“Có một nhà lãnh đạo ở Giêrusalem”, Pizzaballa, hồng y trong chiến tranh
Thượng phụ la-tinh Pierbattista Pizzaballa, tu sĩ Dòng Phanxicô cử hành thánh lễ Phục sinh tại Nhà thờ Mộ Thánh ở Giêrusalem ngày 9 tháng 4 – 2023.
fr.aleteia.org, Hugues Lefèvre, 2023-10-23
Bằng cách đề nghị thay thế các con tin trẻ em Israel của Hamas, thượng phụ la-tinh của Giêrusalem Pierbattista Pizzaballa đã đánh động lương tâm và đảm nhận một chiều kích mới. Trong bầu khí khủng bố và hận thù, tân hồng y cố gắng dẫn dắt con đường hẹp để mong thoát khỏi cuộc khủng hoảng.
“Có một nhà lãnh đạo ở Giêrusalem.” Phản hồi mạnh mẽ đăng bằng tiếng do thái trên tài khoản X (Twitter) của một nhà báo trên nhật báo quốc gia Haaretz, tờ báo có ảnh hưởng ở Israel. Bên dưới phản hồi của ông là bài báo tường thuật tuyên bố của hồng y Pierbattista Pizzaballa, thượng phụ la-tinh của Giêrusalem, người muốn hiến thân để đổi các trẻ em Israel bị Hamas bắt làm con tin ở Dải Gaza.
Trong hội nghị truyền hình thứ hai tuần trước, giới truyền thông đặt câu hỏi với ngài, tân hồng y trẻ đã trả lời một cách tự nhiên: “Tôi đã sẵn sàng cho một cuộc trao đổi ư? Tôi sẽ làm bất cứ điều gì, nếu việc đó giúp các em được giải thoát, đưa các em về nhà mà không gặp vấn đề gì. Sự sẵn sàng của tôi là tuyệt đối.”
Chỉ trong vài giờ, câu tuyên bố của thượng phụ đã đi khắp thế giới. Nữ ký giả quốc tịch Israel Noga Tarnopolsky đã làm việc với hồng y hàng chục năm tâm sự: “Đó không phải là thông báo báo chí ngài suy nghĩ chín chắn hay ban truyền thông của ngài đã chuẩn bị.” Bà nhận ra trong câu trả lời này tính “xác thực và tự phát” của hồng y. Một nguồn tin khác ở Giêrusalem cũng đồng ý: “Ngài không chuẩn bị cũng không giả vờ: những ai biết ngài đều hiểu, nếu phải chết để cứu các trẻ em, thì ngài sẽ hy sinh lúc này. Tôi không một chút nghi ngờ.”
Hồng y Pizzaballa ‘thảo luận’ về việc trao đổi con tin
Chức hồng y của ngài là dấu hiệu ghi nhận của giáo hoàng với một người chấp nhận làm công việc mà không ai muốn làm.
Hồng y Pizzaballa, 58 tuổi, người Ý, Dòng Phanxicô sinh ở Bergamo, miền bắc nước Ý, từ ngày 7 tháng 10 khi Hamas tấn công đẫm máu vào Israel, ngài chìm trong biển tin tức khủng khiếp của cuộc chiến. Ngài vừa được Đức Phanxicô phong hồng y trong công nghị ngày 30 tháng 9, ngài vội đi về Giêrusalem, đất nước đang ở trong tình trạng sợ hãi. Bây giờ, trên vai của người khắc khổ và chăm chỉ làm việc này là tiếng nói của Tòa Thánh trong cuộc khủng hoảng có quy mô lớn chưa từng thấy kể từ Chiến tranh Yom Kippur năm 1973. Đối với câu hỏi liệu giáo hoàng có cử đại diện của ngài đến Giêrusalem như ngài đã cử đến Ukraine không, một nhân viên của Giáo triều Rôma trả lời ngay: “Đã có hồng y Pizzaballa rồi.”
Phải nói người được giáo hoàng tin tưởng biết rõ vùng đất và sự phức tạp của nó. Ngài là giáo sư Kinh thánh tiếng do thái, đứng đầu Ban Quản trị Đất Thánh từ năm 2004 đến năm 2016. Sau đó, Đức Phanxicô giao cho ngài quyền điều hành tòa thượng phụ la-tinh ở Giêrusalem, một tổ chức khi đó đang gặp khó khăn về tài chính. Một nguồn tin ở la-mã, người nhấn mạnh những phẩm chất của nhà quản lý giỏi của người Ý cho rằng: “Chức hồng y của ngài là dấu hiệu giáo hoàng ghi công cho người chấp nhận làm một việc mà không ai muốn làm”.
Chân dung các tân hồng y cử tri năm 2023
Một lời đặc biệt và tế nhị
Trong thảm kịch đang diễn ra ở Đất Thánh, hồng y Pierbattista Pizzaballa phải đối diện với các vấn đề ngoại giao, vấn đề của cái sống và cái chết. Tại vùng đất này, nơi mà hận thù giữa người Israel và người Palestine lên đến cao điểm, thôi thúc trả thù từ trên xuống dưới, một lời nói nhỏ nhất của ngài cũng có thể gây ra một loạt chỉ trích. Vì thế các tuyên bố của các thượng phụ và các người đứng đầu các Giáo hội kitô giáo ở Giêrusalem – đặc biệt là của hồng y – đều gây ra sự phẫn nộ của giới chức Israel, họ cáo buộc các tín hữu kitô đã không nêu đích danh những người chịu trách nhiệm về thảm họa này.
Một chuyên gia am tường về khu vực giải thích: “Thực tế kitô giáo ở Đất Thánh quá nhỏ bé đến mức không thể không đoàn kết,” ông lưu ý các nhà lãnh đạo Giáo hội chủ yếu là người Ả rập bị thúc đẩy bởi nỗi đau của người dân họ. Lo lắng để bảo tồn chủ nghĩa đại kết mong manh này, hồng y Pizzaballa buộc phải điều hòa, nhưng không vì vậy mà ngài không tỏ ra bực mình, như khi báo chí hỏi ngài về sự khó chịu của người Israel trước các thông cáo báo chí của các nhà lãnh đạo kitô giáo: “Tôi cũng rất khó chịu. Vì tôn trọng các Giáo hội khác, tôi không muốn thêm bất cứ điều gì. Nói rõ hơn, Hamas đã có những hành động man rợ ở Israel.”
Hồng y Pizzaballa đặc biệt quan tâm đến cộng đồng Gaza trong trái tim ngài
Hồng y Pizzaballa phải đóng vai nhà ngoại giao với Israel, trong khi binh lính Tsahal xâm chiếm Dải Gaza và Gaza bị ném bom trong nhiều ngày. Hồng y nói tiếng do thái rất giỏi, phạm vi xoay xở của ngài rất hẹp. Cú sốc do cuộc tấn công của Hamas đã làm nặng thêm mong muốn trả thù và số người có khả năng hiểu được thông điệp của Tòa Thánh rất hạn chế. Bà Noga Tarnopolsky lưu ý: “Ngày nay có một khoảng trống lớn ở cấp lãnh đạo. Hồng y là một trong những người hiếm hoi hiểu được ý nghĩa thực sự của việc chịu trách nhiệm đối với một dân tộc.”
Tình yêu của thượng phụ với các tín hữu kitô ở Gaza
Nhà báo cho biết, triều hồng y của ngài “lý ra phải được cộng đồng kitô giáo tôn vinh nhưng lại bắt đầu bằng một thảm kịch”. Người mặc áo hồng y tím trong công nghị ngày 30 tháng 9, biểu tượng màu máu của các vị tử đạo, ngày nay đã mang máu của hàng ngàn thường dân thiệt mạng trong những ngày gần đây.
Tại Gaza, nơi chỉ có vài trăm tín hữu kitô, tối thứ năm ít nhất có 16 người trong số họ đã chết trong vụ sập một tòa nhà trong khuôn viên nhà thờ chính thống Hy Lạp. Hầu hết tín hữu kitô ở Gaza đã không theo lệnh của quân đội Israel khuyên họ di tản về phía nam khu vực rộng 42 x 12 cây số để trú ẩn, ở đây có hơn 2 triệu người Palestine sinh sống. Hồng y Pizzaballa đặc biệt quan tâm đến cộng đồng Gaza này trong trái tim ngài, hàng năm trước lễ Giáng sinh ngài thường có chuyến đi mục vụ. Người gần gũi với thượng phụ tâm sự: “Tôi đã nghe ngài nói, đó là cộng đoàn ngài yêu thích: nhỏ nhất, nghèo nhất nhưng là cộng đoàn không bao giờ phàn nàn.”
Tại Gaza, các tín hữu kitô “cùng sống chết với nhau”
Marta An Nguyễn dịch
