Di chúc thiêng liêng của Đức Bênêđictô

imedia.news, 2022-12-31

Tối thứ bảy 31 tháng 12, Văn phòng báo chí Tòa thánh đã công bố di chúc thiêng liêng của Đức Bênêđictô, ngài vừa qua đời sáng thứ bảy 31 tháng 12. I.Media dịch sang tiếng Pháp di chúc ngắn hai trang viết bằng tiếng Đức.

Ngày 29 tháng 8 năm 2006

Di chúc thiêng liêng của tôi

Nếu vào giờ phút cuối đời này, tôi nhìn lại mấy mươi năm đã qua, trước hết tôi thấy tôi phải tạ ơn biết bao. Đầu tiên, tôi tạ ơn Thiên Chúa, Đấng đã ban mọi hồng ân tốt lành, đã ban cho tôi sự sống, đã dìu dắt tôi qua bao gian truân, đã luôn nâng đỡ khi tôi sa ngã, đã luôn soi sáng cho tôi. Nhìn lại, tôi thấy và hiểu ngay cả những phần tăm tối và đau đớn trên con đường này, đó cũng là vì cứu rỗi cho tôi và đó chính là nơi Ngài đã hướng dẫn tôi cho tôi nên tốt.

Tôi cám ơn cha mẹ tôi, những người đã cho tôi cuộc sống trong những lúc khó khăn, những người đã phải trả giá bằng chính sự từ bỏ bản thân, đã chuẩn bị cho tôi với tình yêu thương của họ, một ngôi nhà tuyệt vời, giống như ngọn đèn trong suốt, soi sáng những ngày tháng của tôi cho đến ngày hôm nay. Đức tin thấu thị của cha tôi đã dạy anh chị em chúng tôi tin tưởng, đức tin này đứng vững như kim chỉ nam giữa tất cả kiến thức khoa học của tôi; lòng mộ đạo sốt sắng và lòng tốt bao la của mẹ tôi vẫn là di sản mà tôi không bao giờ có thể cám ơn cho đủ. Chị tôi đã quảng đại lo cho tôi chu đáo trong mấy mươi năm; anh trai tôi đã luôn mở đường cho tôi bằng những phán đoán sáng suốt, bằng quyết tâm mạnh mẽ và bằng trái tim thanh thản; nếu không có sự hiện diện liên tục này đi trước và đồng hành cùng tôi, tôi đã không thể tìm ra con đường đúng đắn.

Tôi tạ ơn Chúa từ tận đáy lòng vì tôi có nhiều bạn bè, nam cũng như nữ, những người mà Ngài luôn đặt bên cạnh tôi; cho tôi những những cộng tác viên ở tất cả các giai đoạn trong hành trình của tôi; cho tôi các giáo sư và học sinh mà Ngài đã dành cho tôi. Với lòng biết ơn, tôi phó thác tất cả vào lòng nhân từ Chúa. Và tôi tạ ơn Chúa vì quê hương xinh đẹp của tôi ở Bavarian Prealps, nơi tôi luôn có thể nhìn thấy sự huy hoàng của Đấng Tạo Hóa tỏa sáng. Tôi cám ơn người dân quê hương đã luôn cho tôi cảm nghiệm được vẻ đẹp của đức tin. Tôi cầu nguyện cho điều này, để đất nước của chúng tôi vẫn là vùng đất của đức tin và tôi cầu nguyện cho anh chị em: đồng bào thân yêu của tôi, đừng để đức tin bị lạc hướng. Cuối cùng, tôi cảm tạ Chúa vì tất cả những điều tốt đẹp tôi đã có thể trải nghiệm ở những giai đoạn khác nhau trong cuộc hành trình của tôi, nhưng nhất là ở Rôma và ở Ý, nơi đã trở thành quê hương thứ hai của tôi.

Với tất cả những người mà tôi đã đối xử sai lầm cách này hay cách khác, từ tận đáy lòng tôi xin được thứ lỗi.

Những gì tôi nói ở trên với đồng bào của tôi, bây giờ tôi xin nói như vậy với những ai đã được giao phó cho chức vụ của tôi trong Giáo hội: Xin anh chị em giữ vững đức tin! Đừng xao xuyến! Dường như khoa học – một bên là khoa học tự nhiên, bên kia là nghiên cứu lịch sử (đặc biệt là khoa chú giải Kinh Thánh) – có những quan điểm không thể bác bỏ, trái ngược với đức tin công giáo. Tôi đã chứng kiến từ xa những biến đổi của khoa học tự nhiên và tôi có thể thấy rõ những xác quyết dựa trên đức tin hóa ra không phải là khoa học, mà là những diễn giải triết học chỉ là bề ngoài của khoa học – giống như đức tin đã học được, trong đối thoại với khoa học tự nhiên, theo giới hạn của phạm vi khẳng định và như thế để hiểu rõ hơn nó là gì.

Trong sáu mươi năm, tôi đã đồng hành trên con đường thần học, đặc biệt là con đường nghiên cứu Kinh thánh, và tôi đã chứng kiến sự sụp đổ qua nhiều thế hệ, của những luận điểm tưởng chừng không lay chuyển nhưng hóa ra chỉ là những giả thuyết đơn giản: thế hệ tự do (Harnack , Jülicher, v.v.), thế hệ chủ nghĩa hiện sinh (Bultmann, v.v.), thế hệ chủ nghĩa Mác. Tôi đã thấy và tôi thấy, trong mớ giả định rối rắm, lý lẽ của đức tin đã xuất hiện và lại xuất hiện trở lại như thế nào. Chúa Chúa Giêsu Kitô là đường, là sự thật là sự sống – và Giáo Hội, trong tất cả khiếm khuyết của mình thực sự là nhà thờ của Ngài.

Cuối cùng tôi khiêm tốn xin: xin cầu nguyện cho tôi để Chúa cho tôi về nơi vĩnh hằng dù mọi tội lỗi và kém cỏi của tôi. Với những người được giao phó cho tôi, hàng ngày tôi đều cầu nguyện cho họ từ đáy lòng của tôi.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Thông điệp cảm động của Đức Phanxicô về giáo hoàng danh dự trong buổi kinh Tạ Ơn cuối năm 2022

Thông điệp cảm động của Đức Phanxicô về giáo hoàng danh dự trong buổi kinh Tạ Ơn cuối năm 2022

Đức Phanxicô nói về cái chết của Đức Bênêđictô: “Chỉ có Thiên Chúa mới biết giá trị và sức mạnh những hy sinh của ngài vì lợi ích Giáo hội.”

lanacion.com.ar, Elisabetta Piqué, 2022-12-31

Đức Phanxicô hôn một em bé khi ngài chủ sự giờ Kinh chiều và Tạ Ơn, Te Deum tại Đền thờ Thánh Phêrô chiều thứ bảy 31-12-2022. / Medichini – AP

Theo nghi thức truyền thống, Đức Phanxicô chủ sự giờ Kinh Chiều Tạ ơn cho Năm mới. Đức Phanxicô lần đầu tiên xuất hiện trước giáo dân sau cái chết của vị tiền nhiệm và như dự đoán ngài đã tưởng niệm và vinh danh giáo hoàng danh dự.

Trong bài giảng xoay quanh cách Chúa chọn để bước vào thế giới trong lịch sử, để cứu nhân loại bằng tự do và tình yêu, Đức Phanxicô thương tiếc sự ra đi của người tiền nhiệm: “Lúc này, tâm trí tôi hướng về giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI kính yêu, ngài đã rời bỏ chúng ta sáng nay. Chúng ta nhớ đến con người của ngài, thật cao quý, thật dịu dàng. Trái tim chúng ta tràn lòng biết ơn: biết ơn Thiên Chúa đã ban ngài cho Giáo hội và thế giới; biết ơn ngài vì tất cả những điều tốt đẹp ngài đã làm và trên hết là chứng từ đức tin và lời cầu nguyện của ngài, đặc biệt trong những năm ngài nghỉ hưu.”

Đức Phanxicô nhấn mạnh: “Chỉ có Thiên Chúa mới biết giá trị và sức mạnh của lời cầu nguyện, của những hy sinh vì lợi ích Giáo hội. Tối nay, tôi muốn nhắc lại lòng tốt như một đức tính công dân, nhất là khi nghĩ đến giáo phận Rôma chúng ta”, Đức Phanxicô nói trước hàng ngàn giáo dân đau buồn ở Đền thờ Thánh Phêrô.

Một giáo dân dự giờ Kinh Chiều đọc tin tức về cái chết của Đức Bênêđictô trên báo L’Osservatore Romano. / Andrew Medichini – AP

Trên ghế của các hồng y, giám mục, ngoại giao đoàn dự buổi lễ cuối cùng của năm là ấn bản báo L’Osservatore Romano trong ngày, đăng tin buồn về cái chết của giáo hoàng danh dự: “Chúa đã gọi giáo hoàng danh dự về.”

Cuối buổi tiếp kiến chung thứ tư 28 tháng 12, Đức Phanxicô đã xin giáo dân cầu nguyện cho giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI ngày càng bị bệnh nặng.

Những ngày cuối cùng

Ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa Thánh trong một cuộc họp báo đã không giấu được xúc động: “Ngài là giáo hoàng đầu tiên tôi phục vụ. Chiều thứ tư tuần trước ngài đã nhận phép xức dầu trong một thánh lễ được cử hành trong phòng của ngài ở tầng một của đan viện.”

Những người ở bên cạnh Đức Bênêđictô trong những ngày gần đây cho biết ngài vẫn còn minh mẫn cho đến cuối cùng, ngài liên tục xin lỗi “vì những phiền hà tôi đã làm cho họ trong những năm qua”.

Ngài còn nói đùa với họ, ngài không tưởng tượng mình sống lâu như vậy, ngài lặp lại trong những năm gần đây: “Tôi không tưởng tượng được con đường từ trụ sở Thánh Phêrô và cổng Thiên đàng lại dài như vậy.” Theo báo Tây Ban Nha ABC, ngài đã rước lễ lần cuối hôm qua và những ai ở bên cạnh ngài khi ngài qua đời cho biết ngài đã thanh thản ra đi.

Bức ảnh công khai cuối cùng của Đức Bênêđictô XVI, ngày 1 tháng 12 vừa qua.

Thật ra những ai biết ngài đều biết ngài đã chờ giây phút này từ nhiều năm. Họ nhớ ngài sinh vào một ngày thứ bảy, 16 tháng 4 năm 1927 bây giờ ngài qua đời một ngày thứ bảy khác.

Trong lần nói với các báo, ông Bruni cho biết Đức Bênêđictô mong muốn tang lễ được cử hành đơn sơ và khắc khổ. Để giáo dân có thể đến nói lời tiễn biệt, thi thể của ngài sẽ được quàn ở Đền thờ Thánh Phêrô từ 9 giờ sáng thứ hai đến  7 giờ tối ngày thứ tư.

Ngày thứ năm 5 tháng 1-2023, lúc 9 giờ 30 sáng, Đức Phanxicô sẽ cử hành tang lễ tại Quảng trường Thánh Phêrô. Và theo ý nguyện của Đức Bênêđictô, Vatican sẽ không gởi lời mời đến các nguyên thủ quốc gia và chính phủ các nước có quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh, chỉ hai nước duy nhất dự tang lễ là Ý và Đức, tổng thống Ý Sergio Mattarella và tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier sẽ hiện diện.

Như Vatican đã thông báo, cuối tang lễ sẽ có nghi thức “Ultima Commendatio” và “Valedictio”, nghi thức tiễn biệt cuối cùng trước quan tài. Sau đó Đức Bênêđictô sẽ được chôn cất ở hầm mộ Vatican nơi Đức Gioan-Phaolô II tiền nhiệm của ngài được chôn tại đây.

Mặc dù tôn trọng ý muốn của Đức Bênêđictô, không có lời mời dự tang lễ nào được gởi đi nhưng báo La Nacion được biết, sẽ có nhiều hồng y nước ngoài về Rôma dự tang lễ của ngài.

Tuy ngày cuối năm trong bầu khí buồn vì Đức Bênêđictô qua đời, nhưng Đức Phanxicô tiếp tục chương trình thường lệ của ngài. Theo truyền thống, sau kinh Te Deum, ngài đến Quảng trường Thánh Phêrô kính máng cỏ và chào giáo dân.

Ngày mai, Ngày Hòa bình Thế giới, Đức Phanxicô sẽ chủ sự thánh lễ trọng thể ngày đầu năm tại Đền thờ Thánh Phêrô lúc 10 giờ sáng và sau đó là giờ Kinh Truyền Tin lúc 12 giờ.

Marta An Nguyễn dịch

Bài đọc thêm: Đức Bênêđictô XVI, bài học cao cả về đức khiêm nhường cho toàn Giáo hội

Di chúc thiêng liêng của Đức Bênêđictô

Những lời cuối cùng của Đức Bênêđictô trước khi lìa đời

Đức Bênêđictô XVI, bài học cao cả về đức khiêm nhường cho toàn Giáo hội

la-croix.com, Isabelle de Gaulmyn, 2022-12-31

Trái ngược với hình ảnh công chúng gán cho ngài, Đức Bênêđictô qua đời ở tuổi 95 ngày 31 tháng 12 năm 2022 vẽ những khúc quanh của một triều giáo hoàng khiêm tốn hơn và nhân bản hơn.

Sự trớ trêu tàn nhẫn của lịch sử. Từ Đức Bênêđictô XVI, chúng ta chỉ giữ lại một điều: ngài từ nhiệm. Với việc “từ nhiệm” tháng 2 năm 2013, ngài đã thực sự làm mọi người ngạc nhiên. Trên tất cả, ngài đã có một hành vi gần như cách mạng, mà cho đến nay không ai có thể hình dung xảy ra với một giáo hoàng: người kế vị thánh Phêrô, người đại diện của Chúa Kitô không từ chức!

Nhân vật khá nhút nhát, miễn cưỡng xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, đã có thể cúi đầu chào từ giã một cách ngoạn mục. Lẽ ra chúng ta không nên ngạc nhiên trước việc từ nhiệm của ngài. Đó là một phần trong toàn bộ logic triều giáo hoàng của ngài. Chỉ cần lắng nghe đủ là thấy, nhưng chúng ta đã không lắng nghe đủ.

Buổi tối tháng tư năm 2005, lẽ ra chúng ta nên chú ý nghe những câu đầu tiên ngài tuyên bố ở Quảng trường Thánh Phêrô: “Tôi là người thợ khiêm nhường trong vườn nho của Chúa. “Người thợ khiêm nhường” chứ không phải “Anh chị em đừng sợ!” của người tiền nhiệm. Chúng ta chỉ thấy đây là hình ảnh của một phong cách, một câu trích trong Tin Mừng dùng trong dịp này. Không phải thế. Cả cuộc đời giáo hoàng của ngài, ngài xem mình là “người thợ khiêm tốn”, người chỉ ở đó để phục vụ Giáo hội và qua đó là phục vụ Chúa Kitô. Và việc từ nhiệm của ngài phải hiểu theo nghĩa này.

Những khúc quanh của một giáo hoàng khiêm tốn

Giáo hoàng khôi hài, sẵn sàng mặc những trang phục phụng vụ cổ xưa nhất, những phẩm phục mà nhiều người công giáo nhớ lại thời kỳ mà Giáo hội thống trị với “phong cách huy hoàng”, nhưng đồng thời lại cũng rất quan tâm đến những điểm yếu của chính mình, để giảm thiểu vai trò của mình. Phải thừa nhận Đức Bênêđictô không có sức mạnh của Đức Gioan Phaolô II, cũng không có sự nổi tiếng của một Đức Phanxicô. Mong manh, sống nội tâm, có vẻ như ngài bị nghiền nát giữa người tiền nhiệm và người kế nhiệm. Tuy nhiên, tám năm triều giáo hoàng của ngài chắc chắn để lại dấu ấn lịch sử cho Giáo hội nhiều hơn là kỷ niệm của những năm này để lại trên các phương tiện truyền thông. Trước hết, vì ngài đã đưa ra một bài học cao cả về đức khiêm nhường cho toàn Giáo hội.

Tất cả mọi sự trong thái độ của ngài, cách ngài thường nhắc lại vị trí xứng đáng của người kế vị thánh Phêrô, đặc biệt là ý muốn không đặt mình ở trọng tâm Giáo hội, đề xuất một chế độ giáo hoàng khác, khiêm tốn hơn và ít tuyệt đối hơn so với Đức Gioan-Phaolô II tiền nhiệm của ngài. Và cũng ít cá nhân hơn so Đức Phanxicô, người kế nhiệm ngài. Nhà quản lý kém – vụ Vatileaks làm hoen ố hình ảnh triều giáo hoàng của ngài ở nước ngoài rất nặng – giáo hoàng Ratzinger đã vẽ những khúc quanh cho trường hợp của mình khiêm tốn hơn, nhân bản hơn, điều này làm cho người công giáo chúng ta phải suy nghĩ trong thời mà các thần tượng chúng ta từng tin tưởng lần lượt người này người kia rơi rụng.

Một lần nữa, chúng ta cần lắng nghe người bị ám ảnh bởi những thất bại trong thế kỷ 20 của mình, người từ chối không xem những lệch lạc bi thảm, những ý thức hệ toàn trị vĩ đại là giải pháp duy nhất cho một xã hội không có Chúa, nơi chủ nghĩa cá nhân tự do và chủ nghĩa tư bản ngông cuồng nhất ngự trị. Trong một thế giới mất phương hướng nghiêng về cái mà ngài gọi là “thuyết tương đối”, một xã hội không còn biết bám vào những giá trị nào, Đức Bênêđictô XVI đề xuất một đường lối độc đáo, nhanh chóng bị châm biếm: trở về với Truyền thống. Vì Ratzinger không bao giờ muốn đi lui, cũng không muốn đóng băng thế giới công giáo trong một tư tưởng bất động.

Nhạy cảm và sáng suốt trước những căn bệnh và yếu kém của Giáo hội

Theo ngài, truyền thống phải được đổi mới, sống động, truyền cảm hứng. Đó là khả năng dựa vào ký ức của Thánh Kinh để hiểu hiện tại và đáp ứng tốt hơn trước những thách thức của tương lai. Có lẽ, ở thế kỷ 21 đang bị đe dọa tuyệt chủng sau những thảm họa mà chính chúng ta đã góp phần gây ra, một ngày nào đó chúng ta sẽ nhớ đến cụ già mặc áo trắng, người mời chúng ta rút ra từ quá khứ nguồn sức lực để giải phóng khỏi hiện tại…

Chúng ta thường nghĩ Đức Bênêđictô bảo vệ Giáo hội lo lắng như pháo đài bị bao vây. Lại một quan niệm sai lầm! Chưa bao giờ có một giáo hoàng nhạy cảm và sáng suốt về những căn bệnh và những điểm yếu đang gặm nhắm thể chế như ngài. Nhà thần học có uy tín cảm thấy nhiệm vụ của mình là phải giải quyết vấn đề, có lẽ là tồi tệ nhất trong lịch sử của Giáo hội công giáo trong 50 năm qua, vụ bê bối lạm dụng tình dục của một số linh mục. Từ quan điểm này, Đức Bênêđictô XVI đã có quan điểm ngược lại với người tiền nhiệm của mình, và cả với những người thuộc thế hệ của ngài, những người thường giảm thiểu quy mô của cuộc khủng hoảng. Trong chuyến đi Hoa Kỳ, rồi đi Malta, ngài khiêm tốn xin tha thứ cho những tội lỗi mà các linh mục của Giáo hội công giáo đã phạm.

Đó là những gì với người theo Thánh Augutinô, cơ bản là bi quan về bản chất con người, không thể tách rời Giáo hội vinh quang ra khỏi những lỗi lầm và sỉ nhục của chính nó: phần tối tăm là một phần không thể thiếu của Giáo hội. Như ngài đã nói năm 2010, tại Bồ Đào Nha, “áp bức lớn nhất của Giáo hội không đến từ bên ngoài mà từ bên trong chính mình”. Chính tinh thần tận căn này đã giải thích cách cơ bản và sâu sắc hành vi từ nhiệm của ngài.

Đối diện với một Giáo triều hoàn toàn quên đi tính hợp pháp của chính mình, kiên quyết duy trì các đặc quyền và quyền lực nhất thời của mình, Đức Bênêđictô XVI đã chọn sử dụng quyền lực thiêng liêng. Theo nghĩa này, việc từ chức của ngài là chuẩn bị cho triều giáo hoàng Đức Phanxicô một sự đổi mới cần thiết, bằng cách thực hiện công việc của Sự thật. Áp dụng cho bản thân những gì người thầy Augutinô của mình nói: “Ngài không cảm nhận mình được kêu gọi sống đời sống mục vụ, nhưng sau đó ngài hiểu ơn gọi của Chúa là trở thành người mục tử giữa người khác, như thế là ngài trao tặng ân sủng chân lý cho người khác.”

Marta An Nguyễn dịch

Quảng trường Thánh Phêrô chiều thứ bảy 31-12-2022

Bài đọc thêm: Di chúc thiêng liêng của Đức Bênêđictô

Những lời cuối cùng của Đức Bênêđictô trước khi lìa đời

Thông điệp cảm động của Đức Phanxicô về giáo hoàng danh dự trong buổi kinh Tạ Ơn cuối năm 2022

Những lời cuối cùng của Đức Bênêđictô trước khi lìa đời

“Chúa Giêsu, con yêu Chúa,” Đức Bênêđictô nói bằng tiếng Đức; Đức Phanxicô là người đầu tiên đến bên giường bệnh của Đức Bênêđictô và cầu nguyện cho ngài. Di chúc thiêng liêng của Đức Bênêđictô viết năm 2006 đã được Vatican công bố.

lanacion.com.ar, Elisabetta Piqué, 2022-12-31

Đức Bênêđictô trong một bức ảnh gần đây

“Jesus, ich liebe dịch” (Chúa Giêsu, con yêu Chúa, tiếng Đức). Đó là những lời cuối cùng của giáo hoàng danh dự trước khi ngài lìa đời, theo những gì báo La Nacion biết được qua các nguồn thông tin.

Đức Bênêđictô (giáo hoàng từ năm 2005 đến 2013) qua đời  lúc 9:34 sáng trong phòng của ngài ở tầng một đan viện Mẹ Giáo hội trong khu Vườn Vatican.

Tổng giám mục Georg Ganswein, thư ký riêng của Đức Bênêđictô lập tức điện thoại báo cho Đức Phanxicô. Mười phút sau, Đức Phanxicô là người đầu tiên đến bên giường bệnh của Đức Bênêđictô để ban phép lành lần cuối và thinh lặng cầu nguyện bên thi hài đã không còn sự sống của ngài.

Đức Phanxicô đã chào và phân ưu với những người đã ở bên cạnh Đức Bênêđictô cho đến phút cuối cùng.

Ngoài giám mục Ganswein, còn có hai bác sĩ và bốn phụ nữ thánh hiến của nhóm Memores Domini – Carmela, Loredana, Cristina và Rossella-, sơ Birgit Wansing, thư ký người Đức của ngài và hai y tá.

Trong bầu khí thương tiếc sâu thẳm, Đức Phanxicô muốn tin được loan càng sớm càng tốt, vì thế tổng giám mục Gaswein đã gọi điện thoại cho ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Vatican.

Một giáo dân thắp nến ở nhà thờ chính tòa Mẹ Maria ở Đức cho Đức Bênêđictô. / Friso Gentsch – dpa

Cuối buổi tiếp kiến chung ngày thứ tư 28 tháng 12, Đức Phanxicô xin giáo dân cầu nguyện cho giáo hoàng danh dự đang bệnh nặng, sau đó ngài đến thăm Đức Bênêđictô đã rất yếu và ngày càng yếu hơn.

Di chúc thiêng liêng

Vatican đã công bố “di chúc thiêng liêng” Đức Bênêđictô viết ngày 29 tháng 8 năm 2006 sau khi hoàn thành năm đầu tiên triều giáo hoàng của ngài. Di chúc viết bằng tiếng Đức, Đức Joseph Ratzinger nêu ra tất cả lý do để ngài biết ơn, xin tha thứ cho các khiếm khuyết mình đã phạm và xin tất cả tín hữu hãy vững vàng trong đức tin.

“Trước hết tôi tạ ơn Thiên Chúa, Đấng đã ban cho tôi mọi hồng ân tốt lành, ban cho tôi sự sống và hướng dẫn tôi trong những lúc tôi hoang mang, vực tôi dậy  mỗi khi tôi vấp ngã và luôn soi sáng cho tôi. Khi nhìn lại, tôi thấy và hiểu rằng những khoảnh khắc đen tối và mệt mỏi trên con đường này cũng là để cứu rỗi tôi, và chính trong đó, Ngài đã hướng dẫn tôi nên tốt.”

Từ xe giáo hoàng, Đức Bênêđictô XVI vẫy tay chào giáo dân sau buổi cầu nguyện truyền thống Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, Rôma ngày 8 tháng 12-2009. Pier Paolo Cito – AP

Sau đó, Đức Bênêđictô cám ơn cha mẹ “đã cho tôi cuộc sống  trong thời điểm khó khăn” (sau Thế chiến thứ hai và tiếp đó là thời Đức quốc xã. “Tôi cám ơn cha mẹ tôi, những người đã cho tôi cuộc sống trong những lúc khó khăn, những người đã phải trả giá bằng chính sự từ bỏ bản thân, đã chuẩn bị cho tôi với tình yêu thương của họ, một ngôi nhà tuyệt vời, giống như ngọn đèn trong suốt, soi sáng những ngày tháng của tôi cho đến ngày hôm nay. Đức tin thấu thị của cha tôi đã dạy anh chị em chúng tôi tin tưởng, đức tin này đứng vững như kim chỉ nam giữa tất cả kiến thức khoa học của tôi; lòng mộ đạo sốt sắng và lòng tốt bao la của mẹ tôi vẫn là di sản mà tôi không bao giờ có thể cám ơn cho đủ. Chị Maria tôi đã quảng đại lo cho tôi chu đáo trong mấy mươi năm; anh trai tôi đã luôn mở đường cho tôi bằng những phán đoán sáng suốt, bằng quyết tâm mạnh mẽ và bằng trái tim thanh thản; nếu không có sự hiện diện liên tục này đi trước và đồng hành cùng tôi, tôi đã không thể tìm ra con đường đúng đắn”.

Đức Bênêđictô XVI chào giáo dân hành hương sau thánh lễ tại Islinger Field ngày 12 tháng 9 năm 2006, Regensburg, miền nam nước Đức.

“Tôi tạ ơn Chúa từ tận đáy lòng vì tôi có nhiều bạn bè, nam cũng như nữ, những người mà Ngài luôn đặt bên cạnh tôi; cho tôi những những cộng tác viên ở tất cả các giai đoạn trong hành trình của tôi; cho tôi các giáo sư và học sinh mà Ngài đã dành cho tôi. Với lòng biết ơn, tôi phó thác tất cả vào lòng nhân từ Chúa. Cuối cùng, tôi cảm tạ Chúa vì tất cả những điều tốt đẹp tôi đã có thể trải nghiệm ở những giai đoạn khác nhau trong cuộc hành trình của tôi, nhưng nhất là ở Rôma và ở Ý, nơi đã trở thành quê hương thứ hai của tôi.

Tôi xin nói với những ai đã được giao phó cho chức vụ của tôi trong Giáo hội: Xin anh chị em giữ vững đức tin! Đừng xao xuyến! Dường như khoa học – một bên là khoa học tự nhiên, bên kia là nghiên cứu lịch sử (đặc biệt là khoa chú giải Kinh Thánh) – có những quan điểm không thể bác bỏ, trái ngược với đức tin công giáo. Trong sáu mươi năm, tôi đã đồng hành trên con đường thần học, đặc biệt là con đường nghiên cứu Kinh thánh, và tôi đã chứng kiến sự sụp đổ qua nhiều thế hệ, của những luận điểm tưởng chừng không lay chuyển nhưng hóa ra chỉ là những giả thuyết đơn giản: thế hệ tự do (Harnack , Jülicher, v.v.), thế hệ chủ nghĩa hiện sinh (Bultmann, v.v.), thế hệ chủ nghĩa Mác. Tôi đã thấy và tôi thấy, trong mớ giả định rối rắm, lý lẽ của đức tin đã xuất hiện và lại xuất hiện trở lại như thế nào. Chúa Chúa Giêsu Kitô là đường, là sự thật là sự sống – và Giáo Hội, trong tất cả khiếm khuyết của mình thực sự là nhà thờ của Ngài.”

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Di chúc thiêng liêng của Đức Bênêđictô

Thông điệp cảm động của Đức Phanxicô về giáo hoàng danh dự trong buổi kinh Tạ Ơn cuối năm 2022

Đức Bênêđictô XVI, bài học cao cả về đức khiêm nhường cho toàn Giáo hội

Đức Giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI qua đời

Đức Giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI (Vatican Media)

vaticannews.va, Andrea Tornielli, 2022-12-31

Đức Bênêđictô đã qua đời lúc 9:34 phút sáng thứ bảy 31 tháng 12 – 2022, thọ 95 tuổi tại đan viện Mẹ Giáo hội, nơi ngài cư trú kể từ khi từ nhiệm năm 2013. Trong vài ngày qua tình trạng sức khỏe của ngài đã suy yếu hẳn.

Lần cuối cái chết của một cựu giáo hoàng là vào năm 1417, nhưng cái chết của một giáo hoàng không có nghĩa là kết thúc triều giáo hoàng. Đức Bênêđictô XVI, tên khai sinh là Joseph Ratzinger qua đời sáng thứ bảy 31 tháng 12 năm 2022 lúc 9:34 sáng tại Vatican, gần 10 năm sau khi ngài từ nhiệm. Ngày 11 tháng 2 năm 2013 ngài bất ngờ đọc một tuyên bố ngắn từ nhiệm bằng tiếng Latinh trước sự kinh ngạc của các hồng y. Trong hai ngàn năm lịch sử của Giáo hội, chưa bao giờ có một giáo hoàng rời chức vụ vì cảm thấy không đủ sức khỏe để gánh vác trọng trách. Hơn nữa, trong một câu trả lời phỏng vấn của nhà báo Peter Seewald về quyển sách “Ánh sáng thế giới” xuất bản ba năm trước đó, ngài đã phần nào báo trước: “Khi một Giáo hoàng nhận thức rõ mình không còn khả năng về thể chất, tinh thần và thiêng liêng để thực hiện nhiệm vụ được giao phó, thì người đó có quyền và trong một số trường hợp nhất định, thậm chí là phải có nghĩa vụ từ chức”. Mặc dù lời cuối này ngài nói trước khi ngài qua đời, nhưng việc từ nhiệm của ngài đã tạo một tiền lệ lịch sử có tầm quan trọng to lớn, nhưng sẽ là không độ lượng nếu giữ lại Đức Bênêđictô XVI chỉ vì lý do này.

“Tuổi thiếu niên” thần học tại Hội đồng

Đức Bênêđictô sinh năm 1927, con trai của một hiến binh trong gia đình công giáo đơn sơ và rất công giáo ở Bavaria, Joseph Ratzinger là nhân vật chính trong Giáo hội của thế kỷ trước. Chịu chức cùng với anh trai Georg năm 1951, hai năm sau ngài là tiến sĩ thần học và năm 1957, ngài được phép dạy thần học tín lý. Ngài là giáo sư ở Freising, Bonn, Münster, Tübingen và cuối cùng là ở Regensburg. Ngài là giáo hoàng cuối cùng tham dự trực tiếp vào Công đồng Vatican II qua đời. Còn rất trẻ và đã là nhà thần học được kính trọng, ngài theo sát Công đồng với tư cách là chuyên gia của hồng y Frings, giáo phận Cologne thân cận với phái cải cách. Ngài ở trong số những người chỉ trích mạnh mẽ các dự án chuẩn bị của Giáo triều Rôma, sau đó bị quyết định của các giám mục xóa đi. Theo nhà thần học trẻ tuổi, các bản văn “phải đưa ra câu trả lời cho những câu hỏi cấp bách nhất và phải làm như vậy càng nhiều càng tốt, không phải bằng cách phán xét và lên án, nhưng bằng cách sử dụng tiếng mẹ đẻ”. Ngài đánh giá cao cuộc cải cách phụng vụ sắp tới và những lý do cho tính tất yếu quan phòng. Ngài khẳng định rằng để khám phá lại bản chất đích thực của phụng vụ, cần phải “phá bỏ bức tường của tiếng Latinh”.

Người cùng Đức Gioan-Phaolô II canh giữ đức tin

Nhưng Đức Bênêđictô XVI tương lai cũng là nhân chứng trực tiếp của cuộc khủng hoảng hậu công đồng, của tranh chấp trong các trường đại học và trong các phân khoa thần học. Ngài chứng kiến việc đặt vấn đề về những chân lý thiết yếu của đức tin và những thử nghiệm hoang dã trong lãnh vực phụng vụ. Năm 1966, chỉ một năm sau khi Công đồng kết thúc, ngài nói ngài đã nhìn thấy một “kitô giáo rẻ tiền” ra đời.

Năm 1977 khi ngài 50 tuổi, Đức Phaolô VI bổ nhiệm ngài làm tổng giám mục München, vài tuần sau ngài được phong hồng y. Tháng 11 năm 1981, Đức Gioan Phaolô II ủy thác ngài điều hành bộ Tín Lý, mở đầu sự hợp tác chặt chẽ giữa giáo hoàng Ba Lan và thần học gia Đức, định mệnh gắn kết hai người chỉ chấm dứt với cái chết của Đức Karol Wojtyla, người đã từ chối đơn từ chức của Ratzinger cho đến cùng, không muốn bị mất đi tài năng thần học của thần học gia Đức. Chính trong những năm này, cựu Văn phòng Tòa thánh giải thích rõ trong nhiều lĩnh vực: hạn chế thần học giải phóng dựa trên chủ nghĩa Mác, quan điểm chống lại sự xuất hiện các vấn đề đạo đức lớn. Chắc chắn tác phẩm quan trọng nhất của ngài là quyển Giáo lý Giáo hội công giáo, một tác phẩm kéo dài sáu năm làm việc và được xuất bản năm 1992.

Người thợ khiêm tốn trong vườn nho của Chúa

Sau khi Đức Gioan-Phaolô II qua đời, mật nghị không đầy 24 giờ năm 2005 đã đưa Đức Bênêđictô XVI lên làm giáo hoàng khi ngài đã 78 tuổi, được mọi người kính trọng và đánh giá cao kể cả các kẻ thù của ngài. Từ ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài tự giới thiệu mình là “người thợ khiêm tốn trong vườn nho của Chúa”. Không theo một loại chủ chốt nào, ngài nói ngài “không có một chương trình nghị sự nào”, nhưng muốn “cùng toàn thể Giáo hội lắng nghe lời Chúa và ý Chúa”.

Trại tập trung Auschwitz và Đại học Regensburg

Người dè dặt nhưng ngài không ngại tông du: triều giáo hoàng của ngài là những chuyến tông du giống như người tiền nhiệm của ngài. Ngài đi Auschwitz , trại diệt chủng người do thái tháng 5 năm 2006 là một trong những khoảnh khắc xúc động nhất. Trong chuyến đi này, giáo hoàng người Đức tuyên bố: “Ở một nơi không thể nói nên lời như nơi này, chúng ta chỉ có thể im lặng, một thinh lặng kinh hoàng như từ đáy lòng chúng ta kêu lên: ‘Chúa ơi, vì sao Chúa có thể chịu đựng được những chuyện này?’”. Năm 2006 cũng là năm xảy ra vụ Regensburg, trường đại học nơi trước đây ngài là giáo sư, ngài nói về một đoạn văn cũ của tiên tri Mohamet nhưng không phù với bối cảnh, đã bị lợi dụng, gây ra các cuộc biểu tình trong thế giới hồi giáo. Sau đó, ngài tăng thêm các dấu hiệu chú ý đến người hồi giáo. Ngài phải đối diện với những con đường khó khăn; đương đầu với quá trình thế tục phi nước mã của các xã hội phi kitô giáo và với những bất đồng trong Giáo hội. Ngày 16 tháng 4 năm 2008 ngài đi Hoa Kỳ mừng sinh nhật lần thứ 81 của tổng thống George Bush Jr ở Nhà Trắng và ngày 20 tháng 4, ngài cầu nguyện tại Ground Zero với gia đình các nạn nhân của vụ 11-9- 2001.

Thông điệp về tình yêu Thiên Chúa

Nếu, trong tư cách là trưởng Văn phòng Tòa Thánh trước đây, ngài thường bị cho là “hồng y xe tăng” (panzerkardinal) thì khi là giáo hoàng, ngài không ngừng nói về “niềm vui được là tín hữu kitô”, và dành thông điệp đầu tiên “Thiên Chúa là tình yêu” (Deus caritas est) để nói về niềm vui này. Ngài viết: “Bước đầu đời sống người tín hữu kitô không có một quyết định đạo đức hay một ý tưởng cao cả nào, nhưng đây là cuộc gặp với một sự kiện, với một Con người”. Ngài đã dành thì giờ để viết quyển sách Chúa Giêsu người Nadarét, một tác phẩm độc đáo gồm ba tập. Trong số các quyết định cần ghi nhớ của ngài có Tự sắc mở rộng sách lễ Rôma tiền công đồng và thiết lập một Giáo hạt bản quyền để cho phép các cộng đồng Anh giáo trở lại hiệp thông với Rôma. Vào tháng 1 năm 2009, ngài ra lệnh tuyệt thông bốn giám mục do giám mục Marcel Lefebvre phong bất hợp pháp, trong đó có Richard Williamson, một người phủ nhận phòng hơi ngạt. Tranh cãi nổ ra trong thế giới do thái. Sau đó, ngài viết thư cho các giám mục trên toàn thế giới và nhận hoàn toàn trách nhiệm.

Phản ứng trước các vụ tai tiếng

Vài năm gần đây bùng trở lại các vụ tai tiếng ấu dâm và Vatileaks, vụ rò rỉ các tài liệu lấy từ văn phòng của giáo hoàng và được xuất bản thành sách. Đức Bênêđíctô XVI giải quyết cách kiên quyết và dứt khoát vấn đề “bẩn thỉu” này trong Giáo hội. Ngài đưa ra các quy tắc rất nghiêm ngặt chống lại việc lạm dụng trẻ vị thành niên, yêu cầu Giáo triều và các giám mục thay đổi não trạng. Ngài còn đi xa hơn khi cho rằng, cuộc tấn công Giáo hội nghiêm trọng nhất không do các kẻ thù bên ngoài, nhưng do các tội lỗi phạm bên trong. Ngài tiến hành cuộc cải cách lớn trong lĩnh vực kinh tế, với việc thực hiện các quy định chống rửa tiền ở Vatican.

Một Giáo hội thoát ra khỏi tiền bạc và quyền lực

Đối diện với các vụ tai tiếng và xu hướng thăng quan tiến chức trong hàng ngũ giáo sĩ, ngài liên tục kêu gọi hoán cải,  sám hối và khiêm nhường. Trong chuyến đi Đức cuối cùng của ngài tháng 9 năm 2011, ngài kêu gọi Giáo hội bớt thế tục hơn: “Các ví dụ lịch sử cho thấy chứng từ truyền giáo của một Giáo hội ‘phi thế gian’ đã nổi lên rõ ràng hơn. Được giải phóng khỏi các gánh nặng và đặc quyền về vật chất và chính trị, Giáo hội có thể cống hiến hết mình cho toàn thế giới một cách tốt hơn và theo cách đích thực của kitô giáo. Và như thế  có thể thực sự mở ra với thế giới…”.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Chuẩn bị cái chết, việc cuối cùng của giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI

Chuẩn bị cái chết, việc cuối cùng của giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI

cath.ch, I.Media, 2022-12-20

Đức Bênêđictô đã sống thời gian giáo hoàng danh dự lâu hơn thời gian ngài làm giáo hoàng. © Vatican news

Cuối buổi tiếp kiến chung ngày thứ tư 28 tháng 12, Đức Phanxicô đã xin giáo dân cầu nguyện đặc biệt cho Đức Bênêđictô: “Tôi xin anh chị em một lời cầu nguyện đặc biệt cho giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI, người đã âm thầm nâng đỡ Giáo hội, ngài đang bị bệnh nặng.”

Kể từ khi từ nhiệm năm 2013, Đức Bênêđictô XVI đã nhiều lần nói về việc ngài mong chờ một cái chết thanh thản.

Tám giờ tối ngày 28 tháng 2 năm 2013, ngài xuất hiện lần cuối trước cửa sổ Castel Gandolfo và tuyên bố: “Tôi không còn là Giáo hoàng tối cao của Giáo hội Công giáo (…) Tôi chỉ đơn thuần là người hành hương bắt đầu chặng cuối hành trình trên trái đất này.” Bị tác động bởi căn bệnh kéo dài của Đức Gioan Phaolô II mà ngài là người cộng tác lâu năm trong chức vụ bộ trưởng bộ Tín Lý, Đức Bênêđictô đã lựa chọn từ nhiệm đứng trước tuổi già và viễn cảnh về một cái chết mà ngài cảm thấy đã gần kề.

Khi đó không ai nghĩ ngài sẽ sống lâu trong cương vị giáo hoàng danh dự (đã gần mười năm) so với thời gian ngài làm giáo hoàng (chưa đầy tám năm). Ngay cả những người làm việt trên các phương tiện truyền thông, chuẩn bị đưa tin về cái chết của ngài cũng đã thấy nhiều chuyên gia tôn giáo và các nhà vatican học qua đời trước ngài.

“Tôi không còn là Giáo hoàng tối cao của Giáo hội Công giáo (…) Tôi chỉ đơn thuần là người hành hương bắt đầu chặng cuối hành trình trên trái đất này.”

Nhà báo Jean Mercier của tờ La Vie, một người am tường về tư tưởng của Joseph Ratzinger đã mong chờ sẽ thấy giáo hoàng danh dự ‘tắt dần như ngọn nến’ vài tháng sau khi ngài từ nhiệm năm 2013. Cuối cùng, nhà báo đã qua đời năm 2018, trước ngài. Cũng vậy với nhà báo Henri Tincq, cựu chuyên gia về tôn giáo của báo Le Monde đã qua đời vì Covid năm 2020, và linh mục Dòng Tên người Đức Bernd Hagenkord, trưởng ban tiếng Đức của Đài phát thanh Vatican qua đời năm 2021.

Ngược với mọi mong chờ, tuổi thọ đáng kinh ngạc của Đức Bênêđictô XVI đã cho phép ngài kéo dài công việc trí tuệ với các bài đọc, bài viết, các cuộc phỏng vấn, đôi khi tạo ấn tượng khác biệt với Đức Phanxicô. Nhưng Đức Bênêđictô đã nhiều lần cho thấy ngài trung thành tuyệt đối với người kế nhiệm, đặc biệt vào tháng 3 năm 2018, ngài nói đến một “sự liên tục bên trong” giữa hai triều giáo hoàng.

Trong lần chào giáo dân cuối cùng tại Castel Gandolfo, ngài nói: “Tôi vẫn mong muốn hết lòng, hết tình yêu, bằng lời cầu nguyện, bằng suy tư, bằng tất cả nội lực của tôi để làm việc vì lợi ích chung và lợi ích của Giáo hội, của nhân loại.” Một đóng góp trong sự hiện diện thầm lặng đơn giản, trong mong manh của tuổi tác.

“Một người ông minh triết trong nhà”

Ngày 28 tháng 9 – 2014, giáo hoàng danh dự khi đó đã 87 tuổi, là một trong số 40.000 người tham gia ngày dành riêng cho người lớn tuổi ở Quảng trường Thánh Phêrô. Ngài không phát biểu và về trước thánh lễ, nhưng ngài tham dự giờ chứng từ, với sự hiện diện của nhiều ông bà và khoảng một trăm linh mục lớn tuổi.

Đức Phanxicô khi đó 77 tuổi, đã trìu mến chào giáo hoàng danh dự, ngài nói, sự hiện diện của giáo hoàng danh dự ở Vatican như “có một người ông minh triết trong nhà”. Sự kiện này là một trong những dịp hiếm hoi Đức Bênêđictô xuất hiện công khai trước giáo dân ở Quảng trường Thánh Phêrô, cùng với lễ phong thánh Đức Gioan-Phaolô II và Đức Gioan XXIII  tháng 4 năm 2014, và khai mạc Năm Thánh Lòng Thương Xót  tháng 12. 2015.

Ngoài những lần xuất hiện hiếm hoi và chuyến đi Đức tháng 6 năm 2020 thăm người anh trai đau nặng, Đức Bênêđictô luôn ở đan viện Mẹ Giáo hội, thanh thản đón nhận hành trình cuối đời. Tựa đề quyển sách phỏng vấn với nhà báo Đức Peter Seewald, Những cuộc trò chuyện cuối cùng, xuất bản năm 2016 là những lời tâm sự thân mật và tự phát, làm cho các nhà quan sát vốn quen cách diễn tả hàn lâm của ngài ngạc nhiên.

“Đừng sợ!”

Nhưng theo giám mục thư ký riêng của ngài Georg Gänswein, thì di chúc thiêng liêng của Đức Bênêđictô nằm ở bức thư ngài viết ngày 8 tháng 2 năm 2022, sau khi ngài bị dính líu đến việc xử lý các vụ lạm dụng ở giáo phận Munich. “Chẳng bao lâu nữa, tôi sẽ phải đối diện với quan tòa cuối cùng đời tôi. Nhìn lại cuộc đời lâu dài của tôi, tôi có thể có nhiều lý do để kinh hãi và sợ, nhưng lòng tôi vẫn vui mừng vì tôi tin chắc Chúa không chỉ là quan tòa công bằng mà còn là người bạn, người anh đã đau khổ vì những thiếu sót của tôi, Ngài vừa là quan tòa, vừa là luật sư của tôi. Là kitô hữu cho tôi hiểu, và hơn thế nữa, tình bạn với quan tòa đời tôi giúp tôi tin tưởng bước qua cánh cửa tối tăm của cái chết.” Trong phần kết thúc ngài viết: “Điều Thánh Gioan kể ở chương đầu sách Khải Huyền luôn hiện trong tâm trí tôi: Lúc thấy Người, tôi ngã vật xuống dưới chân Người, như chết vậy. Người đặt tay hữu lên tôi và nói: ‘Đừng sợ! Ta đây…’.”

“Tình yêu chiến thắng cái chết”

Ngoài các bài viết, lần cuối ngài phát biểu trước công chúng là ngày 28 tháng 6 năm 2016. Cùng với Đức Phanxicô trong buổi lễ được tổ chức tại Vatican nhân dịp kỷ niệm 65 năm chịu chức linh mục, Đức Bênêđictô XVI đã nói một bài phát biểu ngắn nhưng sâu sắc, suy niệm về ý nghĩa của từ “Thánh Thể” qua từ nguyên thủy Hy Lạp “Eucharistòmen” có nghĩa đơn giản là “cám ơn”.

Vì thế câu cuối cùng của ngài trước máy vi âm cũng mang một giá trị đặc biệt: “Cuối cùng, chúng ta muốn hòa mình vào lời ‘tạ ơn’ Chúa, và như thế chúng ta thực sự nhận được sự mới mẻ của cuộc sống và sự trợ giúp để biến đổi bản thể thế giới: để nó không phải là thế giới của cái chết, mà là thế giới của sự sống; một thế giới trong đó tình yêu đã chiến thắng sự chết.”

Ngoài lời cám ơn của ngài với những người tổ chức sự kiện, nhưng chính cụm từ “tình yêu đã chiến thắng cái chết” mà cuộc hành trình của Đức Bênêđictô XVI kết thúc khi ngài ở trước công chúng và chính thức. Những từ chắc chắn diễn tả lòng trung thành của ngài với văn hóa của sự sống cho phép cái chết xảy ra không theo dự báo của con người, nhưng theo thời điểm của Thiên Chúa.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Đức Bênêđictô XVI nghĩ gì khi đi qua vực thẳm tử thần

Cả thế giới cầu nguyện cho Đức Bênêđictô XVI

Bác sĩ riêng của Đức Bênêđictô XVI đã chữa cho Đức Gioan Phaolô II

cath.ch, Ban biên tập, 2022-12 -30

Giáo sư bác sĩ Patrizio Polisca trong một đại hội | ảnh chụp màn hình youtube

Kể từ khi Đức Phanxicô kêu gọi cầu nguyện cho Đức Bênêđictô thì bác sĩ riêng Patrizio Polisca của ngài là một trong những người quan trọng ở Vatican. Giáo sư đã biết bệnh nhân lỗi lạc của mình từ hơn 30 năm nay.

Rất ít bác sĩ có thể tự hào về kinh nghiệm họ được đồng hành  với một giáo hoàng ở giai đoạn cuối đời. Giáo sư Patrizio Polisca, 69 tuổi là một trong số những người này. Vào mùa xuân năm 2005, ông là một trong những người trong nhóm y tế chữa cho Đức Gioan-Phaolô II trong những tuần cuối cùng và trong cái chết bi thảm của ngài.

Dù không có mặt lúc ngài qua đời, nhưng sau đó ông kể trong một phỏng vấn với báo L’Osservatore Romano, ông đã hôn lên trán ngài lúc ngài hấp hối khi đó ngài đã hôn mê, như lời giã biệt cuối cùng với ngài.

Đó là kết thúc của một quen biết lâu dài. Hai người gặp nhau lần đầu tiên là vào năm 1987 tại Castel Gandolfo, khi Polisca còn là bác sĩ trẻ “trực gác” ở dinh thự mùa hè của giáo hoàng. Năm 1994, theo đề nghị của bác sĩ riêng “vĩnh viễn” Renato Buzzonetti (từ năm 1978 đến năm 2009) của ngài, ông được thăng cấp trong hệ thống y tế Vatican.

Một người cứu các giáo hoàng

Từ năm 1997, cùng với bác sĩ Buzzonette, bác sĩ Patrizio Polisca đi theo Đức Gioan-Phaolô II chữa cho trong những chuyến tông du ra nước ngoài, khi đó ngài đã bị bệnh Parkinson nặng. Một trong những chuyến đi cuối cùng của ngài đến Slovakia năm 2003, khi về tòa khâm sứ ngài bị một cơn đau dữ dội, làm cho ngài gần như ngừng thở. Bác sĩ Polisca là chuyên gia về hồi sức đã cứu ngài trong tình huống này. Hai năm sau khi ngài qua đời trong tuần lễ Phục sinh, bác sĩ đã ở hai đêm cuối cùng bên giường bệnh của ngài.

Ba tuần sau, ông là một trong hai bác sĩ có mặt trong mật nghị ở Nhà nguyện Sistine để chăm sóc sức khỏe cho các hồng y. Lời “Xin tất cả ra ngoài!” (Extra Omnes!) áp dụng cho tất cả mọi người nhưng không áp dụng cho các cha giải tội và các bác sĩ tháp tùng mật nghị.

Đức Bênêđictô đã biết bác sĩ 

Chính vì vậy, bác sĩ Patrizio Polisca là một trong những người đầu tiên chào tân giáo hoàng Bênêđictô XVI vừa mới được bầu. Hai người đã biết nhau từ đầu những năm 1990 khi ngài giữ chức vụ bộ trưởng bộ Tín Lý. Lúc đó họ đã nói về Tiến sĩ Hội thánh, Thánh Bonaventura, Đức Bênêđictô vẫn còn nhớ đến ngày bầu chọn của ngài.

Năm 2010, Đức Bênêđictô XVI bổ nhiệm bác sĩ Polisca làm giám đốc dịch vụ y tế Vatican, đồng thời là bác sĩ riêng của ngài. Không giống như bác sĩ tiền nhiệm Buzzonetti, bác sĩ Polisca không được Đức Phanxicô tái bổ nhiệm làm người đứng đầu dịch vụ y tế Vatican. Kể từ đó, đương kim giáo hoàng có bác sĩ riêng khác bác sĩ của người tiền nhiệm.

Giáo sư đại học, bác sĩ tim mạch, bác sĩ riêng

Tại Vatican, giáo sư Polisca hiện chỉ chịu trách nhiệm theo dõi sức khỏe cho Đức Bênêđictô XVI. Trong hoạt động chính của mình, bác sĩ Polisca làm việc với tư cách là bác sĩ tim mạch ở Rôma, ông dạy tại Đại học Tor Vergata Rôma

Một người công giáo mộ đạo

Bác sĩ, người gốc làng Petriano ở vùng Marche, luôn là người công giáo mộ đạo. Trong nhiều công việc phụ của mình, ông là chuyên gia y tế cho cơ quan phong thánh của Vatican trong một thời gian dài. Nhiệm vụ của ông là đánh giá sự chữa lành của các phép lạ.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Chuẩn bị cái chết, việc cuối cùng của giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI

Đức Bênêđictô XVI nghĩ gì khi đi qua vực thẳm tử thần

Đức Bênêđictô cử hành Thánh lễ trong thời gian bị bệnh

vidanuevadigital.com, Mateo González Alonso, Rôma, 2022-12-30

Đức giáo hoàng danh dự được các nhân viên y tế chăm sóc liên tục và có đủ mọi phương tiện cần thiết để điều trị ở đan viện Mẹ Giáo hội.

Tin tức về sức khỏe xấu đi của Đức Bênêđictô XVI

Bênêđictô XVI “thanh thản, cực kỳ thanh thản”. Đây là những gì các phương tiện truyền thông Đức như Bild đăng, trích dẫn các nguồn tin chung quanh giáo hoàng danh dự và những ai có thể vào đan viện Mẹ Giáo hội trong những ngày này, ở một góc của khu vườn Vatican. Hãng tin Vativisión cho biết Đức Bênêđictô ở căn phòng tầng một của cựu đan viện này.

Gia đình giáo hoàng mở rộng

Hãng tin cũng cho biết, trong những ngày này Đức Bênêđictô xem lễ và để đồng tế, ngài mặc áo phụng vụ và mang dây các phép trên vai. Ngài tham dự với giám mục thư ký Georg Gänswein, bốn phụ nữ của Hiệp hội Hiệp thông và Giải phóng Memores Domini đã cùng đồng hành với ngài trong triều giáo hoàng của ngài – Carmela, Loredana, Cristina và Rossella; cùng thư ký kỳ cựu Birgit Wansing sống ở cộng đồng Schoenstatt ở Rôma và nữ tu người Áo Christine Felder, người bạn của gia đình Ratzinger trong nhiều thập kỷ, như nhà báo Massimo Franco đã kể lại trong cuốn sách ‘Il Monastero’ (Solferino, 2022).

‘Gia đình giáo hoàng’ được mở rộng trong những ngày gần đây gồm bác sĩ Patrizio Polisca, chuyên gia tim mạch người Ý và là bác sĩ riêng của ngài từ năm 2009; linh mục y tá Fray Eligio thuộc Dòng Bệnh viện Gioan Thiên Chúa. Các bạn của ngài và nhân viên y tế theo sát mọi diễn tiến ở đan viện Mẹ Giáo hội, Đức Bênêđictô có đủ phương tiện chăm sóc cần thiết và chính vì vậy ngài không muốn vào bệnh viện dù bệnh nặng.

Nghiêm trọng nhưng ổn định

Ngoài những chi tiết trên, ngày thứ năm 29 tháng 12, Vatican đã chính thức xác nhận “giáo hoàng danh dự đã có thể nghỉ ngơi tốt vào đêm qua, ngài hoàn toàn minh mẫn và tỉnh táo”. Ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa Thánh cho biết: “Dù tình trạng của ngài vẫn nghiêm trọng, nhưng tiến triển sức khỏe của ngài lúc này đã ổn định.” Đức Phanxicô nhắc lại lời kêu gọi cầu nguyện và đồng hành với ngài trong những giờ phút khó khăn này.

Trước tuyên bố ngày 29 tháng 12 này, các nguồn tin thân cận với Đức Ratzinger cho biết “tình hình không thay đổi so với ngày hôm qua”, hãng tin Vida Nueva đã xác nhận qua thông tin của giám mục thư ký Georg Gänswein cung cấp. Tin tức bắt đầu lan rộng khi cuối buổi tiếp kiến chung ngày thứ tư 28 tháng 12, Đức Phanxicô xin giáo dân cầu nguyện đặc biệt cho Đức Bênêđictô, ngài đang bị bệnh nặng và xin Chúa an ủi nâng đỡ ngài cho đến cùng. Sau đó ngài đã đến đan viện Mẹ Giáo hội để thăm Đức Bênêđictô.

Lời kêu gọi cầu nguyện

Song song với lời kêu gọi cầu nguyện của Đức Phanxicô, cùng ngày thứ tư ông Matteo Bruni ra tuyên bố xác nhận “trong vài giờ qua tình trạng sức khỏe của Đức Bênêđictô trầm trọng hơn do lớn tuổi nhưng hiện nay, tình trạng được kiểm soát và được các bác sĩ liên tục theo dõi.”

Theo hãng tin Ansa, Đức Bênêđictô có một số vấn đề hô hấp, tình trạng nặng hơn trước lễ Giáng sinh. Sau thánh lễ Giáng sinh ngài cử hành với ‘gia đình mở rộng’ của ngài, giám mục Georg Gänswein đang ở Đức thăm gia đình đã về Rôma cùng ngày khi có tin sức khỏe của Đức Bênêđictô yếu đi.

Giám mục xác nhận với hãng tin Vida Nueva tình trạng của giáo hoàng danh dự ổn định nhưng vẫn còn nặng.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Nhiều câu hỏi đặt ra về nghi thức tang lễ của giáo hoàng danh dự

Nhiều câu hỏi đặt ra về nghi thức tang lễ của giáo hoàng danh dự

Thánh giá trước ngực, chiếc nhẫn ngư ông và chuỗi tràng hạt của Đức Phanxicô trong bức tranh của họa sĩ Natalia Tsarkova | Daniel Ibanez / CNA

catholicnewsagency.com, Andrea Gagliarducci, 2022-12-29

Cái chết cận kề của giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI đặt ra những câu hỏi nghi thức tang lễ của ngài mà cho đến lúc này vẫn chưa có câu trả lời đầy đủ. Cái chết của giáo hoàng đương nhiệm đã có nghi thức đầy đủ và đã được biết: từ việc chứng nhận cái chết của giáo hoàng, bẻ nhẫn ngư ông, quàn thi thể cho đến cử hành tang lễ.

Nhưng nghi thức khi giáo hoàng danh dự qua đời là gì?

Câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ vì đây là lần đầu tiên có giáo hoàng danh dự. Ngài là giáo hoàng đầu tiên từ nhiệm trong gần 600 năm, là giáo hoàng danh dự đầu tiên, và là giáo hoàng sống hưu lâu nhất trong lịch sử. Từ khi ngài từ nhiệm năm 2013, các chức vụ của ngài đã chấm dứt.

Theo một nghĩa thực sự, triều giáo hoàng của ngài đã “chết” khi ngài từ nhiệm. Theo phép loại suy, dù nó thường xảy ra cùng một lúc, cái chết của triều giáo hoàng khác cái chết của chính giáo hoàng. Ý tưởng này thường thể hiện một cách đột ngột theo phong tục cũ, theo đó hồng y nhiếp chính sẽ dùng búa đập vào thi thể giáo hoàng đã khuất ba lần, gọi ngài bằng tên rửa tội chứ không gọi tên giáo hoàng.

Lần cuối cùng nghi thức này được áp dụng là khi Đức Gioan XXIII qua đời. Hai lần, hồng y nhiếp chính đập búa, nói: “Angelo, anh đã chết chưa?” (“Angelo, mortuus est?”) Lần thứ ba là xác nhận cuối cùng: “Vere Angele mortuus est,” nghĩa là, “Thực sự, Angelo đã chết.”

Trên thực tế, một số nghi thức liên quan đến cái chết của một giáo hoàng đã diễn ra trong trường hợp Đức Bênêđíctô XVI. Vào cuối triều Đức Bênêđíctô XVI, hồng y Tarcisio Bertone, Quốc vụ khanh và sau đó là nhiếp chính Tòa Thánh la-mã đã đóng cửa căn hộ của ngài và làm vỡ chiếc nhẫn ngư ông của Đức Bênêđíctô XVI mang trong gần 8 năm với tư cách là Người kế vị Thánh Phêrô.

Vậy chuyện gì sẽ xảy ra khi Đức Bênêđíctô XVI qua đời?

Đức ông Stefano Sanchirico, giám chức Thư khố Tông tòa Vatican và là chuyên gia về nghi lễ giáo hoàng giải thích cho CNA một loạt khả năng có thể có, ngài cho biết cuối cùng những gì diễn ra phụ thuộc vào nhiều yếu tố – không ít trong số này là di chúc của Đức Bênêđíctô XVI cho nghi lễ an táng của ngài.

Đức ông nhấn mạnh: “Rõ ràng là Đức Phanxicô sẽ có quyết định cuối cùng. Tuy nhiên, dựa theo truyền thống nghi thức Rôma và xem một số tương đồng với các nghi thức tương tự, chúng ta có thể phỏng đoán có cơ sở về cách mọi việc sẽ được xử lý”.

Đức ông Sanchirico giải thích, chức vụ của giáo hoàng danh dự “có thể được xem là truyền thống của giám phận Rôma”. Ngài nói rõ: “Trong các giáo đoàn khác nhau của giám phận, một khi thẩm quyền giáo đoàn như quyền tư pháp và hành chính bị từ bỏ, thì tập hợp và các đặc quyền vẫn được giữ, dù không còn quyền tài phán thực thi nữa.”

Và đó sẽ là trường hợp dành cho giáo hoàng danh dự, người “không còn thực thi quyền nữa, nhưng vẫn giữ các đặc quyền và tập hợp” và vì thế ngài giữ áo chùng trắng.

Dù không có cấu trúc nghi lễ cố định nào cho tang lễ của giáo hoàng danh dự, nhưng Đức ông Sanchirico nghĩ rằng sự kiện này “rất có thể sẽ được cử hành với những đặc điểm dành riêng cho đương kim giáo hoàng: quan tài, việc đặt vào quan tài chứng thư chính thức của giáo hoàng, tiền xu của triều giáo hoàng và các huy chương của triều giáo hoàng.”

Theo cách tương tự, “giáo hoàng sẽ được chôn cất như một giáo hoàng, nghĩa là dưới hầm mộ Vatican nơi có mộ của Đức Gioan-Phaolô II trước khi ngài được phong thánh và dời đến vương cung thánh đường”.

Đức ông cho biết, sẽ không có “các yếu tố liên quan đến việc chuyển giao quyền lực của giáo hoàng, liên quan đến việc trống tòa”.

Phủ Quốc vụ khanh sẽ giữ nhiệm vụ như khi một đương kim giáo hoàng qua đời. Vì thế Phủ Quốc vụ khanh sẽ thông báo tin giáo hoàng danh dự qua đời, có thể qua Văn phòng Báo chí của Tòa thánh là phương tiện truyền thông chính thức. Cũng vậy, các lời phân ưu nên gởi đến đương kim giáo hoàng thông qua Phủ Quốc vụ khanh.

Vì sao không nên gởi phân ưu trực tiếp đến giáo hoàng?

Đức ông Sanchirico giải thích, “khía cạnh công khai này xuất phát từ thực tế là Văn phòng Quốc vụ khanh ngày nay bị hiểu một cách sai là Văn phòng Thư ký của giáo hoàng nhưng chúng ta quên năm 1973, phủ đã tiếp nhận các nhiệm vụ của Văn phòng Tông tòa, một cơ quan được ủy quyền trong nhiều thế kỷ để trao đổi thư từ công khai của các bộ của Tòa Thánh, như các quy định bổ nhiệm giám mục.”

Các chi tiết nghi lễ khác, như việc sắp xếp cho các nguyên thủ quốc gia muốn tham dự tang lễ, vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.

Còn “novendiali”, tức là chín ngày để tang sau cái chết của một giáo hoàng thì sao?

Novendiali là một loạt các thánh lễ trọng thể để cầu nguyện cho linh hồn của giáo hoàng, bắt đầu là thánh lễ an táng của giáo hoàng, trước các Dòng hay các cuộc họp tiền mật nghị.

Dù có hay không có novendiali trong trường hợp của Đức Bênêđíctô XVI, tang lễ của ngài sẽ diễn ra trong vòng vài ngày sau khi ngài qua đời. Cũng như các chi tiết nghi lễ khác chung quanh cái chết của một giáo hoàng danh dự, chúng ta phải chờ xem chuyện gì sẽ xảy ra.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Sức khỏe của Đức Bênêđíctô XVI đặt nhiều câu hỏi: Điều gì xảy ra khi một giáo hoàng danh dự qua đời?

Đức Bênêđictô cử hành Thánh lễ trong thời gian bị bệnh