Vụ giám mục Santier làm nổi bật sự rối loạn chức năng rõ rệt của các sứ thần
Theo giáo sư thần học Arnaud Join-Lambert, vụ giám mục Santier làm nổi bật sự rối loạn chức năng rõ rệt của các sứ thần, cuộc khủng hoảng hiện nay trong Giáo hội đặt ra vấn đề bổ nhiệm các giám mục và sự tháp tùng của họ trước một trách nhiệm ngày càng nặng. Giáo sư Arnaud Join-Lambert dạy tại Viện thần học công giáo Louvain, Bỉ.
lavie.fr, Sixtine Chartier, 2022-11-01
Thánh lễ tại vương cung thánh đường Đức Mẹ Mân Cội ở Lộ Đức trong cuộc họp khoáng đại của các giám mục Pháp ngày 6 tháng 11 năm 2019. GUILLAUME POLI / CIRIC
“Vụ Santier trên hết đặt ra vấn đề về phương thức bổ nhiệm giám mục, vì linh mục Michel Santier được bổ nhiệm làm giám mục sau những lạm dụng mà ông ta đã phạm, nêu bật tình trạng rối loạn chức năng rõ rệt của các sứ thần, những người chịu trách nhiệm trong việc bổ nhiệm giám mục.
Cho dù trên vấn đề này hay trên các vấn đề kinh doanh, một văn hóa minh bạch, mang tính cộng đồng có thể mang lại lợi ích cho tất cả mọi người. Hiện nay, việc bổ nhiệm các giám mục được đặt dưới ấn tín bí mật của giáo hoàng, có nghĩa là nếu tiết lộ một ứng viên thì sẽ bị phạt. Nhưng nếu ba ứng viên được đề xuất công khai với giáo hoàng thì điều này có thể tạo ra nhiều vấn đề.
Ví dụ, ở Chi-lê, một giám mục đã được đề cử, nhưng cuối cùng Vatican đã phải đi lui trước ngày phong giám mục… Cách tiếp cận này sẽ không phù hợp với tất cả các quốc gia do các vấn đề chính trị địa phương, nhưng ở Tây Âu, thủ tục bổ nhiệm giám mục sẽ được hưởng lợi hơn từ việc minh bạch hóa. Điều này đã được thực hiện rộng rãi cho các linh mục tương lai: hàng chục người được hỏi ý kiến trước khi phong chức.
Vụ giám mục Michel Santier đặt ra vấn đề về tính minh bạch trong Giáo hội
Thiếu đào tạo quản trị cho các mục tử
Cuộc khủng hoảng hiện tại cuối cùng đặt ra vấn đề về cách thức các giám mục thực thi quyền hạn của mình, đặc biệt là trong tình huống khủng hoảng, vì thế về lâu về dài, cần xác định lại chức vụ giám mục. Các giám mục cũng như các linh mục quản xứ, không được đào tạo về khả năng lãnh đạo mục vụ, nghĩa là cách quản trị đơn lẻ chuyển sang quản trị đồng nghị hoặc tập thể. Cách thức mới trong việc đào tạo nhóm đã phát triển khắp nơi trong xã hội, nhưng chưa có trong văn hóa Giáo hội công giáo. Nó không tương ứng với những gì được viết trong giáo luật, vốn quan niệm việc thi hành quyền lực là đơn độc.
Thêm nữa không có đào tạo cho các giám mục trong lãnh vực này, những người làm được, họ tự xoay sở và những người khác có thể gặp nhiều khó khăn hơn… Điều này dẫn đến việc thực thi chức vụ giám mục một cách khá mơ hồ. Tại Hoa Kỳ, các tu sĩ Dòng Tên đã thành lập Viện Lãnh đạo Công giáo để khắc phục vấn đề này. Chúng ta không có viện tương đương như thế ở Pháp.
Cần phải nhìn nhận kể từ Công đồng Vatican II, vốn coi trọng giám mục, trách nhiệm giám mục nặng hơn trước rất nhiều. Đó là một cải cách tốt, nhưng nó gây áp lực rất lớn trên vai các giám mục. Làm giám mục ngày nay không thể tùy tiện.
Cô đơn khi thi hành quyền lực
Từ nhiều năm nay bộ Giám mục đã bước vào giai đoạn chuyển đổi. Chẳng hạn các hội đồng giám mục ở Pháp. Chủ đề này có thể được đưa vào chương trình nghị sự của cuộc họp khoáng đại của các giám mục ở Lộ Đức. Không có hai hội đồng giám mục nào giống nhau, ở cấu trúc cũng như trong cách hành động. Hội đồng giám mục không có tiêu chuẩn rõ rệt trong giáo luật nên rất chủ quan. (Chỉ có hai hội đồng là bắt buộc: hội đồng linh mục tập hợp một số linh mục của giáo phận xung quanh giám mục, nhưng cũng khác nhau từ giáo phận này sang giáo phận khác, và hội đồng kinh tế.)
Vì thế các giám mục phát triển thừa tác vụ của mình tùy theo khả năng của họ… Điều này làm cho họ cô đơn trong khi thi hành quyền lực vốn căng thẳng, nặng nề, khiếm khuyết, ngăn cản nhiều sáng kiến. Chính vì lý do này mà gần đây, Rôma đã có những chuyến đi giáo luật đến một số giáo phận Pháp. Việc quản trị theo kiểu quân chủ không còn chấp nhận với những người làm việc với các giám mục, kể cả với các linh mục.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Sau vụ giám mục Santier, các giám mục bị áp lực ở Lộ Đức
