lavie.fr, Romilda Ferrauto, Rôma, 2017-02-07
Hàng chục áp-phích đặt vấn đề các hành động của Đức Phanxicô được dán trên các đường phố Rôma. “Ngài đã đặt các Dòng dưới chế độ giám hộ, ngài sa thải các linh mục, ngài cắt đầu Dòng Hiệp sĩ Malta và Dòng Phan Sinh Vô Nhiễm, ngài phớt lờ các hồng y… Nhưng lòng thương xót của ngài ở đâu?”. Đối với bà Romilda Ferrauto, ký giả cựu chủ biên đứng đầu phân bộ tiếng Pháp của Radio Vatican thì không nên coi nhẹ tầm quan trọng của sự chống đối này.
Phẫn nộ, xúc động, cười mép, chất vấn… Ở Rôma, không ai là không quan tâm đến vụ các áp-phích chống Đức Phanxicô này. Nặc danh, hàng chục áp-phích được dán trên các đường phố của trung tâm thành phố Rôma đêm thứ sáu, rạng thứ bảy 4 tháng 2-2017. Một việc chưa bao giờ thấy trong lịch sử. “Lòng thương xót của ngài ở đâu?”: các tác giả viết bằng tiếng địa phương bình dân Rôma. Nếu cách làm gây ngạc nhiên thì nhiều người âm thầm thấy việc này sớm muộn gì cũng xảy ra. Vì về phía chống-Phanxicô, do một số thành viên cấp cao trong Giáo hội, nhất là từ sau Thượng hội đồng gia đình, sự bất bình đã không ngừng gia tăng trong thời gian gần đây, nhất là sau các bức tường Vatican, họ chống một giáo hoàng được cả thế giới yêu chuộng.
Tuy nhiên các “quan sát viên” lại không nghi ngờ gì: cuộc tấn công này đến từ trong nội bộ, trong giới giáo sĩ. Những người có uy tín trong Giáo hội Ý muốn đổ lỗi lên phái cực hữu-rôma, những người có khuynh hướng bài ngoại, chống-di dân. Một đổ lỗi không thuyết phục vì rõ ràng tờ áp-phích đề cập đến vấn đề công chúng ít biết: cơn khủng hoảng trầm trọng của Dòng Hiệp sĩ Malta và vụ Dòng Phan Sinh Vô Nhiễm còn rắc rối hơn… Phải có đủ thông tin để nghĩ về những chuyện này! Ngay từ đầu, đặc biệt là nhóm “bảo thủ” lên tiếng, các hồng y, thần học gia, các giáo sĩ hoặc đơn giản các giáo dân đã chỉ trích công khai đường hướng, các biện pháp, các lựa chọn của triều giáo hoàng này: về hôn nhân, dĩ nhiên trước hết người ta nghĩ đến vụ “hoài nghi, Dubia” do bốn hồng y nêu ra một số điểm trong Tông huấn Niềm vui Yêu thương – nhưng không phải chỉ có vậy, còn: ý muốn đối thoại với hồi giáo, các can thiệp giúp đón nhận người di dân, đưa tay ra với các người thừa kế của Cải cách, truyền thông hóa quá đáng về con người của giáo hoàng, và ngay cả quyết định không ở dinh tông tòa, tất cả những chuyện này đã làm cho nhiều người không đồng ý.
Tấn công, tinh tế và ác hiểm gần như đã được chuẩn bị rất kỹ. Một tấn công đúng luật về mặt chính trị và nguy hiểm, dưới hình thức cười nhạo muốn làm Đức Giáo hoàng thành lố bịch và hại đến quyền uy của ngài.
Nhưng sẽ sai khi muốn gán cho những người nắm giữ giáo điều và truyền thống độc quyền trong vụ chống Đức Phanxicô này. Sự chống đối thì rộng hơn, âm thầm và ở mặt ngang. Khổ thay là người ta thường có khuynh hướng coi nhẹ khả năng tác hại của những bất bình , những “người có đặc quyền” cự lại với tất cả mọi cải cách, nhưng của cả những người cảm thấy mình không được mến chuộng và bị ngược đãi bởi một giáo hoàng không ngừng quở trách giáo sĩ và nhất là Giáo triều La Mã. Ngay cả với các nhân viên của Vatican, cảm nhận không vui và chua xót có thể thấy được. Trong hành lang và trong các văn phòng, bầu khí trở nên nặng nề. Đó là không nói đến “danh sách đen” mà nhiều người nói đến nhưng chưa ai thấy, trong đó có tên của những người không đồng ý với Đức Giáo hoàng. Người ta nói, một sự “vu khống do các kẻ thù của ngài rêu rao để làm hại ngài”. Chắc chắn! Nhưng tin đồn này dù đúng hay sai cũng gieo hoang mang. Vì thế, ở tầng mức trung bình hoặc thấp dưới, nhiều người có thái độ thụ động cự lại.
Được người này khen, bị người kia chê bai, Đức Giáo hoàng chia rẽ và làm tăng tự vệ. Trong thời gian gần đây, rất nhiều trang web và blog tấn công ngài một cách tàn nhẫn lạ lùng. Đáng kể người ta tấn công ngài đã dẫn đưa Giáo hội đến lụn bại vì làm mất ổn định thể chế và giải thiêng chức vụ của mình. Người ta cũng tố cáo ngài ẩn dưới bề ngoài tốt lành là một tính khí độc tài, thậm chí chuyên chế, được thấy qua các quyết định dứt khoát, các bổ nhiệm gây tranh cãi. Người ta còn tố cáo ngài mị dân. Linh mục Dòng Tên Antonio Spadaro thân cận với Đức Giáo hoàng, chủ bút báo Văn minh Công giáo phản ứng lại bằng cách khẳng định, điều này chứng tỏ cho thấy Đức Phanxicô phản ứng một cách có hiệu quả và ngài làm phiền.
Trong khi chờ đợi, với một sự nhanh chóng và chăm chỉ hiếm có ở Thành phố Vĩnh cửu, nổi tiếng làm việc chậm trễ và quản trị tồi của mình, các áp-phích trước hết đã được phủ lại và sau đó được lấy đi. Và các cơ quan an ninh có nhiệm vụ điều tra để dò tìm các thủ phạm. Nếu Đức Giáo hoàng có nhiều kẻ thù thì ngài cũng có thể dựa trên các bạn hiệu quả của mình. Nhiều người nói ngài phản ứng bình thản, dù trong giờ Kinh Truyền Tin ngày chúa nhật, ngài đã lặp lại các vụ đặt điều nói xấu là có hại cho Giáo hội.
Tấn công, tinh tế và ác hiểm gần như đã được chuẩn bị rất kỹ. Một tấn công đúng luật về mặt chính trị và nguy hiểm, dưới hình thức cười nhạo muốn làm Đức Giáo hoàng thành lố bịch và hại đến quyền uy của ngài. Một công việc không được coi nhẹ.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch
