Con ở lại một chút: Gad Elmaleh nắm được chính vai của mình
lefigaro.fr, Jean-Marie Guénois, 2022-11-15
Trong cuốn phim rất cá nhân, nam diễn viên hài người do thái tiết lộ sức hút thiêng liêng của đạo công giáo đã thu hút ông đến mức nào. Một cuốn phim siêu hình, hài hước, sâu sắc và rất thời sự.
Như trong Kinh thánh, có một khởi đầu. Câu chuyện, một phần có thật, bắt đầu khi cậu bé do thái 6 tuổi vượt rào cấm. Cậu bước vào một nhà thờ ở Casablanca, Morocco. Cậu ngây ngất trước bức tượng Đức Trinh Nữ. Cậu bật khóc, và dấu ấn đã để lại suốt đời trên cậu. Cậu bé này bây giờ là danh hài Gad Elmaleh. Ở tuổi 51, người của các show trình diễn đặt chiếc vali nổi tiếng của mình xuống đất, để đặt hình ảnh đời sống nội tâm của ông lên phim. Đó là câu chuyện của người do thái khi còn nhỏ đã đến trường yeshiva để học kinh Torah và Talmud, nhưng vẫn bị đạo công giáo làm mê mẩn, chất vấn ông, nhắc ông đến cú sét ái tình đã giáng xuống ông một sáng tuổi thơ ở Ma-rốc.
Với thiên tài hài hước, cuốn phim này có thể là cuốn phim của cơn xoáy thiêng liêng và sáng chói muốn nói với tất cả mọi người. Vì không ai thoát khỏi những câu hỏi về Chúa, về tương lai, về ý nghĩa cuộc sống. Nghịch lý ở đây, bộ phim truyện vui vẻ nhẹ nhàng gõ nhẹ lên các yếu tố thành công của một “hài kịch”, không lúc nào người xem nhàm chán, hoàn toàn không, vậy mà đây là cuốn phim siêu hình: nhẹ nhàng nhưng không hời hợt, sâu sắc nhưng không cầu kỳ.
“Cha Barth”, cha xứ của nghệ sĩ Gad Elmaleh ngoài đời và trong phim
Thêm vào niềm vui cho khán giả, diễn viên là “người thật” ngoài đời. Đầu tiên là cha mẹ của Gad Elmaleh, chị Judith của ông còn linh mục Barth, nữ tu Catherine, họ tự đóng vai của mình… Tươi tắn, chân thật, nói theo ngôn ngữ điện ảnh, họ xé toạc màn hình. Đó là mẹ của ông, cảm động bà nói “Con ở lại một chút” và đó là tiêu đề của bộ phim. Còn nhân vật chính, người đi tìm Chúa là danh hài Gad Elmaleh, khát khao không gì ngăn chặn tính xác thực, những nghi ngờ, những tìm kiếm hiện sinh của ông. Con đường mật thiết và hỗn loạn của ông, được chiếu lên nhưng không phô bày tâm linh. Ngược lại, cảnh trống rỗng duy nhất trong phim, may mắn rất ngắn, là cảnh một tu viện được xây lại, các tu sĩ, diễn viên thật sự trống rỗng và vô hồn.
Sau khởi đầu là nội dung. Đến phần thêm gia vị cho thức ăn. Tiêu đen cho cộng đồng do thái, muối trắng cho cộng đồng công giáo. Nội dung đề cập đến vấn đề nhạy cảm nhất: trở lại. Trở lại không? Có đến cùng không? Có phản bội dòng dõi và danh tính đã nhận được khi sinh không? Ở lại…
Các cảnh nối tiếp nhau với độ chính xác của sự căng thẳng cao độ thần nghiệm này. Một vùng bão tố, bùng nổ khi có nhiều hội tụ hoặc bác bỏ thần học và lịch sử, nhưng người nghệ sĩ không nao núng. Qua các cuộc đối thoại dễ hiểu, ý nghĩa các tình huống, ông để cho người do thái cũng như người công giáo lên tiếng, làm cho người xem hiểu rõ vấn đề hơn. Lần đầu tiên, “người công giáo” không bị biếm họa, nhưng được giải thích và được tôn trọng. Người do thái ồn ào hơn một chút, nhưng được yêu thương sâu đậm. Không có khiêu khích nào trong cuốn phim, nhưng sinh động nhờ niềm vui nội tâm, không ngây ngô nhưng đòi hỏi.
Gad Elmaleh: “Trinh Nữ Maria là cú sét tình yêu đẹp nhất của tôi”
Hơn cả đánh cược, Gad Elmaleh phải đối diện với hai rủi ro lớn: dám đương đầu với người do thái và người công giáo. Ông thành công và hai thực thể căn tính mạnh được xác định rõ trong phim. Đó là dám đặt câu hỏi về Chúa trong một xã hội thế tục hóa đầy ma quỷ. Ông thành công vì câu trả lời không mang tính tương đối cũng không dựa trên căn tính.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Nghệ sĩ hài Gad Elmaleh: “Dự tòng là nghệ thuật đánh võ thiêng liêng”
Gad Elmaleh kể lại đức tin của ông: “Tôi mơ giây phút chúng ta sẽ thực sự nói chuyện với nhau”
Gad Elmaleh: Người giáo dân vui tính
