“Nếu bạn không thể kiềm chế trước một cô gái, bạn cần làm việc trên chính mình”
lemonde.fr, Coumba Kane và Marine Jeannin (Abidjan) 2025-06 -05
Lối vào Viện Truyền giáo Công giáo Abidjan (ICMA) tháng 5 năm 2025. MARINE JEANNIN
“Nếu bạn không thể kiềm chế trước một cô gái, bạn cần làm việc trên chính mình”: ở Bờ Biển Ngà, một hệ thống chưa từng có để chống tình trạng lạm dụng trong Giáo hội. Trong Học viện Truyền giáo Công giáo Abidjan, các khóa học đào tạo tu sĩ và giáo dân để họ có thể giải quyết các bạo lực tiềm ẩn, đặc biệt là tội phạm tình dục trẻ em.
Ngày thứ ba 3 tháng 6, tại Học viện Truyền giáo Công giáo Abidjan, Bờ Biển Ngà có khoảng 30 giáo dân, phần lớn là các chủng sinh trẻ đến khóa học để giải quyết các vấn đề mà Giáo hội công giáo né tránh từ lâu. Làm thế nào để biết đây là nạn nhân bạo lực thể xác hoặc tình dục trong số giáo dân? Làm thế nào để đối phó với hành vi tấn công? Nhưng còn một câu hỏi tế nhị hơn: làm sao để không thành kẻ đi xâm lược?
Sơ Solange Sia, giám đốc Trung tâm đào tạo phòng ngừa lạm dụng trẻ vị thành niên và người dễ bị tổn thương (CFPAM-PV) cảnh báo: “Nếu bạn không thể kiềm chế trước một cô gái, bạn cần làm việc trên chính mình. Nhưng bạn tránh ở một mình với cô đó nhé!” Sơ nói làm cả lớp ngượng ngùng cười.
Từ năm 2018, mỗi năm Trung tâm có hai khóa học cho các tu sĩ và giáo dân có vấn đề khi tiếp xúc với trẻ em và người gặp khó khăn. Họ đến đây học để được chứng nhận, nhưng trên hết họ muốn hiểu cách để giải quyết các trường hợp bạo lực tiềm ẩn.
Trong khóa học có một linh mục trẻ cho biết linh mục không có khả năng giúp về mặt tâm lý cho một nạn nhân loạn luân. Một nữ tu xin ẩn danh, muốn tìm hiểu nguyên nhân gây ra làn sóng bê bối ấu dâm đang làm rúng động thế giới công giáo: “Tôi đã xem các phim tài liệu về chủ đề này, nhưng tôi cần tìm hiểu nhiều hơn.”
“Trong chúng ta có anh em nào ở Betharram không?”
Qua sáng kiến chưa từng có này ở Tây Phi, viện đang cố gắng giúp giải phóng lời nói trong các cộng đồng Công giáo ở Bờ Biển Ngà. Hiệu trưởng Nicodème Kolani ước tính trong 8 năm có khoảng 600 đến 800 người đã được đào tạo, phần lớn là các linh mục: “Sau lời kêu gọi của Đức Phanxicô về việc đấu tranh chống lạm dụng tình dục, chúng tôi hiểu chúng tôi phải giải quyết vấn đề này một cách nghiêm túc. Đây là uy tín Giáo hội vì thế chúng tôi cần đào tạo các linh mục truyền giáo trung thành với ơn gọi, cởi mở với thế giới và nắm vững chủ đề này.”
Lớp học nhìn ra khu vườn xanh tươi, các học viên sẽ học cách trở thành “người cảm nhận” môi trường xung quanh mình. Trong suốt tuần, họ sẽ làm việc với các nhân vật tham gia vào chuỗi chăm sóc nạn nhân bạo lực: các nhà tội phạm học, nhà tâm lý học, cảnh sát trưởng. Mục đích là học cách phát hiện các dấu hiệu bị ngược đãi cũng như những kẻ săn mồi tiềm tàng. Giáo sư Kolani nhấn mạnh: “Kết thúc khóa đào tạo này, họ sẽ có khả năng vạch trần những kẻ xâm hại tiềm ẩn và phát hiện những thay đổi đáng lo ngại trong hành vi, đặc biệt là ở trẻ em.”
Tuy nhiên, việc giải quyết tình trạng bạo lực xảy ra trong Giáo hội được báo chí tiết lộ trong những năm gần đây vẫn còn khó khăn. Hai người ở Bờ Biển Ngà nói với báo Le Monde: “Trong những năm 1990, họ bị Linh mục Benat Segur, cựu giám đốc nhà thờ Notre-Dame de Bétharram lạm dụng khi họ làm việc ở đây.” Vụ việc đã tạo bối rối cho những người tham dự khóa đào tạo.
Sơ Solange Sia cố gắng mở đầu cuộc thảo luận: “Trong chúng ta có anh em nào ở Giáo xứ Betharram không?” Sau một hồi im lặng, một cánh tay giơ lên. Một chủng sinh thuộc “thế hệ khác” với các nạn nhân của linh mục Segur, anh cho biết vụ việc không được thảo luận trong giáo đoàn ở ngoại ô Abidjan. Và cũng sẽ không được thảo luận trong ngày đào tạo này.
“Mọi người đều đẹp khi họ mặc áo chùng!”
Nhận thức được tầm quan trọng của nhiệm vụ phá vỡ bức tường im lặng, khóa học nhấn mạnh mong muốn ngăn chặn tình trạng lạm dụng ở các linh mục tương lai bằng cách đưa họ vào những trường hợp thực tế, Sơ Sia cảnh giác: “Các cô tuổi teen có thể đến nói với bạn họ yêu bạn, nhưng bạn không nên lấy đó làm lý do. Đó không phải vì bạn đẹp, nhưng vì bạn là linh mục! Mọi người đều trông đẹp trong bộ áo chùng! Trong tâm lý học, hiện tượng này được gọi là ‘lẫn lộn ngôn ngữ’. Trẻ em cũng vậy. các em đến với bạn để được ôm vì bạn là hiện thân của người cha, người anh trai, người đỡ đầu. Không phải vì các em muốn gần gũi về mặt tình dục.”
Trung tâm cũng đào tạo các nhân viên cảnh sát, các huấn luyện viên đội thể thao và các đơn vị hỗ trợ để lắng nghe nạn nhân trên khắp cả nước. Kết quả có gần 25.000 người nhận thức được vấn nạn bạo lực tình dục. Ở đất nước mà ảnh hưởng các nhân vật tôn giáo thuộc mọi tín ngưỡng vẫn còn đáng kể, sự nhấn mạnh cũng được đặt vào các hình thức lạm dụng khác như lạm dụng quyền lực hay tài chính. Trong những năm gần đây, Bờ Biển Ngà đã bị chấn động với một số vụ lạm dụng liên quan đến các mục sư tin lành và các linh mục công giáo.
Linh mục Kolani kết luận: “Các linh mục được chúng tôi đào tạo sẽ tiếp xúc với trẻ em, phụ nữ và người già yếu. Họ được hướng dẫn để thấy bạo lực này hủy hoại cuộc sống của các nạn nhân như thế nào. Và trên hết, họ được cảnh báo về hậu quả pháp lý và giáo luật mà những kẻ xâm lược phải gánh chịu.” Theo khảo sát năm 2020 của Bộ Gia đình, cứ năm phụ nữ thì có một phụ nữ bị lạm dụng và cứ chín nam giới thì có một người từng bị bạo lực tình dục trước tuổi 18.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
