Tình yêu và đức tin là sự trung tín
Ronald Rolheiser, 2025-02-24
Cách đây vai năm, một người bạn của tôi có lời cầu hôn không được lãng mạn cho lắm với hôn thê của mình. Anh đã ngoài 40, đã thất tình nhiều lần đến tỉnh người, anh công nhận anh có lỗi trong một vài lần, kết quả của những cảm xúc xáo trộn bất ngờ. Bây giờ anh đã ngoài 40, anh đấu tranh để ảo tưởng về tình yêu và lãng mạn không bị tan vỡ, anh gặp một cô anh rất tôn trọng, rất ái mộ, là người anh cảm thấy mình có thể xây dựng cuộc sống với cô. Nhưng anh không tự tin nên anh cầu hôn khá khiêm tốn.
Cơ bản lời cầu hôn của anh như thế này: Anh muốn ngỏ lời cầu hôn, nhưng anh phải nói rõ ra hết. Anh không giả vờ mình biết tình yêu là gì. Trong đời, có lúc anh tưởng mình biết, nhưng anh đã thấy cảm xúc của anh và của người kia ngược nhau, thường làm anh mất tự tin vào nhận thức tình yêu của mình. Nên, anh thú thật, anh sẽ không thể hứa mãi mãi yêu em. Nhưng anh có thể hứa anh mãi mãi chung thủy với em, sẽ luôn tôn trọng em, sẽ luôn làm hết sức có thể để ở bên em, để cùng em tiến xa hơn trong ước mơ, anh sẽ luôn là người chồng trung thực cố gắng xây dựng cuộc sống chung. Anh không thể bảo đảm cảm giác của anh sẽ như thế nào, nhưng anh hứa anh sẽ không phản bội sự chung thủy của em.
Đây không phải là lời cầu hôn chúng ta thấy trong các phim truyện, các tiểu thuyết lãng mạn, hầu hết các lời cầu hôn này dựa trên niềm tin ngây thơ rằng đam mê và phấn khích chúng ta cảm nghiệm ban đầu sẽ tồn tại mãi mãi. Lời cầu hôn của anh là lời cầu hôn chính chắn, không hứa hẹn ngây thơ điều mà mình không làm được.
Hơn nữa, ngoài việc hướng về một nhận thức trưởng thành hơn về tình yêu, lời cầu hôn này là hình ảnh tốt của một đường hướng đức tin. Xét cho cùng, đức tin hướng về sự trung tín trong hành động hơn là về sự nồng nhiệt của cảm xúc. Tôi xin đưa ra ví dụ:
Một mùa hè nọ khi tôi còn ở chủng viện, một bạn học của tôi đi tĩnh tâm 30 ngày. Mục đích của anh là cố gắng có đức tin sốt sắng, như vậy sẽ sưởi ấm lòng anh hơn. Anh đã có kinh nghiệm của một đức tin “khắc kỷ”, một linh cảm về thực tế và tình yêu của Thiên Chúa, nhưng lại không diễn tả được cảm xúc nồng ấm an toàn về sự hiện hữu và tình yêu của Ngài. Anh thú nhận, anh thiếu cảm mến, bừng cháy, cảm xúc và nồng ấm trong đức tin và bây giờ anh đi tìm kiếm chúng.
Đi tĩnh tâm về, anh vẫn khắc kỷ, nhưng có thay đổi. Anh nói: “Tôi chẳng hề đạt được cái tôi muốn, nhưng tôi lại có được điều khác. Tôi đã học cách chấp nhận rằng đức tin của tôi có lẽ sẽ luôn mãi khắc kỷ, và tôi cũng học được như vậy là ổn. Tôi không nhất thiết phải có những cảm giác nồng ấm và đầy hình tượng về đức tin của mình. Tôi không cần đầy cảm xúc và bừng cháy. Tôi chỉ cần trung tín trong hành động, không phản bội những gì tôi tin. Với tôi bây giờ, đức tin có nghĩa tôi cần sống một đời nhân ái, tôn trọng, nhẫn nại, khiết tịnh, và độ lượng. Tôi chỉ cần làm vậy thôi, không cần lúc nào cũng cảm nhận nó.”
Đức tin và tình yêu quá dễ bị đồng nhất với cảm xúc, đam mê, nhiệt huyết, cảm mến và lãng mạn. Những cảm giác đó là một phần của huyền nhiệm tình yêu, một phần mà chúng ta muốn đón lấy và thưởng thức. Nhưng dù những cảm xúc đó có tuyệt đẹp như thế nào, thì như những gì chúng ta đã trải nghiệm, chúng cũng mong manh và thoáng qua. Thế giới chúng ta có thể thay đổi trong 15 giây khi chúng ta phải lòng yêu hoặc hết yêu. Đam mê và tình cảm lãng mạn là một phần của tình yêu và đức tin, dù không phải là phần thâm sâu nhất, và không phải là phần mà chúng ta có thể kiểm soát.
Do đó, dù không lãng mạn, nhưng tôi thích cách tiếp cận trong lời cầu hôn của bạn tôi, nhất là khi áp dụng vào đức tin. Với một số người trong chúng ta, đức tin sẽ không bao giờ, mặc dù cũng có một vài thời kỳ ngắn, là một điều gì đó thổi bùng ngọn lửa cảm xúc và tràn đầy nồng cháy trong chúng ta. Chúng ta biết cảm xúc thoáng qua như thế nào rồi.
Như bạn của tôi đã làm với đức tin “khắc kỷ” của anh, có lẽ một vài người trong chúng ta cũng phải xác định một đức tin nói với Thiên Chúa, người khác và chính bản thân mình rằng: “Tôi không bảo đảm ngày nào cũng sẽ cảm thấy như vậy. Tôi không thể hứa sẽ luôn có sự say mê cảm xúc trong đức tin, nhưng tôi có thể hứa mình sẽ luôn trung tín, sẽ luôn hành động với sự tôn trọng, sẽ luôn làm hết sức có thể, hết mức mà những yếu đuối của con người cho phép, để giúp đỡ người khác và Thiên Chúa.”
Tình yêu và đức tin được thể hiện trong sự trung tín hơn là trong cảm xúc. Chúng ta không thể bảo đảm về cảm giác của mình sau này, nhưng chúng ta có thể sống trong quyết tâm sắt đá không bao giờ phản bội điều mình đã tin!
J.B. Thái Hòa dịch
