William T. Cavanaugh: Đức Lêô XIV là đối trọng quan trọng của Tổng thống Trump trên trường quốc tế
Giáo sư William T. Cavanaugh, giám đốc Trung tâm nghiên cứu Công giáo thế giới và Thần học liên văn hóa tại Đại học DePaul ở Chicago, Hoa Kỳ, giải thích các vấn đề xung quanh cuộc bầu cử Tân Giáo hoàng
lavie.fr, Marie-Lucile Kubacki, Rôma, 2025-05-18
William Cavanaugh, giáo sư Nghiên cứu Công giáo tại Đại học DePaul ở Chicago tại Paris ngày 20 tháng 5 năm 2022. Hình ảnh Delphine Blast
Là một trong những nhà thần học chính trị lớn hiện nay, giáo sư William T. Cavanaugh là giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Công giáo Toàn cầu và Thần học Liên văn hóa tại Đại học DePaul ở Chicago, Hoa Kỳ. Tác phẩm của giáo sư tập trung vào vị trí của Giáo hội ở nơi công cộng, trong mối quan hệ với nhà nước và thế giới. Sau khi Giáo hoàng Lêô người Mỹ đầu tiên trong lịch sử được bầu, giáo sư nghĩ có thể xem ngài là “người chống Trump”.
Giáo sư có ngạc nhiên khi các hồng y bầu một giáo hoàng người Mỹ không?
Giáo sư William T. Cavanau: Có, tôi rất ngạc nhiên. Hai tuần trước, tôi nói với giới truyền thông rất khó có khả năng một người Mỹ sẽ được bầu. Tôi đã lầm! Bây giờ tôi nói với họ ngài là người Mỹ, nhưng không quá Mỹ… Ngài cũng là công dân Peru. Ngài là Giáo hoàng rất “công giáo”, theo nghĩa sâu sắc nhất của công giáo tính: tính phổ quát.
Ngài đến từ Giáo phận Chicago, như chúng ta biết nguồn gốc, mảnh đất lớn lên của một người là rất quan trọng. Theo giáo sư, Giáo hội Chicago như thế nào?
Tôi không biết về Đức Lêô. Khi còn trẻ ngài không ở nhiều ở Chicago. Giáo hội Chicago là Giáo hội của người nhập cư. Từ thế kỷ 19 trở đi, các giáo xứ được tổ chức theo ranh giới dân tộc: một khu phố nhỏ có thể có một nhà thờ Ba Lan, một nhà thờ Đức, một nhà thờ Slovakia, một nhà thờ Ireland, v.v. Tình trạng này vẫn còn cho đến ngày nay nhưng ở mức độ thấp hơn, người nhập cư đặc biệt người Mêxicô, Ba Lan, Việt Nam và Phi Luật Tân vẫn đóng vai trò quan trọng trong Giáo hội công giáo ở Chicago. Giáo hội Chicago hoạt động rất tích cực, có lịch sử lâu dài trong việc đấu tranh cho công lý xã hội.
Giáo sư giải thích như thế nào về cuộc bầu cử và những hành động đầu tiên của ngài: việc chọn danh hiệu Lêô XIV, những lời ngài nói về hòa bình và tinh thần công đồng, y phục phụng vụ truyền thống của ngài, tinh thần Bergoglio và Ratzinger trong bài giảng đầu tiên của ngài?
Tông hiệu Lêô quan trọng vì liên quan đến truyền thống giáo lý xã hội công giáo. Đức Lêô XIII có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giáo lý của Thánh Tôma Aquinô, cho thấy sự cởi mở với mọi hình thức tri thức và sự tổng hợp giữa đức tin và lý trí.
Những lời đầu tiên của ngài cho thấy sự tiếp nối với Đức Phanxicô, đặc biệt trong tính công đồng và ưu tiên dành cho người nghèo. Bài giảng đầu tiên của ngài mang tính thần học rất truyền thống, nhấn mạnh đến thiên tính của Chúa Giêsu và nhu cầu của thế giới về Chúa Giêsu. Giáo hội như “con tàu cứu rỗi” cũng là một chủ đề truyền thống.
Trước mật nghị, ngài cho biết lời kêu gọi đoàn kết che giấu cuộc đấu tranh quyền lực. Liệu những ranh giới chia rẽ có bị phá vỡ khi ngài được bầu không?
Tôi nghĩ sự kết hợp giữa thần học truyền thống, giáo lý xã hội và sự gần gũi với người nghèo sẽ làm cho ngài là nhân vật đoàn kết. Về mặt này ngài không khác biệt nhiều so với Đức Phanxicô. Nhưng ngài điềm tĩnh trong các phát biểu, có thể ngài sẽ có ít phát biểu trích dẫn (và gây tranh cãi) như Đức Phanxicô, người thích nói thẳng thắn.
Phản ứng ở Hoa Kỳ như thế nào, các giám mục sẽ xem đây là cơ hội hay thách thức?
Cho đến nay, phản ứng của giáo dân là tích cực, nhưng phản ứng của những người ủng hộ Tổng thống Trump trên mạng xã hội là tiêu cực – bà Laura Loomer, người có ảnh hưởng cựu hữu đã đăng câu tweet “Giáo hoàng mácxít woke” – nhưng cho đến nay cả Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Vance đều tỏ ra lịch sự ở nơi công cộng. Tôi nghĩ cả những giám mục chống Đức Phanxicô trong hàng Giám mục Hoa Kỳ cũng sẽ sẵn sàng làm việc với Đức Lêô XIV.
Đức Lêô có quốc tịch Mỹ và Peru, ngài đã sống cả cuộc đời ở hai bờ Đại Tây Dương, là người Châu Âu gốc Creole, ngài nói được nhiều thứ tiếng. Điều này nói lên điều gì về diện mạo của Giáo hội ngày nay?
Đây chính là ý nghĩa của việc trở thành một Giáo hội “công giáo”. Ngài sẽ thu hẹp khoảng cách địa lý, một dấu hiệu quan trọng cho Giáo hội toàn cầu.
Mối quan hệ của ngài với Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống J.D. Vance như thế nào?
Ngài đã nói quan điểm của ngài: ngài không bằng lòng với chính sách nhập cư của ông Trump và Vance. Ngài ủng hộ những mục tiêu họ không thích như việc kiểm soát súng và vụ George Floyd.
Tôi nghĩ ông Trump sẽ không vui khi bị thay thế vị trí nhân vật quan trọng nhất của nước Mỹ. Cho đến nay, ông vẫn tỏ ra lịch sự, nhưng tôi không nghĩ việc này sẽ kéo dài được lâu.
Giáo sư nghĩ Đức Lêô có thể cân bằng được việc chính quyền Trump lợi dụng Phúc âm, ông đã có nhiều phiếu bầu của người công giáo không?
Đúng vậy, bà Liz Cheney (chính trị gia Đảng Cộng hòa phản đối Donald Trump) và những người khác cho biết Đức Lêô là người chống Trump. Ngài là tất cả những gì mà ông Trump không có: khiêm tốn, nhân ái, trung thực, quan tâm đến người nghèo, người dễ bị tổn thương, đoàn kết và giống Chúa Kitô. Tôi nghĩ sự hiện diện của một nhân vật như ngài trên chính trường quốc tế là một đối trọng quan trọng với Tổng thống Trump và chủ nghĩa dân tộc cực đoan của ông.
Giáo sư nghĩ ngài có thể cải thiện mối quan hệ giữa Vatican và Hoa Kỳ không?
Nói chung Vatican chỉ có mối quan hệ căng thẳng với các giám mục cánh hữu và những người cánh hữu. Đức Lêô có phong cách khác với Đức Phanxicô, điều này có thể giúp làm giảm căng thẳng.
Đức Lêô XIII lên án chủ nghĩa Mỹ: như thế có ảnh hưởng đến việc Đức Lêô chọn tên không?
Có lẽ. Trong phạm vi chủ nghĩa Mỹ: chủ nghĩa cá nhân và đồng hóa với chủ nghĩa dân tộc và các giá trị văn hóa Mỹ, Đức Lêô XIV có thể phản đối việc này. Chắc chắn ngài sẽ không phản đối việc tách biệt Giáo hội ra khỏi Nhà nước như Đức Lêô XIII đã làm.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
12 công trường lớn đang chờ Tân Giáo hoàng
“Đôi giày ngư phủ” tiết lộ cuộc sống đơn độc của một giáo hoàng
Mối liên hệ đáng yêu giữa Chân phước Carlo Acutis và Đức Lêô XIV
Về vấn đề Ukraine, Đức Lêô đưa ra một đề xuất bất ngờ cho Tổng thống Donald Trump
