Ngoài chức phó tế nữ: Thượng hội đồng còn và không còn những vấn đề nào?
wherepeteris.com, Pedro Gabriel, 2024-10-05
Tại lễ khai mạc Phiên họp thứ nhì của Thượng Hội đồng ngày 2 tháng 10, giới truyền thông chú ý đến bài phát biểu của Hồng y Victor Fernández về khả năng phong chức phó tế cho phụ nữ.
Trọng tâm chú ý của dư luận là về chức phó tế nữ, nhưng trọng tâm của Thượng Hội đồng ở một hướng khác. Trong bài phát biểu, Hồng y Fernández nhận xét: “Có một câu hỏi về việc phụ nữ có thể đến với chức phó tế nữ không… Chúng ta biết lập trường công khai Đức Phanxicô, ngài không xem vấn đề này đã chín chắn.”
Hồng y nêu bật công việc của hai Ủy ban hiện có về chủ đề này và cho biết kết luận sẽ được đưa vào tài liệu cuối cùng. Hồng y lưu ý một số can thiệp “hiếm khi được lắng nghe” của Đức Phanxicô như Tông huấn Niềm vui Tin mừng, Tông huấn Querida Amazônia và Tông huấn Antiquum Ministerium.
Những Tông huấn này nhấn mạnh đến tầm quan trọng của chức thánh giáo dân, cảnh báo việc “giáo sĩ hóa phụ nữ” – một quan niệm cho rằng phụ nữ sẽ có địa vị và tham dự nhiều hơn vào Giáo hội khi họ được nhận vào Chức thánh. Như thế là xem chức linh mục thừa tác là “quyền lực và thống trị”, chứ không phải phục vụ theo tinh thần hướng đến sự thánh thiện của các chi thể của Chúa Kitô.
Hồng y Fernández lưu ý: “Vẫn còn cơ hội để nghiên cứu sâu hơn, nhưng trong tâm trí Đức Phanxicô còn có những chủ đề khác phải được đào sâu và giải quyết, nếu không chức phó tế sẽ là một hình thức an ủi cho một số phụ nữ, và các vấn đề về việc tham gia của phụ nữ trong Giáo hội sẽ bị bỏ qua.”
Trong buổi họp báo ngày 4 tháng 10, Giám mục Anthony Randazzo, thành viên Ủy ban Thông tin của Hội đồng Thượng hội đồng đã giải thích rõ : “Hiện nay, có một câu hỏi liên quan đến việc phong chức đã diễn ra liên tục trong nhiều năm, không chỉ với Thượng Hội đồng, Đức Phanxicô đã xin nghiên cứu vấn đề này nhiều lần và hiện tại có một nhóm nghiên cứu ngài thành lập để đưa vấn đề này ra khỏi cuộc thảo luận chung.”
Giám mục Randazzo giải thích, mục đích không phải để loại bỏ chủ đề khỏi trao đổi chung nhưng để nghiên cứu vấn đề này ở những nơi khác, nhưng không nên thực hiện với cái giá là phẩm giá của phụ nữ trong Giáo hội và trên thế giới: “Hiện tại, khi chúng ta nói về phụ nữ trong Giáo hội, chúng ta xem phụ nữ bị đối xử như công dân hạng hai, bị bỏ rơi trong Giáo hội và trên thế giới, điều này thật đáng xấu hổ, tất cả chỉ vì một nhóm thiểu số nhỏ với tiếng nói mạnh mẽ của phương Tây bị ám ảnh phải thúc đẩy vấn đề này.”
Không chỉ các phó tế nữ mà còn nhiều chủ đề gây tranh cãi khác như thảo luận các vấn đề LGBTQ cũng bị loại khỏi chương trình nghị sự thảo luận chính của cuộc họp.
Ngay từ năm 2023, trong Phiên họp đầu tiên của Thượng hội đồng, Đức Phanxicô đã xin các nhà báo chuyển hướng tập trung của họ khỏi các vấn đề gây tranh cãi, thay vào đó nhấn mạnh nhiệm vụ chính của Thượng Hội đồng là lắng nghe tiếng thúc giục của Chúa Thánh Thần.
Trong Thượng Hội đồng về Gia đình, sự hiệp thông được trao cho những người đã ly hôn, và Thượng Hội đồng bắt đầu với tinh thần này. Trong Thượng Hội đồng Amazon, dư luận, áp lực cho rằng các ông đã lập gia đình viri probati sẽ được phong chức và chúng ta làm việc dưới áp lực này. Bây giờ có những suy đoán: “Thượng Hội đồng sẽ làm gì?, có lẽ nên phong chức cho phụ nữ… Tôi không biết, đó là những điều họ nói bên ngoài.”
Đức Phanxicô thúc giục các nhà báo làm tốt và công bằng công việc của họ, để Giáo hội và những người thiện chí có thể hiểu trong Giáo hội, việc lắng nghe là: “Xin anh chị em truyền đạt điều này: nó rất quan trọng.”
Lắng nghe, Lòng thương xót và Đón nhận Chúa Thánh Thần
Trong bài phát biểu khai mạc Thượng Hội đồng, Đức Phanxicô đã xin các thành viên tham dự suy nghĩ về “cách trở thành một Giáo hội theo tinh thần công đồng, truyền giáo và thương xót”. Trước đó trong buổi canh thức sám hối ngày 1 tháng 10, ngài giải thích chúng ta không thể là “Giáo hội theo tinh thần công đồng nếu không có hòa giải”. Tội lỗi luôn làm tổn thương các mối quan hệ với Chúa và với người anh em: “Chỉ bằng cách chữa lành những mối quan hệ tan vỡ này, chúng ta mới có thể là Giáo hội theo tinh thần công đồng.”
Buổi canh thức bao gồm chứng từ của các nạn nhân chiến tranh, bất công xã hội và các lạm dụng của Giáo hội. Thay mặt giáo dân, bảy Hồng y đã xin được tha thứ cho những tội lỗi Giáo hội đã phạm phải: “Tôi xấu hổ xin được tha thứ vì tất cả những lần chúng tôi không công nhận anh chị em khi không xem các lời khuyên trong Phúc Âm như nguồn sống mới mẻ vĩnh cửu, nhồi nhét và biến những lời khuyên này thành đống đá dùng để ném vào người khác.”
Ngài cũng xin lỗi về những trường hợp dùng “những biện minh giáo lý để bảo vệ những hành vi vô nhân đạo hoặc khi Giáo hội không làm tròn vai trò là chứng nhân đáng tin cậy, không có được sự hội nhập văn hóa hợp pháp về chân lý của Chúa Giêsu Kitô,” Đấng gặp gỡ tất cả những ai trên con đường đi tìm Ngài.
Hồng y đã thêm tội “hành động thiếu sót đã cản trở và tiếp tục cản trở sự hiệp nhất đức tin kitô giáo và tình huynh đệ đích thực của toàn thể nhân loại”.
Ngày hôm sau, trong Thánh lễ khai mạc Thượng Hội đồng tại Quảng trường Thánh Phêrô, Đức Phanxicô nhấn mạnh: “Thượng hội đồng không phải là một phiên họp Quốc hội nhưng là nơi lắng nghe trong sự hiệp thông.”
Để có được điều này, Thượng Hội đồng phải tiếp nhận tất cả các đóng góp được thu thập trong ba năm của tiến trình “với sự tôn trọng và chú ý, trong lời cầu nguyện… để cùng nhau phân định tiếng nói của Chúa đang nói với Giáo hội”.
Ngài giải thích: “Những ai kiêu ngạo tuyên bố họ độc quyền nghe tiếng gọi của Chúa, thì họ không thể nghe được. Chúng ta không có giải pháp cho những vấn đề chúng ta phải đối diện, nhưng Chúa thì có. Không có vấn đề đa số và thiểu số… điều quan trọng là hòa hợp, một hòa hợp chỉ có Chúa Thánh Thần mới có thể ban được. Ngài là hòa hợp và có khả năng tạo ra tiếng nói chung giữa các tiếng nói khác nhau. chúng ta đã thấy Ngài làm việc trong Lễ Hiện xuống.”
Vì thế chúng ta được yêu cầu cùng nhau làm việc theo bản giao hưởng, trong một sáng tác hợp nhất để tất cả chúng ta phục vụ trong lòng thương xót Chúa, phù hợp với các chức vụ, các đặc sủng khác nhau mà Giám mục có nhiệm vụ công nhận và thúc đẩy.
Tóm lại, Thượng Hội đồng là quá trình “cùng nhau hành trình, trong đó Giáo hội được Chúa Thánh Thần hướng dẫn sẽ đọc được các dấu chỉ của thời đại, liên tục đổi mới và hoàn thiện tính bí tích của mình”.
Có 10 nhóm nghiên cứu thần học trong Thượng Hội đồng, họ tập trung vào các chủ đề cụ thể như chăm sóc mục vụ cho giáo dân trong các hôn nhân đa thê ở Châu Phi, các thành viên được mời tham gia thảo luận về chủ đề này. Thượng hội đồng sẽ kết thúc ngày 27 tháng 10.
Pedro Gabriel, giáo dân, nhà văn, bác sĩ công giáo Bồ Đào Nha, chuyên gia về ung thư, hiện đang làm việc tại một bệnh viện công của Bồ Đào Nha.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
