưu, giáo hoàng danh dự bỏ đôi giày màu đỏ để đi giày da do người thợ giày công giáo người Mexico, Armando Martin Dueñas đóng. Ba đôi màu đỏ đậm, một màu nâu do ông tặng ngài như một món quà khác.

Marta An Nguyễn dịch

Bài đọc thêm: Đức Bênêđictô được được chôn cất trong áo lễ ngài đã mặc Ngày Thế Giới Trẻ Sydney 2008

Hàng chục ngàn giáo dân thương tiếc đến viếng Đức Bênêđictô

la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2023-01-02,

Ngày thứ hai 2 tháng 1, giáo dân khắp nơi trên thế giới về Rôma để tưởng niệm Đức Bênêđictô qua đời sáng thứ bảy 31 tháng 12 năm 2022, thọ 95 tuổi. Linh cữu của ngài được quàn tại Đền thờ Thánh Phêrô.

Ngài mặc áo lễ đỏ bên ngoài chiếc áo chùng trắng, áo màu đỏ là áo khi chôn cất các giáo hoàng. Hai cận vệ Thụy Sĩ đứng bên linh cữu được đặt trước bàn thờ của vương cung thánh đường Phêrô. Đức Bênêđictô qua đời hai ngày trước và hôm nay là ngày quàn đầu tiên để giáo dân đến nói lời tiễn biệt cuối cùng với ngài, cho đến 7 giờ tối ngày thứ tư 4-1. Hai bàn tay ngài mang chuỗi tràng hạt với những hạt nhỏ màu hồng ngọc. Ngài không mang dây pallium như Đức Gioan-Phaolô II lúc qua đời vì dây pallium dành cho các giáo hoàng qua đời lúc tại chức.

Trước linh cữu là sáu hàng ghế và chân quỳ. Các hồng y, các Đức ông trong phẩm phục và thắt lưng tím, các thành viên  Giáo triều và các cộng tác viên của Vatican bên cạnh các chính trị gia và các đại sứ. Tổng thống Ý Sergio Mattarella, bà thủ tướng Giorgia Meloni là những người đầu tiên có mặt vào sáng thứ hai.

Tổng giám mục thư ký riêng Georg Gänswein luôn ở đó

Giáo dân hành hương chầm chậm đi ở lòng đền thờ để đến gần linh cữu cầu nguyện, làm dấu thánh giá. Ở đây là một linh mục mặc áo chùng nhìn di hài của giáo hoàng danh dự. Ở kia là một phụ nữ trẻ, với lá cờ Tây Ban Nha trên vai, đợi đến lượt mình để tiến chậm vào gian giữa. Nhiều người lấy điện thoại ra chụp ảnh, đến trước thi thể của người mà họ muốn tỏ lòng kính trọng lần cuối. Có người quỳ xuống, lau nước mắt.

Tổng giám mục Georg Gänswein luôn đứng đó để bắt tay khách, như người con nhận lời chia buồn người cha ra đi. Cách xa một chút là một nhóm nhỏ nữ tu lần hạt Mân Côi, trước khi bị các thành viên an ninh của vương cung thánh đường giải tán để lấy chỗ, vì họ biết, từ những người đầu tiên đến vào lúc 9:09 sáng nay – các linh mục Ấn Độ đã đến lúc 5:30 sáng – thì gian giữa sẽ không trống cho đến 7 giờ tối thứ tư, ngoại trừ ban đêm khi đền thờ đóng cửa. Tại Đền thờ Thánh Phêrô ngày thứ hai đã có 40.000 người đến viếng.

Khách du lịch và giáo dân

Bên ngoài đền thờ, vài ngàn người chờ dưới bầu trời u ám, họ xếp một hàng dài không trật tự, ở đó vang lên tiếng huyên náo nhẹ nhàng của mọi ngôn ngữ. Một số đội mũ, mang khăn quàng cổ dù thời tiết ôn hòa vì họ biết sẽ chờ rất lâu. Có thể hơn năm giờ. Không phải ai cũng là giáo dân, như hai du khách Nhật Bản với đứa con 6 tháng tuổi, vừa đến Rôma hôm trước. Họ háo hức đến thăm Vatican, xếp hàng mà không biết vì sao hôm nay lại có rất nhiều người ở đây. Hoặc như Cedric và Camille, sinh viên Pháp gốc Ý trẻ tuổi không đặc biệt gắn bó với Đức Bênêđictô XVI, nhưng quyết định chờ để “xem Vatican và sống một ngày lịch sử”.

Khoác trên mình chiếc áo khoác và khăn trùm đầu màu xanh da trời, nữ tu Suzanne Bahati, người gốc Cộng hòa Dân chủ Congo, thuộc Dòng Đấng Cứu Rỗi còn nhớ ngày Đức Bênêđictô được bầu chọn: “Tôi ở Kolwezi, một thành phố ở phía nam đất nước. Khi đó tôi còn là tập sinh và bề trên không có ở đó. Chúng tôi là 15 nữ tu ngồi trước truyền hình và thấy Đức Bênêđictô XVI xuất hiện bên cửa sổ. Tôi biết ngài qua các bài viết của ngài.” Bây giờ nữ tu học tiến sĩ giáo luật, sơ nói ngài là “người hướng dẫn Giáo hội”.

“Chúng tôi ở đây như một gia đình chung quanh ngài”

Xa hơn một chút là Pablo, sử gia Tây Ban Nha 45 tuổi, đi cùng con trai 8 tuổi, ông nhớ lại kỷ niệm với cố giáo hoàng danh dự: “Tôi được đánh động qua một số sách của ngài, trước khi ngài là giáo hoàng”. Ngày thứ tư 28 tháng 12, khi nghe Đức Phanxicô xin cầu nguyện vì Đức Bênêđictô bị đau nặng, ông mua vé máy bay lên đường. Ông nói: “Chúng tôi ở đây như một gia đình chung quanh ngài. Tôi nói lời tiễn biệt ngài như nói với ông tôi, sau đó tôi sẽ đến cầu nguyện với ông tôi gần đây.”

Sáng nay, giáo dân đang chờ để vào vương cung thánh đường gặp những người vừa viếng xong. Linh mục Ấn Độ Anoop Varghese 40 tuổi người Syro-Malankar nhiệt thành với Đức Bênêđictô và di sản của ngài. Trước khi đến đền thờ, linh mục đã đọc di chúc thiêng liêng của ngài: “Cả cuộc đời của Đức Bênêđictô tóm tắt: ngài yêu mến Chúa và yêu tha nhân.” Linh mục dừng lại nhìn quảng trường trước mặt: “Ngài là người kín đáo, khiêm tốn, lại ít lôi cuốn nhưng thật ngạc nhiên khi nhìn số lượng người có mặt ở đây hôm nay để bày tỏ lòng tôn kính ngài.” Linh mục tiếp tục: “Tôi lớn lên với ngài, và đây là lần cuối cùng tôi có thể nói lời tiễn biệt ngài. Có thể nói tôi được may mắn sống thời của ngài.”

“Gia đình của ngài tưởng niệm ngài ở đan viện Mẹ Giáo hội”

Ngày chúa nhật 1 tháng 1 linh cữu của ngài được quàn ở nhà nguyện nhỏ của đan viện Mẹ Giáo hội, các cộng tác viên kín đáo tụ họp trước khi linh cữu được chuyển đến Đền thờ Thánh Phêrô sáng thứ hai, một thánh lễ riêng do hồng y Mauro Gambetti cử hành và đọc kinh cầu các thánh. Kinh cầu này được các hồng y hát khi vào mật nghị – như mật nghị năm 2005 bầu chọn Joseph Ratzinger làm giáo hoàng Bênêđictô XVI.

Các đoàn đại biểu chính thức có mặt tại tang lễ

Ý và Đức là hai quốc gia duy nhất được Vatican chính thức mời dự tang lễ Đức Bênêđictô XVI do Đức Phanxicô chủ sự sáng thứ năm 5 tháng 1 lúc 9:30 sáng. Các nhà lãnh đạo các quốc gia khác sẽ được chào đón “với tư cách riêng”. Đó là một trong những điểm khác biệt với tang lễ của giáo hoàng đang tại vị.

Tuy nhiên, một số nguyên thủ Quốc gia hoặc chính phủ cho biết họ sẽ đến Rôma để dự tang lễ như Quốc vương Bỉ Philippe, tổng thống Ba Lan, Andrzej Duda.

Thánh lễ cau hồn cho ngài được cử hành ở nhiều nơi trên thế giới.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch