Chiến tranh Israel-Hamas: tia hy vọng cho con tin

59

Chiến tranh Israel-Hamas: tia hy vọng cho con tin

Theo phong trào hồi giáo, Israel và Qatar, một thỏa thuận về việc thả khoảng mười mấy con tin do Hamas bắt giữ sắp có kết quả vào cuối chiều thứ ba. Đổi lại, Israel có thể thả tù nhân Palestine và cho phép viện trợ vào Dải Gaza. Việc thực hiện trao đổi này sẽ đánh dấu một bước đột phá ngoại giao.

la-croix.com, Julie Connan, 2023-11-21

Cuộc biểu tình của gia đình các con tin Hamas, ở Tel Aviv, ngày 18 tháng 11 năm 2023. SAEEDQAQ/IMAGO/REUTERS

Sau sáu tuần chờ đợi vô tận và vô vọng, thân nhân của khoảng 236 con tin – người Israel, người nước ngoài hoặc người có hai quốc tịch – bị Hamas bắt giữ kể từ ngày 7 tháng 10 đã nhìn thấy tia hy vọng vào cuối chiều thứ ba. Các nhân vật chính của một cuộc thương thuyết phức tạp cho biết một thỏa thuận sắp được thông qua.

Tính đến tối thứ hai, ông Ismạl Haniyeh, thủ lãnh Hamas lưu vong ở Doha viết trên Telegram: “Chúng tôi đang tiến gần hơn đến việc ký kết một thỏa thuận đình chiến.” Qatar là trung gian hòa giải trong vụ này, họ xác nhận các bên “chưa bao giờ tiến gần đến một thỏa thuận như vậy”. Ngay cả Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu, người từ chối đưa ra bất kỳ bình luận nào, cũng đã báo cáo có tiến bộ trong việc thả con tin: “Tôi hy vọng chúng tôi sẽ nhanh chóng có tin tốt.” Nội các chiến tranh của Israel dự kiến sẽ họp vào buổi tối để xem xét thỏa thuận. Thông tin về nội dung vẫn còn những điều kiện phải thông qua khi chúng tôi loan tin này. Ông John Kirby, phát ngôn viên Hội đồng Quốc gia Hoa Kỳ thận trọng: “Không có gì được thực hiện cho đến khi mọi thứ được làm xong.”

Ba tù nhân Palestine đổi một con tin

Theo trang Axios của Mỹ và một số phương tiện truyền thông Israel, thỏa thuận sẽ bao gồm giai đoạn đầu tiên, theo đó Hamas sẽ thả 50 phụ nữ và trẻ em bị giam giữ ở Dải Gaza. Không có quốc tịch được chỉ định. Đổi lại, Israel sẽ thả khoảng 150 người Palestine bị giam giữ, chủ yếu là phụ nữ và trẻ vị thành niên.

Việc thả này của cả hai bên có thể diễn ra trong bốn ngày ngừng bắn. Với bốn con tin được thả vào cuối tháng 10, Ủy ban Hồng thập tự quốc tế, nơi ngày thứ hai bà chủ tịch đang ở tại Qatar, cho biết sẽ tạo điều kiện thuận lợi để đưa họ đến Israel.

Vẫn theo Axios, nhà nước do thái sẽ cho phép khoảng 300 xe tải viện trợ từ Ai Cập vào Dải Gaza mỗi ngày. Trong giai đoạn thứ hai, Hamas sẽ thả tối đa 50 phụ nữ, trẻ em và người già, đổi lại việc gia hạn lệnh ngừng bắn thêm vài ngày. Israel sau đó sẽ thả ba tù nhân Palestine cho mỗi con tin được trả lại. 

Ai đang giữ con tin?

Việc ký kết một thỏa thuận như vậy đánh dấu bước đột phá ngoại giao đáng kể, bước đột phá đầu tiên kể từ 46 ngày chiến tranh và việc giam cầm các con tin. Dù đây không phải là lần đầu tiên Israel đàm phán với Hamas nhưng tình trạng này là chưa từng có ở một số khía cạnh. Không giống như các cuộc đàm phán nhằm trả tự do cho binh sĩ Pháp-Israel Gilad Shalit năm 2011, những thảo luận này diễn ra trong bối cảnh chiến tranh và vì thế tạo những quyết định khó khăn cho nội các chiến tranh Israel.

Theo một chuyên gia, một khó khăn khác trong hồ sơ này, đó là: “Ai giữ con tin? Không chỉ có Hamas, một số con tin bị tổ chức Thánh chiến hồi giáo bắt giữ, số khác do các lãnh chúa chiến tranh bắt ngày 7 tháng 10. Không chắc chắn Yahya Sinwar (lãnh đạo Hamas ở Gaza) kiểm soát việc thả những con tin không nằm trong tay Hamas.

Các con tôi đang bị Hamas bắt làm con tin. Xin đưa tôi đến Gaza để tôi gặp các con tôi

Ván bài của nhà lãnh đạo Gaza là một ẩn số lớn, ông đã phải ngồi tù hai mươi ba năm ở Israel, là người phải bị hạ. Một chuyên gia lượng định: “Là người thương thuyết phải hiểu logic của ông và những tuyên bố ông là một kẻ tâm thần không thích đáng. Chúng ta cần hiểu ông nghĩ như thế nào. Tuy vậy ông cần nghỉ chiến đấu để bố trí lại lực lượng của mình. Và ông biết việc giam giữ trẻ em, phụ nữ và những người sống sót sau thảm họa Holocaust là đi ngược với các giá trị của đạo hồi, đi ngược với chính lợi ích của ông. Trách nhiệm của ông là phải thoát khỏi vụ này.” 

Israel-Hamas: vì sao cuối cùng Đức Phanxicô nhận tiếp gia đình các con tin Israel

Các con tin bị đưa tới Gaza là ai?

Truyền thông Israel thống kê được 236 con tin, nhưng ranh giới giữa tù nhân và người mất tích vẫn còn chưa rõ: một số người bị cho là con tin nhưng rốt cuộc họ bị giết trong các cuộc tấn công ngày 7 tháng 10. Và Hamas cho rằng có nhiều người bị giam giữ đã chết trong các cuộc tấn công của Israel, các vụ này không thể kiểm chứng được.

Cô Gali Tarshansky, 13 tuổi bị bắt làm con tin.

Trong số 236 con tin, hãng tin AFP đã xác định được 206 người được cho là còn sống: ít nhất 107 đàn ông, 62 phụ nữ trưởng thành, trong đó có 8 người trên 80 tuổi và 9 binh sĩ được xác định danh tính.

Em bé Kfir 8 tháng bị bắt làm con tin.

35 trẻ vị thành niên, trong đó có 18 trẻ từ 10 tuổi trở xuống, bị giam giữ và ít nhất có 32 gia đình có thân nhân trong số các con tin.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Một video quá đau lòng. Cách đây sáu tuần, Hamas đăng video này: một em bé Israel họ bắt làm con tin. Em bị các em bé Palestine chế giễu: “Ima! Ima! Mẹ ơi! Mẹ ơi! bằng tiếng do thái”. Em bé này vẫn còn ở trong tay Hamas.