Làm thế nào để học làm giám mục?
Đức Phanxicô trong cuộc họp với các giám mục tại Vatican
Vatican tổ chức khóa đào tạo cho hơn 150 tân giám mục, khóa kết thúc ngày thứ hai 19 tháng 9-2022. “Nghề” giám mục đặc biệt luôn ở dưới ánh đèn chiếu, nhưng việc chuẩn bị cho chức vụ này lại còn khá hạn chế.
la-croix.com, Arnaud Bevilacqua, 2022-09-19
“Tôi không mong chờ chuyện này”, “Tôi sẽ lắng nghe giáo dân để hiểu các vấn đề của giáo phận”… Các tân giám mục vừa được giáo hoàng bổ nhiệm thường thận trọng nói những câu này. Vì nếu quá trình đào tạo linh mục kéo dài và được giám sát rất chặt chẽ, thì việc chuẩn bị cho “nghề” đặc biệt luôn dưới ánh đèn chiếu này, nhất là trong bối cảnh khủng hoảng của Giáo hội, có thể nói là rất hạn chế: tân giám mục nhanh chóng thấy mình bị “chìm trong bể bơi” với một chuẩn bị ngắn gọn.
Làm thế nào học để thành giám mục? Về lý thuyết, việc chuẩn bị này gồm một khóa đào tạo chung kéo dài sáu ngày do Vatican tổ chức hàng năm. Tính đồng nghị, giới thiệu Giáo triều, nhiều điểm kỹ thuật hơn như “kinh nghiệm giáo luật để quản lý một giáo phận”… Ngược lại, trên phương diện thực hành, mỗi giám mục đều khám phá nghề của mình trên thực địa. Sau phiên họp đầu tiên vào đầu tháng 9 – lần đầu tiên trong ba năm kể từ đại dịch – quy tụ hơn 150 tân giám mục – lần thứ hai kết thúc ngày thứ hai 19 tháng 9. Có mặt tại Rôma cùng với các giám mục Pháp khác, giám mục Gérard Le Stang đã tham dự khóa học ba ngày do Hội đồng Giám mục Pháp (CEF) tổ chức vào tháng 1 vừa qua.
Giám mục Pháp Le Stang, người Breton 59 tuổi được bổ nhiệm ở “vùng đất vô danh” Amiens, Picardy tháng 3 năm 2021, cho biết: “Có một cô đơn nào đó trong chức vụ giám mục, nó làm cho chúng tôi ngạc nhiên lúc đầu.” Theo giám mục Emmanuel Gobilliard, thì chức vụ giám mục rất khó khăn: “Đòi hỏi họ phải có năng khiếu về tài chính, quản lý, là mục tử tốt lành nhưng cũng phải là nhà giao tiếp xuất sắc! Tuy nhiên không phải khi được phong giám mục là họ có được tất cả các kỹ năng cần thiết”. Giám mục Gobilliard, 54 tuổi, phụ tá giáo phận Lyon từ năm 2016, Hội đồng Giám mục Pháp đã xin giám mục đào tạo các đồng nghiệp mới của mình về giao tiếp.
Giám mục, một nghề nhiều bất trắc?
Thêm nữa khi giám mục ở tuyến đầu để xử lý khủng hoảng, đặc biệt trong các vụ lạm dụng tình dục của một trong các linh mục của họ. Những chủ đề được đề cập trong quá trình đào tạo ở Rôma. Một giám mục có thể là nhà thần học được công nhận, nhưng lại mơ hồ về kinh tế. Giám mục Le Stang nói: “Tuy nhiên, dù được cố vấn, nhưng chính giám mục là người quyết định như liệu có đầu tư một triệu âu kim vào chương trình này, chương trình kia hay không; bối cảnh hiện nay có thể làm cho họ hơi chóng mặt.”
Cuối cùng, trong việc điều hành giáo phận của mình, giám mục thường bám vào các trách nhiệm trước đây của vị tiền nhiệm mình. Giám mục Gérard Le Stang là phó tổng thư ký Hội đồng Giám mục Pháp từ năm 2013 đến năm 2016, những năm ngài sát cánh cùng các giám mục.
Giám mục Xavier Malle, 57 tuổi, giáo phận Gap và Embrun từ tháng 2 năm 2017, cho biết ngài có nhiều kinh nghiệm lợi ích từ thời làm chánh văn phòng cho thị trưởng Cognac (Charente) từ năm 1989 đến năm 1994, trước khi là linh mục năm 2000. Ngài biết nghiên cứu ngân sách, các vấn đề kinh tế, các vấn đề quan hệ với các dân biểu, những vấn đề này không làm ngài e sợ chút nào. Nhưng việc quản lý các linh mục trong giáo phận là khám phá lớn nhất của ngài, một sứ mệnh khó nắm vững. Vì thế giám mục Malle nhận thức được tầm quan trọng của việc được các người chung quanh hợp tác – “những sai lầm mà tôi đã phạm là khi tôi quyết định một mình” – đừng ngần ngại xin lời khuyên của các giám mục trong giáo phận mình, bắt đầu là với tổng giám mục Marseille, “người anh cả”. Giám mục Xavier Malle cũng cho biết, khi gặp khó khăn ngài nhờ đến nhà huấn luyện chuyên nghiệp, người cố vấn cho các nhà lãnh đạo.
Cùng thuộc thế hệ này, giám mục Emmanuel Gobilliard cho biết ngài tham gia một số khóa đào tạo về quản lý hoặc truyền thông: “Để biết cách đồng hành với mọi người thì phải học”, một người là cha tổng điều hành giáo phận Lyon giải thích. Tuy nhiên, một giám mục không bao giờ có thể chuẩn bị cho tất cả những điều bất ngờ xảy ra: một đại dịch, hoặc bi thảm hơn là khi có một linh mục tự tử… Còn với giám mục danh dự giàu kinh nghiệm Michel Dubost, ngài tâm sự: “Điều thiết yếu với tôi, đó là biết giới hạn của mình, không quá nghiêm túc để vẫn là mình, mà không là tù nhân cho vai trò của mình.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Các giám mục được chọn như thế nào?
