Hồng y Farrell: các chỉ trích Đức Phanxicô là sai. Ngài không chuyên quyền

americamagazine.org, Kevin J. Farrell, 2023-03-28

Đức Phanxicô và hồng y Kevin J. Farrell, bộ trưởng bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống tại hội nghị thượng đỉnh “Thể thao cho mọi người” ở Vatican ngày 30 tháng 9 năm 2022. (Ảnh CNS/Vatican Media)

Giới truyền thông đã chú ý đến rất nhiều ngày kỷ niệm 10 năm bầu chọn Đức Phanxicô vào đầu tháng ba hơn bất kỳ giáo hoàng nào ít nổi tiếng hơn ngài. Nhiều chuyên mục trên các phương tiện truyền thông chính thống và công giáo đã nói tất cả những gì ngài đã làm trong cương vị nhà lãnh đạo Giáo hội công giáo và suy đoán về ngài sẽ lãnh đạo như thế nào trong tương lai. Những đánh giá này vừa khen ngợi vừa chỉ trích, thậm chí là kết hợp cả hai. Ở thể loại chỉ trích nhất, một số bài viết đòi phải có câu trả lời vì họ đưa ra những tuyên bố đáng ngờ về tác động của ngài với Giáo triều, gia đình chính thức của ngài tại Rôma, nơi tôi phục vụ với tư cách là bộ trưởng bộ Giáo dân, Gia đình và Cuộc sống.

Các hồng y bầu chọn Đức Phanxicô trong hy vọng có một cải cách Giáo triều Rôma, nên ngài đã đặt vấn đề này lên hàng đầu trong chương trình nghị sự của ngài.

Các hồng y bầu chọn Đức Phanxicô trong hy vọng có một cải cách Giáo triều Rôma, nên ngài đã đặt vấn đề này lên hàng đầu trong chương trình nghị sự của ngài. Trong việc quản trị Giáo hội, nhiều người đã đi đến kết luận, chỉ một can thiệp đáng kể vào việc quản lý và hoạt động của Giáo triều mới có thể cứu những gì đã trở thành bộ máy quan liêu xơ cứng và kém hiệu quả.

Ngay từ đầu, Đức Phanxicô đã trung thành với xác quyết này, vì thế ngài đã có một tài liệu quản lý được sửa đổi cho Giáo triều với một tầm nhìn mới về vai trò của Giáo triều nói chung và các văn phòng riêng lẻ của Giáo triều.

Sự tiến triển của một thể chế xưa cổ và phức tạp như Giáo triều chắc chắn sẽ vừa hy vọng vừa sợ hãi, nhưng để khẳng định, như nhiều nhà báo đã làm, rằng lễ kỷ niệm 10 năm của ngài được chào đón buồn nhiều hơn vui hay một bầu khí sợ hãi tràn ngập Vatican, đó là điều xa lạ với kinh nghiệm của những người như chúng tôi làm việc ở đây hàng ngày.

Những chỉ trích này tìm cách đưa hình ảnh đối nghịch của một giáo hoàng trước công chúng là hình ảnh tông đồ của lòng thương xót với hình ảnh giả tạo của một phong cách làm việc độc đoán trong nội bộ, không cho phép bất đồng ý kiến. Các giám chức ẩn danh của Vatican bị cho là sợ nói ra suy nghĩ thật của mình và thiếu tin tưởng lẫn nhau, dẫn đến tình trạng của một Giáo hội không thảo luận một cách trung thực ở cấp quản trị cao nhất. Những chuyên gia như vậy có thực sự nghĩ rằng Đức Phanxicô có thể đạo đức giả đến như vậy không?

Tôi đã làm việc bảy năm ở Giáo triều Rôma. Kinh nghiệm của tôi khác xa với kinh nghiệm của những người cho rằng Đức Phanxicô đã cai trị bằng sợ hãi.

Trong mọi thể chế hoặc chính phủ, ngay cả trong các nền dân chủ, có những người hoặc cơ quan có tiếng nói cuối cùng mà không phải ai cũng đồng ý. Chắc chắn, đây cũng có thể là trường hợp của Giáo triều. Sự tôn kính đặc biệt mà người công giáo chúng ta dành cho giáo hoàng, vì ngài có thẩm quyền mà Chúa Kitô đã ban cho Thánh Phêrô và những người kế vị, rõ ràng có thể làm chúng ta nản lòng khi không đồng ý với ngài. Nhưng bất cứ ai nhìn thấy hành động của giáo hoàng Phanxicô như một ví dụ về chế độ chuyên quyền cực đoan thì họ nên xem lại lịch sử Giáo hội.

Nhắc lại lịch sử như vậy sẽ không cần phải đi ngược nhiều sau đầu thế kỷ 20 để chứng minh rằng Đức Phanxicô đã khác xa hình ảnh được tạo ra về mặt ý thức hệ của một nhà độc tài không kết nối như thế nào. Những người chỉ trích phong cách cai trị của ngài có thể nên cân nhắc xem phong cách này so với những người tiền nhiệm, những người được cho là (và được trao) quyền lực sâu rộng hơn nhiều so với ngài trong các vấn đề quản trị và thực hành mục vụ.

Cấu trúc hiện tại của Giáo triều đảm bảo sẽ có nhiều ý kiến khác nhau được đại diện trong đó. Dù Đức Phanxicô không bắt đầu quá trình biến Giáo triều thành một cơ quan quốc tế đại diện hơn cho Giáo hội toàn cầu, ngài vẫn trung thành với khái niệm thu hút nhân sự từ khắp nơi trên thế giới. Hơn nữa, ngài đã mở rộng khái niệm này, ngài không giới hạn Giáo triều với những người có lý lịch mà trong quá khứ thường là những người sẽ được bổ nhiệm vào Giáo triều. Điều này đã dẫn đến sự linh hoạt và cởi mở trong các cuộc thảo luận của nhóm đa dạng này – một linh hoạt và cởi mở mà tôi là người trực tiếp trải nghiệm, và điều này gần như không để lại cảm nghĩ mọi người ngần ngại phát biểu cho đến khi họ được cho biết suy nghĩ của Đức Phanxicô.

Tôi đã làm việc bảy năm ở Giáo triều Rôma. Kinh nghiệm của tôi khác xa với kinh nghiệm của những người cho rằng Đức Phanxicô đã cai trị bằng sợ hãi. Để phục vụ cho các chương trình chống Đức Phanxicô của chính họ, các tác giả như vậy đã gây bất công cho một giáo hoàng dũng cảm, người đã kêu gọi Giáo hội đối diện với tương lai mà không sợ hãi.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Đức Phanxicô vào bệnh viện Gemelli, Rôma vì nhiễm trùng đường hô hấp

lanacion.com, Elisabetta Piqué, 2023-03-29

Sau buổi tiếp kiến chung sáng thứ tư, Đức Phanxicô cảm thấy đau nhiều / Alessandra Tarantino – AP

Trong một bản tin ngắn gọn ngày thứ tư 29 tháng 3, ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa Thánh cho biết Đức Phanxicô đã vào bệnh viện Gemelli, Rôma.

Dù một số nguồn tin nói Đức Phanxicô bị bệnh tim và phải nhập viện chiều thứ tư, nhưng Văn phòng Báo chí Vatican loan báo sau 20h, Đức Phanxicô bị “nhiễm trùng đường hô hấp” và cần ở lại bệnh viện vài ngày để chữa trị.

Một tuyên bố từ Tòa Thánh cho biết, từ những ngày gần đây, ngài bị khó thở. Một nguồn tin thân cận nói với báo La Nación, khi từ buổi tiếp kiến chung về Nhà Thánh Marta, ngài bắt đầu cảm thấy đau ngực. Sau đó ông Massimiliano Strappetti, người lo sức khỏe cho ngài khuyên ngài nên vào bệnh viện Gemelli để kiểm tra sức khỏe.

Theo báo Il Fatto Quotidiano, sau buổi tiếp kiến như thường lệ ngày thứ tư, ngài đã hủy cuộc phỏng vấn mà ngài đã lên lịch trong ngày với nhà báo người Ý Lorena Bianchetti trong một chương trình truyền hình tôn giáo của đài RAI; ngài rời Nhà Thánh Marta và đến bệnh viện bằng xe cứu thương.

Các buổi hẹn ngày mai và một ngày sau đã được hủy. Trong chương trình làm việc của ngài có một số buổi tiếp kiến vào sáng thứ năm 30 tháng 3 và cử hành Lễ Lá tại Quảng trường Thánh Phêrô ngày chúa nhật 2 tháng 4.

Tháng 7 năm 2021 ngài đã mổ ruột kết ở bệnh viện Gemelli. Từ tháng 5 năm 2022, ngài bị đau đầu gối và kể từ đó ngài không bao giờ đi đứng bình thường, ngài luôn có cây gậy để dựa dù chỉ đi vài bước từ xe giáo hoàng đến ghế ngồi. Một người sống ở Nhà Thánh Marta đã gặp Đức Phanxicô trong những ngày gần đây nói với nhật báo La Nación, họ rất ngạc nhiên khi nghe ngài nhập viện.

Marta An Nguyễn dịch

“Có” và “không” của Đức Phanxicô: đây là cách Vatican đã thay đổi

ilgiornale.it, Nico Spuntoni, 2022-12-11

Điều gì đã thay đổi và điều gì vẫn giữ nguyên trong Giáo hội trong gần mười năm dưới triều giáo hoàng của Bergoglio? Đức Phanxicô thường bày tỏ những thông điệp rất rõ ràng, với một số gợi ý.

Ngày 13 tháng 3 năm 2023, mười năm trôi qua kể từ cuộc bầu chọn Đức Phanxicô. Một thập kỷ Giáo hội đã thay đổi ít hơn nhiều so với gì người ta tưởng. Vì, như Bergoglio đã nói trong một cuộc phỏng vấn, “Giáo hội là Tin Mừng, không phải là con đường của những ý tưởng”. Ngài đã phong một phần lớn các giám mục trên khắp thế giới và bổ nhiệm hồng y đoàn “theo ni tấc của mình”, cũng như thực hiện nhiều thay đổi trong quản lý. Tuy nhiên trong triều giáo hoàng của ngài, không có biến động nào về giáo lý và truyền thống.

Độc thân? Đừng đụng vào

Phần lớn cái gọi là những đề nghị của Đức Phanxicô là những đề nghị thảo luận về các chủ đề – đặc biệt là với hai tiền nhiệm của ngài – được xem là không thể thương lượng và chỉ xuất hiện từ các nhóm thiểu số trong Giáo hội. Tuy nhiên, các thảo luận này thường chính Đức Phanxicô là người chấm dứt nó, theo Truyền thống và do đó là theo Công đồng Vatican II. Điều này đã được nhìn thấy trong vấn đề độc thân giáo hội: Thượng hội đồng về Amazon mùa thu năm 2019 dường như đánh dấu sự kết thúc của nghĩa vụ và việc thông qua với cái gọi là viri probati như một giải pháp chống lại sự suy giảm ơn gọi. Tài liệu cuối cùng của hội đồng, sử dụng trường hợp cụ thể của Amazon, đã thực hiện các yêu cầu của những người muốn phong chức cho cả những ông đã có gia đình và cũng yêu cầu một “cách tiếp cận phổ quát đối với chủ đề”.

Tuy nhiên, Đức Phanxicô đã không quan tâm đến những người ủng hộ việc tự nguyện sống độc thân, qua tông huấn hậu thượng hội đồng, Querida Amazonia, trong đó ngài xin giải quyết tình trạng thiếu linh mục bằng lời cầu nguyện cho ơn gọi linh mục, mà không hề đề cập đến yêu cầu này theo bất kỳ cách nào do đa số các nghị phụ làm. Một quyết định được ngài giải thích trước trong cuộc gặp gỡ với các giám mục Hoa Kỳ mà ngài nói rõ ngài sẽ không tiếp tục với các linh mục kết hôn vì ngài không cảm thấy Chúa Thánh Thần đang hoạt động trong việc này. “Không” đối với việc bãi bỏ luật độc thân bắt buộc, phù hợp với câu nói của Đức Phaolô VI mà Đức Phanxicô thường thích trích dẫn: “Tôi thà hy sinh mạng sống mình trước khi thay đổi luật độc thân”.

Hôn nhân duy nhất là giữa một người nam và một người nữ

Kể từ câu nổi tiếng “tôi là ai để đánh giá?” được đưa ra vài tháng sau khi bầu cử trên chuyến bay trở từ Rio về Rôma, triều giáo hoàng của ngài được đánh dấu bằng cách tiếp cận thân thiện với người đồng tính. Với việc ngài lên ngôi thánh Phêrô, việc giảng dạy giáo lý của Giáo hội công giáo đã trở nên rõ ràng theo quan điểm mục vụ, kêu gọi tránh “mọi hình thức phân biệt đối xử bất công”. Khía cạnh này, được đưa lên phương tiện truyền thông, đã không tránh khỏi một số trường hợp chập mạch,  như khi một đoạn trích từ một cuộc phỏng vấn được đưa vào bộ phim tài liệu và  trình bày như một chứng thực của luật về kết hợp dân sự. Một trường hợp giật gân đã làm cho Phủ Quốc vụ khanh gửi công hàm cho các sứ thần trên toàn thế giới để làm rõ Đức Phanxicô đề cập đến một đạo luật của Argentina, qua đó trong tư cách là tổng giám mục của Buenos Aires ngài đã chống lại, cho rằng đạo luật đó là một yêu cầu bảo vệ pháp lý cho những người cùng giới tính.

Cũng trong cuộc phỏng vấn mà từ đó đoạn clip được đưa vào bộ phim tài liệu – Phủ Quốc vụ khanh đã chỉ định – Đức Phanxicô đã tuyên bố đó rằng “thật là phi lý khi nói về hôn nhân đồng giới”. Một lập trường phù hợp với giáo lý của Giáo hội mà ngài đã có dịp nhắc lại trong những dịp khác: chẳng hạn, trên chuyến bay trở về từ chuyến đi Hungary và Slovakia vào năm 2021, khi ngài tuyên bố “hôn nhân là hôn nhân, đó là sự kết hợp giữa một người nam và một người nữ”.

Cứng rắn chống phá thai

Trong triều giáo hoàng này, không những giáo huấn của Giáo hội về phá thai không thay đổi mà việc lên án còn gay gắt hơn quá khứ. Giống như những  giáo hoàng tiền nhiệm, Đức Phanxicô cho thấy ngài muốn phân biệt giữa phán đoán luân lý về việc phá thai và sự hiểu biết về hoàn cảnh cụ thể của người phụ nữ trải qua kinh nghiệm này. Nhưng trong mười năm qua, ngài đã dùng những lời lẽ rõ ràng để lên án việc phá thai, nhiều lần được xem là “một vụ giết người”. Trong số những lời cảnh báo chống lại việc phá thai, ngài so sánh mạnh mẽ khi nói việc phá thai giống như “thuê  sát thủ để giải quyết một vấn đề”. Một sự không khoan nhượng nằm trong việc bảo vệ nguyên tắc cơ bản của đạo đức sinh học công giáo, cũng như quan điểm của ngài trong việc giúp người di cư.

Xin cho người ly dị và tái hôn được rước lễ

Triều giáo hoàng của Đức Phanxicô chắc chắn sẽ được nhớ đến với Amoris Laetitia, tông huấn được công bố năm 2016 sau hai hội đồng thượng hội đồng về gia đình năm 2014 và 2015 gây tranh cãi gay gắt, trong đó bài diễn văn giới thiệu được ủy thác cách rõ ràng của hồng y Walter Kasper, nhà thần học người Đức ủng hộ việc cho người ly dị rước lễ sau khi sám hối đầy đủ.

Cuộc tranh luận đã chia rẽ hồng y đoàn cả trong Công nghị và trong các Thượng hội đồng tiếp theo và cũng đã chứng kiến ​​những quan điểm gây tranh cãi chống lại, như việc xuất bản cuốn sách có chữ ký của năm nhà phê bình nhắc lại cách “Tân Ước cho chúng ta thấy Chúa Kitô là ai”, rõ ràng cấm ly hôn và tái hôn sau đó.

Trong chương VIII của Amoris Laetitia, có lời mời đến con đường phân định, tùy thuộc vào câu chuyện cá nhân của từng người, có thể cho phép tái nhận các bí tích của những người được gọi là gia đình bất thường. Một cởi mở mà theo hầu hết các nhà phê bình đã tạo ra sự nhầm lẫn liên quan đến giáo huấn của Giáo hội về tính bất khả phân ly của hôn nhân và là nguồn gốc của vấn đề dubia nổi tiếng do bốn hồng y Raymond Burke, Carlo Caffarra, Walter Brandmüller và Joachim Meisner nêu ra.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch