“Không chiến tranh”: Khi điều cấm kỵ bị phá vỡ trên truyền hình Nga
Cô Marina Ovsiannikova, nhân viên của một trong hai kênh chính phục vụ chính quyền đã đột ngột tung biểu ngữ chống “tuyên truyền” của quyền lực. Cảnh này là cảnh chưa từng có ở Nga, nơi thông tin được kiểm soát chặt chẽ. Kể từ khi bắt đầu cuộc tấn công vào Ukraine, các lệnh đe dọa truy tố hình sự đã gia tăng đối với các nhà báo.
la-croix.com, Benjamin Quénelle, phóng viên tại Mátxcơva, 2022-03-15
“Người phụ nữ giống như túi trà – bạn không thể biết họ mạnh như thế nào cho đến khi bạn đặt họ vào nước sôi” – Eleanor Roosevelt
“Không chiến tranh”: Khi điều cấm kỵ bị phá vỡ trên truyền hình Nga
Tấm biển ngữ của cô Marina Ovsiannikova ghi dòng chữ bằng tiếng Nga và tiếng Anh: “Đừng tin vào những lời tuyên truyền. Đây, người ta đang nói dối bạn. Người Nga chống chiến tranh.”
Trên truyền hình phục vụ Điện Kremlin của Vladimir Putin, đây là chuyện chưa từng thấy. “Không chiến tranh!” biển ngữ xuất hiện trên ấn bản chiều thứ hai 14 tháng 3 về một nhân viên của Pervyï Kanal, một trong hai kênh chính phục vụ chính quyền. Đang trực tiếp, cô Marina Ovsiannikova đột ngột đến phía sau người dẫn chương trình với một tấm biển mà màu đen trên nền trắng, thông điệp của cô rất rõ ràng: “Đừng tin vào những lời tuyên truyền. Đây, người ta đang nói dối bạn. Người Nga chống chiến tranh.” Siêu hiện thực, cảnh này chỉ kéo dài vài giây.
Vững chải, người dẫn chương trình được xem nhiều nhất ở Nga tiếp tục nói, kết thúc buổi phát trực tiếp, một chủ đề về bệnh viện được nhanh chóng phát sóng. Ngắn gọn, kênh Pervyi Kanal tuyên bố, “một cuộc điều tra nội bộ về vụ này đang được tiến hành”. Theo tổ chức phi chính phủ bảo vệ quyền người biểu tình OVD-Info, cô Marina Ovsiannikova ngay lập tức bị cảnh sát bắt giữ nhưng trong đêm, không ai biết cô ở đâu, trong đồn cảnh sát hay còn trong đài truyền hình. Các luật sư sẵn sàng bào chữa cho cô không được gặp cô. Cô có thể bị truy tố vì đã “làm mất uy tín về việc dùng các lực lượng vũ trang của Nga” thuộc phạm vi điều chỉnh của luật mới chống tin-giả quy định mức án lên đến mười lăm năm tù vì loan “thông tin sai lệch” trong quân đội.
Một bất ổn sâu sắc trên các phương tiện truyền thông
Kể từ khi bắt đầu cuộc tấn công của Nga ở Ukraine, mà chính quyền xem đây đơn giản chỉ là “hoạt động đặc biệt”, các kênh truyền hình phục vụ Điện Kremlin tường thuật “hoạt động” này, mô tả nền độc lập của Ukraine là “một sai lầm lịch sử” và sự can thiệp quân sự là kết thúc một cuộc chiến tranh được tiến hành trong tám năm bởi “chế độ tân phát xít ở Kyiv được Hoa Kỳ ủng hộ một cách mù quáng”.
Hết cơ quan này đến cơ quan truyền thông khác đưa tin hoạt động quân sự này theo một cách khác đã bị đóng cửa. Một nữ ký giả của kênh Pervy Kanal bảo đảm với báo La Croix: “Ngay cả trong ban biên tập của chúng tôi, một nửa nhân viên đều chống lại những gì đang xảy ra ở Ukraine. Một số đã từ chức, những người khác đang nghỉ phép, và có những nhân viên đã yêu cầu đưa tin về các chủ đề khác, xa các chủ đề tin tức. Sự bực mình là sâu sắc.” Cô xin ẩn danh và nói chuyện ngoài trời, vừa nói chuyện vừa đẩy chiếc xe đẩy của con gái cô.
“Chúng tôi được yêu cầu giới thiệu theo kiểu biếm họa về các sự kiện không tương ứng với mức độ phức tạp thực sự của tình huống. Điều này là để cho người xem vô học và thiếu hiểu biết. Nhưng ngay cả trong ban biên tập cũng ít người tin vào điều này.” Trong hậu trường, nhiều đồng nghiệp của cô nói họ phản đối cuộc tấn công vào Ukraine, nhưng không ai dám nói công khai. Với hành động và tiếng hét của cô Marina Ovsiannikova vào tối thứ hai, cô đã phá vỡ một điều cấm kỵ. Trong một video ghi lại trước đó được chia sẻ trên mạng xã hội, cô cho biết cô đã làm việc cho Pervyi Kanal vài năm qua, “cô đã tuyên truyền cho Điện Kremlin. Tôi xấu hổ vì đã cho phép những lời nói dối được phát sóng trên truyền hình, tôi xấu hổ vì đã để cho người dân Nga bị phát xít hóa”.
“Họ không thể tống tất cả chúng ta vào tù”
Trong một video tự quay, cô Ovsiannikova tuyên bố: “Những gì đang xảy ra ở Ukraine là một tội ác và Nga là kẻ xâm lược. Trách nhiệm về hành động gây hấn này thuộc về một người: Vladimir Putin. Cha tôi là người Ukraine, mẹ tôi là người Nga và họ chưa bao giờ là kẻ thù của nhau”. Cô chỉ vào chiếc vòng cổ có màu cờ của cả hai quốc gia – Nga và Ukraine.
Cô dứt khoát: “Nga phải chấm dứt cuộc chiến huynh đệ tương tàn này. Thật không may, tôi đã làm việc cho Kênh truyền hình số 1 trong vài năm qua. Tôi đã tuyên truyền cho Điện Kremlin và tôi rất xấu hổ về điều này, trước màn hình tôi đã nói dối mọi người và tôi làm cho người dân Nga bị phát-xít hóa”.
“Chúng ta đã không nói bất cứ điều gì vào năm 2014 khi nó chỉ mới bắt đầu. Chúng ta không phản đối Điện Kremlin khi họ đầu độc ông Navalny. Chúng ta im lặng nhìn chế độ phi nhân tính này. Bây giờ cả thế giới quay lưng lại với chúng ta và mười đời con cháu chúng ta sẽ không thể rửa sạch được cuộc chiến huynh đệ tương tàn này. Chỉ có chúng ta, những người Nga biết suy ngẫm và thông minh, mới có đủ sức mạnh để ngăn chặn sự điên rồ này.”
Cô yêu cầu: “Xin quý vị đi biểu tình, đừng sợ! Bởi vì họ không thể tống tất cả chúng ta vào tù.”
Video của cô Maria Ovsiannikova
❗️Девушка, которая вышла в кадр во время прямого эфира программы «Время» на Первом канале с антивоенным плакатом — сотрудница канала Марина Овсянникова.
После появления в эфире ее задержали. Сейчас она, предположительно, находится в ОВД «Останкино» pic.twitter.com/Z4AesCs80j
— ОВД-Инфо (@OvdInfo) March 14, 2022
“Quá nguy hiểm khi công khai bày tỏ sự phản đối của bạn”
Tại Novạa Gazeta, cú bùng nổ của cô Marina Ovsiannikova, người chưa được công chúng biết cho đến lúc đó, là một điều khó hiểu. “Nó sẽ không thay đổi nhiều: các đài truyền hình của Điện Kremlin sẽ tiếp tục công việc tuyên truyền của họ. Và chúng tôi sẽ ngày càng bị gạt ra ngoài lề xã hội,” một trong những nhà báo của họ nói. Trong nhiều năm, đội ngũ biên tập viên của tạp chí độc lập này có tổng biên tập Dmitry Muratov, ông nhận giải Nobel Hòa bình năm ngoái, là một trong số ít các cơ quan truyền thông điều tra trong nước, một dấn thân đã làm cho nhiều nhà báo mất mạng sống.
Sau khi trang Meduza bị đóng cửa gần đây, đài phát thanh Echo of Moscow và đài truyền hình Dojd bây giờ là thành trì cuối cùng của báo chí phê bình chống lại Điện Kremlin của Vladimir Putin. Nhưng, với luật mới chống tin-giả, Novạa Gazeta buộc phải xóa các nội dung về lực lượng vũ trang để tránh bị trừng phạt. “Họ có thể đóng cửa chúng tôi bất cứ lúc nào. Nhưng chúng tôi vẫn tiếp tục làm việc! Phạm vi của các chủ đề khác là rất lớn…”, cũng nhà báo này khẳng định, tuy rất lo lắng nhưng kiên quyết.
Cô Elena Tchernenko, nhà báo của nhật báo Kommersant khẳng định: “Ngày càng khó hơn, nhưng chúng tôi phải tiếp tục làm công việc của một nhà báo, trình bày tất cả các phiên bản và các thông tin trong mức độ phức tạp của chúng”, ngay từ đầu cuộc tấn công vào Ukraine, cô đã làm một bản kiến nghị để phản đối. Khoảng 400 thành viên của báo chí ở Mátxcơva và ở Saint Petersburg cũng như ở các vùng khác đã ký vào bản kiến nghị.
Nhưng cô Elena Tchernenko, mà nhật báo dù được cho là gần với quyền lực, đã thành công khi đưa tin một cách khá cân bằng các sự kiện đã mong muốn chấm dứt bản kiến nghị, cô giải thích: “Trong ban biên tập, không ai ủng hộ việc tấn công, nhưng với luật mới chống tin-giả, việc công khai bày tỏ phản đối đã trở nên quá nguy hiểm.”
Đó là một vài giờ trước sự việc cô Marina Ovsiannikova phản đối vào tối thứ hai trong bản tin truyền hình của Pervyï Kanal.
Ông Benjamin Quénelle, phóng viên báo La Croix tại Mátxcơva bị buộc phải làm việc theo luật mới của Nga, phạt nặng các nhà báo phổ biến thông tin nhằm “làm mất uy tín”các lực lượng vũ trang Nga.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Người dân Nga can đảm phản đối chiến tranh và yêu cầu bảo vệ những gì là đúng
