Khi Đức Phanxicô hôn chân các lãnh đạo thù nhau của Nam Sudan
Đức Phanxicô đã làm mọi người ngạc nhiên khi ngài quỳ xuống trước hai nhà lãnh đạo của Nam Sudan và hôn chân họ | © Truyền thông Vatican
cath.ch, I.Media, 2023 -01-18
Đức Phanxicô quỳ gối trước các nhà lãnh đạo Nam Sudan, hôn chân họ để xin họ ủng hộ cho lời cầu xin hòa bình của ngài. Một hình ảnh phi thường làm ngạc nhiên và đã ghi khắc trong đầu mọi người ở Vatican ngày 11 tháng 4 năm 2019. Chúng ta cùng nhìn lại bối cảnh của cử chỉ này nhân ngài sẽ đi Juba ngày 3 tháng 2 năm 2023 gặp hai nhà lãnh đạo đối địch, Salva Kiir và Riek Machar.
Tháng 4 năm 2019. Vatican chuẩn bị một sự kiện chưa từng có: tổ chức buổi tĩnh tâm thiêng liêng theo kiểu ngoại giao và đại kết, để đưa các nhà lãnh đạo thù địch của Nam Sudan xích lại gần nhau hơn. Đất nước non trẻ này đã trải qua cuộc khủng hoảng chính trị và sắc tộc nghiêm trọng kể từ khi được thành lập năm 2011 – cuộc nội chiến đã làm cho 400.000 thiệt mạng và 4 triệu người dân phải đi tị nạn, di tản – Vatican không ngừng có những nỗ lực hòa giải.
Tinh thần tôn trọng và tin tưởng
Sự kiện này được Phủ Quốc vụ khanh và Văn phòng tòa tổng giám mục Canterbury tổ chức ngày 10 và 11 tháng 4 – 2019 nhằm mang lại “cơ hội để suy ngẫm và cầu nguyện, gặp gỡ và hòa giải, trên tinh thần tôn trọng và tin tưởng”. Đặc biệt có sự hiện diện của tổng thống công giáo Salva Kiir nhậm chức từ năm 2011 và lãnh đạo phiến quân Riek Machar, đối thủ chính của tổng thống, ông đã trở thành phó tổng thống của đất nước kể từ khi thành lập chính phủ đoàn kết dân tộc năm 2020.
Tổng giám mục Gioan Baotixita Odama, giáo phận Gulu (Uganda), linh mục Agbonkhianmeghe Orobator, chủ tịch Hiệp hội các Bề trên dòng ở châu Phi và Madagascar giảng tĩnh tâm, Đức Phanxicô và tổng giám mục Justin Welby cùng ở bên cạnh nhau để kêu gọi các nhà lãnh đạo làm hòa. Kết thúc cuộc họp, hai ông Salva Kiir và Riek Machar ký một cam kết chung nhằm tiến tới ổn định quốc gia của họ.
Chính lúc đó, các cộng tác viên của Đức Phanxicô đã ngạc nhiên vì bất chấp mọi nghi thức, ngài đi về phía hai chính trị gia, quỳ xuống trước mặt họ, hôn chân họ, trong một thái độ van xin đã tạo bầu khí hoang mang chung quanh ngài. Giây phút trước đó, ngài van xin họ: “Trước mặt dân chúng, chúng ta chắp tay lại. (…) Cho phép tôi xin điều này từ tận đáy lòng, từ những cảm xúc sâu xa nhất của tôi.”
Một cử chỉ “tiên tri”
Gần bốn năm sau, ông Paolo Impagliazzo, tổng thư ký của cộng đoàn Sant’Egidio và là người có trách nhiệm hòa giải của cộng đoàn trong vấn đề Nam Sudan, ông xem đây là cử chỉ “tiên tri”. Ông cho rằng sáng kiến này của Đức Phanxicô đã được đón nhận theo hai cách: thứ nhất “với sự ngạc nhiên lớn lao, như thể ngài đại diện cho người dân Nam Sudan, những người đang xin các nhà lãnh đạo của họ mang lại hòa bình cho đất nước”, như thế những người “không có tiếng nói đã thấy tiếng nói của họ nơi ngài”. Nhưng theo ông Paolo, có một số người không hiểu ngay cử chỉ này, sau này họ mới nhận ra “ý nghĩa của cử chỉ này và cảm thấy được tiếp thêm sức mạnh”.
Thỏa thuận ngưng bắn ở Nam Sudan được ký vào ngày 12 tháng 1 năm 2020 tại Rôma, dưới sự bảo trợ của cộng đoàn Sant’Egidio | © www.santegidio.org
Để đưa ra một chân trời tích cực cụ thể cho các nhà lãnh đạo Nam Sudan, Đức Phanxicô đã nhiều lần bày tỏ mong muốn đến thăm đất nước non trẻ này một khi cuộc xung đột được giải quyết và tình hình ổn định hơn.
Ngày 24 tháng 12 năm 2020 và sau đó là ngày 9 tháng 7 năm 2021, nhân dịp kỷ niệm 10 năm quốc gia độc lập, trong các thông điệp đồng ký với tổng giám mục Canterbury và người điều hành Giáo hội Scotland, Đức Phanxicô đã khuyến khích các nhà lãnh đạo hãy nỗ lực hơn nữa.
Trong những năm gần đây, ngài không ngừng nhắc lại mong muốn đến thăm đất nước này. Một mong muốn sẽ sớm được thực hiện. Khi đến Nam Sudan ngày 3 tháng 2, Đức Phanxicô sẽ đến dinh tổng thống để gặp riêng Tổng thống Salva Kiir, sau đó ngài sẽ gặp phó tổng thống Riek Machar.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Đi Cộng hòa Dân chủ Congo, Đức Phanxicô đi trên bãi mìn
