Tân hồng y Michael Fitzgerald, người phục vụ cho đối thoại
la-croix.com, Anne-Bénédicte Hoffner, Liverpool, 2019-10-03
Trong số các tân hồng y được phong trong công nghị thứ bảy 5 tháng 10 có nhiều tân hồng y là hình ảnh tiêu biểu cho đối thoại hồi giáo-kitô giáo như Đức Tổng Giám mục Michael Fitzgerald thuộc Dòng Trắng. Hiện nay ngài phục vụ ở một giáo xứ Liverpool, nước Anh.
Trong văn phòng của ngài ở Ai Cập. Hình Arnaud du Boistesselin/Ciric
Trong số thư từ nhận được trong ngày có hai thư chúc mừng. Đi vòng vòng ở văn phòng giáo xứ, Đức Giám mục Michael Fitzgerald cười đùa: “Lời chúc mừng rất dễ thương nhưng có một chút sai lầm: tôi không phải là hồng y thứ nhì người anglais, tôi là người britanic (người anglais là người tứ xứ đến sống ở Anh, người britanic là công dân nước Anh và Bắc Ai Len). Bà sẽ không thấy tôi có một giọt máu anglais nào trong người!” Không phải vì quốc tịch hay vì chức vụ của ngài ở tòa giám mục mà Đức Phanxicô mời ngài tham dự vào nhóm cố vấn thân cận nhất của mình, nhưng “đó là một hành động của công lý”, Đức Phanxicô đã trả lời như trên khi có ký giả hỏi ngài trên chuyến bay từ Madagascar về Rôma hồi đầu tháng 9-2019.
Giám mục Fitzgerald càu nhàu: “Tôi chưa bao giờ mong muốn cũng như đi tìm danh dự. Và rồi ở tuổi 82 tôi thật sự cố vấn giáo hoàng được cái gì?” Với một khoảng cách, ngài nhìn các lời bình đây đó: có phải giáo hoàng ‘củng cố nhóm của mình trong viễn cảnh bầu người kế vị mình?’ hoặc, ‘qua việc bổ nhiệm giám mục Fitzgerald cũng như giám mục Miguel Ayuso Guixot, chủ tịch Hội đồng giáo hoàng Đối thoại liên tôn, giám mục Cristobal Lopez Romero, giáo phận Rabat’ có phải đây là ý giáo hoàng muốn đặt lại vị trí của đối thoại liên tôn vào trọng tâm phục vụ Giáo hội và Tin Mừng không?’. Bản thân giám mục, ngài cẩn thận các chuyện trên và thích nói về một sự “công nhận” thì đúng hơn.
Các bổ nhiệm luôn gần với hồi giáo
Đức Giám mục Michael Fitzgerald trước căn phòng của ngài ở Rôma trước khi ngài rời Rôma đi Ai Cập làm Sứ thần Tòa Thánh. / M.G P.B.
Trên thực tế, Đức Giám mục Michael Fitzgerald là hiện thân tuyệt đẹp các tân hồng y theo phong cách Đức Phanxicô, đối ngược với hình ảnh “các hoàng tử Giáo hội” thời xưa cổ. Từ khi được cha mẹ (người Ai Len) đưa vào tiểu chủng viện Dòng Trắng ở Ê-cốt khi 12 tuổi cho đến khi được bổ nhiệm đứng đầu bộ Đối thoại Liên tôn năm 2002, ngài đã làm việc nhiều nơi ở Rôma, ở Uganđa, ở Xuđăng, như một tình cờ, hoặc như đã được quan phòng. Tất cả luôn hướng ngài nghiên cứu hồi giáo thêm một chút và gặp gỡ các người hồi giáo. Mỗi lần như vậy, ngài vâng lời bề trên… và rất ngạc nhiên thấy ai cũng… ngạc nhiên. Ngài nhớ lại: “Đó là ở trong đức vâng lời, dĩ nhiên mình có thể từ chối, nhưng cũng phải có lý do chính đáng để từ chối”.
Và chính ngài cũng mơ đi Nigeria hay Yemen, Viện giáo hoàng nghiên cứu Ả rập và Hồi giáo (Pisai) do Dòng Trắng thành lập đã liên tục nhờ đến ngài. Ngài điều khiển Viện từ năm 1972 đến năm 1978 và có rất nhiều học sinh, trong số đó có Linh mục Christian de Chergé, bề trên tương lai của Cộng đoàn Tibhirine. Năm 1987, sau buổi gặp gỡ liên tôn đầu tiên ở Assise, ngài được bổ nhiệm làm thư ký cho “Văn phòng những người không kitô giáo” và Đức Gioan-Phaolô II quan tâm đến việc phát triển các quan hệ giữa các tín hữu nên đã biến Văn phòng này thành một Ủy ban giáo hoàng. Trong mười lăm năm, ngài là phụ tá trung thành của hồng y người Nigeria Francis Arinze trong nỗ lực đưa đối thoại vào để phục vụ hòa bình, trước khi ngài được chỉ định đứng đầu bộ này.
Đức Bênêđictô XVI làm giáo hoàng, một bước ngoặt cho tiến trình của Đức Giám mục Fitzgerald
Đức Giám mục Michael Fitzgerald (thứ nhì từ bên phải) trong chức vụ chủ tịch Hội đồng giáo hoàng Đối thoại liên tôn năm 2003. / Dennis Sabangan/EPA/MaxPPP
Năm 2005, ngày Đức Bênêđictô XVI được bầu chọn là ngày đánh dấu bước ngoặt trong tiến trình của Đức Giám mục Michael Fitzgerald. Ai cũng biết tân giáo hoàng không mấy thích có sự xích lại gần nhau giữa các tôn giáo. Năm sau, Hội đồng Giáo hoàng Đối thoại liên tôn được giao cho hồng y Paul Poupard, người đã phụ trách văn hóa, Giám mục Fitzgerald được chỉ định làm sứ thần ở Ai Cập. “Có thể đó là ý định muốn cho đối thoại liên tôn tan chảy trong đối thoại liên văn hóa đây không?”, ngài tự hỏi, ngài là người cực kỳ kín đáo về chuyện này. Vài tháng sau, bài diễn văn của Đức Bênêđictô XVI ở Ratisbonne, nước Đức đã kích động một phản ứng hỗn loạn trong thế giới hồi giáo, Đức Bênêđictô XVI đã đi lui lại và khôi phục sự độc lập của mình với Hội đồng Giáo hoàng Đối thoại liên tôn, ngài bổ nhiệm Hồng y Jean-Louis Tauran, nhà ngoại giao dày dạn đứng đầu Viện này.
Từ Giêrusalem nơi ngài về hưu cách đây bảy năm, Đức Giám mục Michael Fitzgerald nhận một vài dấu hiệu ưu ái của Đức Phanxicô: ngài được giao cho một “sứ mệnh ở Liban”. Ngài kín đáo thừa nhận: “Tôi không nghĩ tôi được phong hồng y khi Đức Bênêđictô XVI còn sống”.
Dù nhiều năm đã trôi qua, điều đáng ngạc nhiên khi thấy một số phản ứng ở Rôma, họ ngạc nhiên thấy các bổ nhiệm này “không theo truyền thống”. Giám mục Fitzgerald mỉm cười: “Tôi không buộc giáo hoàng tương lai sẽ sống ở Nhà Thánh Marta… ”, ngài muốn nói đến việc Đức Phanxicô từ chối không ở Dinh giáo hoàng… Trong khi chờ đợi, Vatican rì rào các tin đồn ‘dị giáo’ và các vụ lạm dụng tình dục, Giám mục mừng vì ‘từ nay thoát ra được các chuyện này’.
Về lại nước Anh
Sau năm mươi năm rời nước Anh, bây giờ ngài về lại nước nên mối quan tâm của ngài bây giờ lại khác. Với ba linh mục của Dòng Trắng, ngài tiếp quản một giáo xứ gần như bị bỏ rơi ở Liverpool. Theo thỏa thuận với giáo phận, Tỉnh dòng châu Âu Dòng Trắng mong đưa vào nước Anh phân bộ này của Dòng với hai sứ mệnh: phục vụ người di dân và đối thoại với người hồi giáo. Như vậy phải tìm phương cách để nối liên hệ với người dân: một bên là ‘phố tàu’, bên kia là ‘tam giác baltic’, và nhớ lại kỷ niệm các cựu thủy thủ đã cập bến ở đây.
Tân hồng y ghi nhận: “Trước đây Liverpool nổi tiếng với ban nhạc Beatles. Bây giờ gần như tôn giáo chính của họ là đá banh.” Ngài sẵn sàng hỗ trợ cho đối thoại hồi giáo-kitô giáo ở nước Anh.
Chính trong cuộc đấu tranh suốt cả một đời này mà ngài tỏ ra công hiệu nhất: “Ở Al-Azhar, ở Abu Dhabi hay ở Giêrusalem, Đức Phanxicô chứng tỏ cho chúng ta thấy phải làm cách nào: tiếp xúc trực tiếp và không khép mình trong các điều quy định hay các rào cản. Đó là người tự do và chúng ta cần những người tự do!”
Vì đã ngoài 80 nên nếu có mật nghị thì tân hồng y sẽ không bỏ phiếu nhưng ngài sẽ tham dự “các buổi thảo luận” và “sẽ rất vui được hỗ trợ theo hướng của Đức Phanxicô”.
Ngày thứ bảy 5 tháng 10, một ngày trước ngày khai mạc Thượng hội đồng Amazon, Đức Phanxicô sẽ triệu tập công nghị để phong 13 tân hồng y, trong đó có 10 tân hồng y dưới 80 tuổi, tuổi giới hạn bầu giáo hoàng khi có mật nghị.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Xin đọc thêm: Các hồng y mang hình ảnh nhà truyền giáo
Bổ nhiệm mười ba tân hồng y, Đức Phanxicô ưu tiên cho vùng ngoại vi
Mười ba hồng y mới: Các tân hồng y làm việc “ngoài chương trình”
