Mông Cổ, mô hình phát triển độc nhất ở Trung Á
Vài ngày trước chuyến tông du của Đức Phanxicô đến Mông Cổ, chúng ta cùng tìm hiểu đất nước có nền dân chủ dung hòa thích ứng với toàn cầu hóa, nhưng vẫn dựa nhiều vào nguồn gốc thừa hưởng từ đế chế Thành Cát Tư Hãn.
vaticannews.va, Olivier Bonnel, Vatican, 2023-08-28
Đức Phanxicô lên đường đi Mông Cổ từ ngày thứ năm 31 tháng 8 đến ngày thứ hai 4 tháng 9, ngài sẽ là giáo hoàng đầu tiên đặt chân đến nước cộng hòa Trung Á này. Qua chuyến tông du này, ngài sẽ giúp làm sáng tỏ hơn một chút về đất nước vẫn còn chưa được nhiều người biết đến này, nếu không có những bức bưu thiếp nêu bật sự hùng vĩ của thảo nguyên, không quên các câu chuyện về đế chế Thành Cát Tư Hãn và các con trai của ông ở thế kỷ 12. Tuy nhiên, Mông Cổ là một quốc gia rất đặc biệt trong khu vực Đông Bắc Á này, nằm giữa hai nước láng giềng khổng lồ là Trung Quốc và Nga.
Một nền cộng hòa đáng mơ ước
Từ năm 1924 đến năm 1992, Cộng hòa Nhân dân Mông Cổ là quốc gia vệ tinh của Liên Xô. Kể từ khi giành được độc lập, đất nước này đã trải qua một chuyển đổi mạnh mẽ, đặc trưng bởi sự thay đổi chính trị tương phản với các nước láng giềng ở Trung hoặc Đông Á, nơi quyền lực vẫn còn mang dấu ấn của một mô hình độc tài.
Là quốc gia có nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, Mông Cổ có nhiều mỏ than, đồng, uranium, nhưng cũng có cả đất hiếm. Chỉ riêng ngành khai thác mỏ đã chiếm khoảng 1/4 tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của cả nước. Trong những năm gần đây, đất nước này đã thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, với chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Pháp vào tháng 5 năm 2023 khi ông trở về từ hội nghị thượng đỉnh G7.
Tượng Thành Cát Tư Hãn, phía đông Oulan-Bator
Giữa truyền thống và hiện đại
Vẫn còn đánh dấu mạnh với truyền thống mục vụ du mục, cũng như với quá khứ xã hội chủ nghĩa, Mông Cổ đương đại đã phát triển một “văn hóa thỏa hiệp” rất mạnh, di sản trực tiếp từ các xã hội du mục, định hình các mối quan hệ xã hội và đại diện cho một trong những nét đặc thù của đất nước.
Ngoài những phẩm chất riêng của mình, Mông Cổ còn phải đối diện với những thách thức nghiêm trọng, thường liên quan đến tài nguyên thiên nhiên: phụ thuộc rất lớn vào các nước láng giềng, vấn đề tham nhũng, đó là chưa kể đến vấn đề sinh thái.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Năm điểm ngắn gọn cần biết để chuẩn bị cho chuyến tông du Mông Cổ của Đức Phanxicô
