Kết thúc ba ngày tĩnh tâm cho các thành viên Thượng hội đồng, linh mục Radcliffe hy vọng một Giáo hội hồi sinh
vaticannews.va, 2023-10-03
Bài suy niệm của linh mục Dòng Đa Minh Timothy Radcliffe, phụ tá thiêng liêng của Thượng Hội đồng Giám mục Thường kỳ XVI. Đây là bài thứ năm và thứ sáu của ba ngày tĩnh tâm tại trung tâm Sacrofano, dành cho các thành viên tham dự Thượng hội đồng sắp bắt đầu vào ngày thứ tư 4 tháng 10-2023.
“Thế giới đang khát khao những tiếng nói chân thật”: đó là lời mở đầu bài suy niệm của linh mục Radcliffe, trong buổi tĩnh tâm sáng thứ ba 3 tháng 10 của các thành viên, các đại biểu và các khách mời đặc biệt của Thượng Hội đồng.
Bài suy tư thứ năm trong loạt bài bắt đầu từ ngày chúa nhật 1 tháng 10, phân tích khái niệm về quyền lực, hay đúng hơn là cuộc khủng hoảng về quyền lực mà Giáo hội cũng như thế giới đang trải qua ngày nay, Giáo hội đã bị “mất uy tín” vì các vụ lạm dụng tình dục. Trên thực tế, mọi thể chế, từ chính trị, tư pháp đến báo chí đều “cảm thấy quyền lực của mình đang mất dần”, làm lợi cho những nhân vật khác như các nhà độc tài, những người nổi tiếng, những người có ảnh hưởng. Nhưng chính trong bối cảnh toàn cầu này, được thúc đẩy “không phải bởi quyền lực, mà bởi các hợp đồng”, mà thế giới “khao khát những tiếng nói có thẩm quyền về ý nghĩa cuộc sống của chúng ta”. Theo linh mục, quyền bính này, trước hết phải là niềm vui, vì niềm vui là “dấu hiệu không thể sai lầm về sự hiện diện của Thiên Chúa” và “không ai tin một tín hữu kitô không hạnh phúc”. Thứ hai, quyền lực “có tính đa dạng và củng cố lẫn nhau” mà không nhất thiết tạo ra cạnh tranh. Một ví dụ cho điều này là Ba Ngôi, trong đó “không có cạnh tranh”. Vì thế , theo linh mục Radcliffe, nếu Thượng Hội đồng có thể vượt lên “các phương thức cạnh tranh”, thì Thượng hội đồng sẽ có thể có tiếng nói thẩm quyền với thế giới.
Cách thực thi quyền lực
Sau đó, ngài đưa ra ba con đường để thực hành quyền bính: con đường thứ nhất là con đường của nét đẹp hay vinh quang, con đường “mở trí tưởng tượng của chúng ta đến siêu việt, đưa chúng ta vượt ra ngoài lời nói” và, khi lời không bị lầm, thì chúng ta “nói về Thiên Chúa”. Vẻ đẹp của Thiên Chúa trải rộng khắp mọi nơi, ngay cả “ở những gì có vẻ xấu nhất”: linh mục Radcliffe nhớ lại sự tham gia vui vẻ của một số tín hữu trong thánh lễ được cử hành ở Kinshasa, thủ đô của Cộng hòa Dân chủ Congo, trong năm 1993, năm khủng khiếp nhất trong lịch sử của họ, đánh dấu bằng xung đột và bạo lực. Ngài cũng trích dẫn Etty Hillesum, “nhà thần nghiệm do thái thiện cảm với kitô giáo, bà đã chết trong trại tiêu diệt Auschwitz của Đức Quốc xã năm 1943, bà nói: “Giữa cái mà mọi người gọi là ‘kinh dị’, tôi vẫn muốn có thể nói: ‘Cuộc sống thật đẹp’”.
Con đường thứ hai để đi trên con đường quyền lực là con đường của lòng tốt. Đó là con đường của các thánh, những người có “quyền uy can đảm”, họ mời gọi chúng ta đồng hành cùng họ trong cuộc phiêu lưu mạo hiểm của sự thánh thiện, từ bỏ quyền kiểm soát cuộc sống chúng ta và để Thiên Chúa là Thiên Chúa. Với suy nghĩ này, ngài nhắc các tham dự viên, “các vị tử đạo là những người có thẩm quyền đầu tiên của Giáo hội vì họ đã can đảm cống hiến mọi thứ”. Trên thực tế, đức tin không thể hấp dẫn nếu “chúng ta thuần hóa nó”.
Vẻ đẹp, lòng tốt và sự thật
Và cách cuối cùng để theo đuổi quyền bính là sự thật: “Trong con người, chúng ta có một bản năng không thể dập tắt được về sự thật,” ngay cả ngày nay thế giới dường như “không còn yêu mến sự thật nữa”, sự thật bị tin giả nghiền nát với những thuyết âm mưu vô nghĩa. Ngài kết luận, cả ba con đường đều cần thiết, vì “không có sự thật và lòng tốt, vẻ đẹp có thể trống rỗng và lừa dối. Và không có sự thật thì lòng tốt sẽ rơi vào tình cảm, trong khi sự thật không có lòng tốt sẽ dẫn đến tra hỏi.” Vì thế ngài xin các tham dự viên đừng rơi vào “chủ nghĩa duy lý khô khan hay mê tín” vì thẩm quyền độc quyền của lý trí hoặc kinh nghiệm tôn giáo. Ngược lại – về mặt này, ngài lấy hình ảnh thân thương của Đức Phanxicô – chúng ta phải nhớ, Thượng Hội đồng như một ban nhạc với các nhạc cụ khác nhau, có âm thanh riêng và trong đó “sự thật không có được nhờ đa số phiếu!”
Nhưng làm thế nào chúng ta có thể bảo đảm một cuộc đối thoại hiệu quả trong Giáo hội, trong đó “không có tiếng nói nào thống trị và bóp nghẹt tiếng nói khác?” Theo linh mục Radcliffe, câu trả lời nằm ở việc phân định sự hài hòa tiềm ẩn và khả năng tuân theo hai mệnh lệnh: “Hướng dẫn và lòng trắc ẩn, yêu sự thật và thường xuyên đoàn kết với những người mà sự thật bị lu mờ”. Chỉ bằng cách này Giáo Hội mới “nói với thẩm quyền Lời Chúa”.
Thần Khí của sự thật
Cuối ngày, linh mục Radcliffe giảng bài giảng thứ sáu và cũng là bài cuối cùng, kết thúc ba ngày tĩnh tâm. Tiếp nối những gì đã nói trước đây, ngài tiếp tục suy ngẫm về sự thật, đặc biệt tập trung vào Thần Khí của sự thật: “Bất cứ xung đột nào chúng ta gặp phải trên con đường, chúng ta chắc chắn một điều: Thần Khí chân lý sẽ dẫn chúng ta đến toàn bộ sự thật.” Đây không phải là con đường dễ dàng, vì con đường này bao gồm việc “lắng nghe những điều khó chịu” như các vụ lạm dụng và tham nhũng trong Giáo hội. Ngài nhấn mạnh: “Đó là cơn ác mộng, một sự thật xấu hổ mà khi chúng ta đối diện được với nó, nó sẽ làm chúng ta được tự do.
Một sinh nở đau đớn
Nhưng cuối cùng, dù những ngày Thượng hội đồng diễn ra sẽ đau đớn như những cơn đau đẻ, nhưng khi được Chúa Thánh Thần hướng dẫn, chúng ta sẽ có được một “Giáo hội tái sinh”. Và điều này càng cần thiết hơn khi xã hội đương đại trốn tránh thực tại, nhắm mắt làm ngơ trước những thảm họa sinh thái hoặc trước hàng triệu anh chị em đang đau khổ, bị đóng đinh bởi nghèo đói và bạo lực. Ngược lại, chúng ta phải có can đảm, có sức mạnh của tâm hồn để nhìn sự việc là sự việc, sống trong thế giới thực tế, không ảo tưởng, không thành kiến, không sợ hãi, không ý thức hệ, không kiêu ngạo. Điều này giống như “cắt tỉa”, như người trồng nho cắt tỉa cây nho để nó sinh trái nhiều hơn.
Giải phóng bản thân khỏi văn hóa kiểm soát để được Chúa Thánh Thần hướng dẫn
Tiếp theo, linh mục Radcliffe kể một kỷ niệm cá nhân: khi ngài nằm bệnh viện một thời gian dài sau ca phẫu thuật khó khăn. “Tôi là bệnh nhân nằm trên giường bệnh, không có gì để cho đi. Ngay cả cầu nguyện, tôi cũng không cầu nguyện được. Tôi phụ thuộc người khác cho những nhu cầu cơ bản nhất. Đúng là một ‘cắt tỉa’ khủng khiếp. Nhưng đó cũng lại là một ơn. Trên giường bệnh, tôi đã phó mình cho tình yêu tuyệt đối, tự do và vô bờ bến của Chúa.” Vì thế, với ngài, đây là điều các tham dự viên có thể nói, mở lòng mở trí cho không gian của chân lý Thiên Chúa, một cách nào đó không còn kiểm soát để Thiên Chúa là Thiên Chúa. Cũng như Chúa Giêsu trong vườn Giếtsêmani, Ngài bỏ quyền kiểm soát đời mình và giao phó cho Chúa Cha. Thượng hội đồng phải có động lực cầu nguyện, để được Chúa Thánh Thần soi sáng, hướng dẫn và dẫn dắt, thoát khỏi văn hóa kiểm soát, có nghĩa là ‘không làm gì cả’, nhưng hành động bằng cách để Chúa Thánh Thần đưa chúng ta đến nơi mà chúng ta chưa bao giờ nghĩ mình sẽ đến.
Lắng nghe giới trẻ
Ngài nói thêm, để Chúa Thánh Thần hướng dẫn tới sự thật cũng là tin tưởng chính Ngài sẽ tạo những tổ chức mới, những hình thức mới cho đời sống kitô hữu, những mục vụ mới, khi làm việc một cách sáng tạo với những cách thức mới, trở thành một Giáo hội mà ngày nay chúng ta không thể tưởng tượng được, nhưng có lẽ những người trẻ có thể tưởng tượng được! Điều này bao gồm việc lắng nghe những người trẻ, trong họ, Chúa sống và nói. Về điểm này, ngài nhấn mạnh một lần nữa: tin tưởng vào các thế hệ mới là “một phần nội tại của sự lãnh đạo kitô giáo”, đặc biệt vì người trẻ “không ở đó để lấy chỗ của người già, nhưng để làm những gì người già không thể còn tưởng tượng được”.
Đặc điểm cuối cùng về chân lý của Chúa Thánh Thần nhưng không kém phần quan trọng, đó là mối liên kết với “tình yêu có sức biến đổi, thần thánh, thoát khỏi mọi ganh đua, học cách yêu thương những người mà chúng ta thấy khó khăn”. Ngài nhắc lại, chỉ với một tình yêu như vậy, Thượng Hội đồng sẽ khởi xướng một “sự biến đổi cá nhân và cộng đồng”, cho phép chúng ta đi đến những quyết định thực tế “không thể tránh khỏi”, mà lúc đó, sẽ không phải là “việc quản lý thuần túy”.
Với lòng khiêm tốn sâu sắc và với niềm tin tưởng lớn lao vào ơn Chúa, linh mục Radcliffe kết thúc bài suy niệm bằng lời tiên đoán: tại Thượng Hội đồng, chắc chắn sẽ có những cuộc cãi vã và có thể sẽ đau đớn. Nhưng nếu chúng ta được Thánh Thần chân lý hướng dẫn, chúng ta có thể được dẫn “đi sâu hơn một chút vào mầu nhiệm tình yêu thần thánh”.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Linh mục Theobald: một Thượng hội đồng lắng nghe, dễ gây ngạc nhiên
