Hai nhà thờ, hai nơi thánh, hai đấu tranh
Ronald Rolheiser, 11-24-2014
Chúa đã cho chúng ta hai nhà thờ, một có thể thấy được ở bất kỳ đâu, và một ở những nơi được chọn. Một số chúng ta thích một trong hai nhà thờ này, và đương cự với nhà thờ còn lại, nhưng cả hai đều là nơi thánh, nơi để tìm thấy Chúa và thờ phượng Ngài.
Khi nghĩ đến nhà thờ, hầu hết mọi người đều nghĩ đến một tòa nhà, một nhà thờ chính tòa, một đền thánh, miếu điện, hội đường, đền thờ, hay đất thánh. Người Công giáo La Mã có lẽ sẽ nghĩ về Vương cung Thánh đường thánh Phêrô ở Roma hay một nhà thờ chính tòa nổi tiếng, hay nhà thờ giáo xứ của mình. Người Anh giáo và Tân giáo có lẽ sẽ nghĩ về nhà thờ chính tòa thánh Phaolô ở Luân Đôn, hay nhà thờ địa phương của mình, và người Hồi giáo sẽ nghĩ về Mecca hay đền thờ trong vùng mình. Đây đều là nhà thờ, là nơi thánh dành riêng, nơi Thiên Chúa gặp gỡ chúng ta. Đây là một dạng nhà thờ, một tòa nhà hay một địa điểm thần thiêng. Nhưng nền tảng cho khái niệm này là gì?
Trong sách Sáng Thế, chúng ta thấy Giacóp đã mộng thấy một cầu thang nối liền đất với trời, và các thiên thần lên lên xuống xuống trên thang ấy. Từ giấc mơ, Giacóp nhận ra rằng ông đã có được một cảm nghiệm rất đặc ân, về cầu nối giữa trời và đất. Không muốn để mất cảm nghiệm này, cũng như cả nơi đặc biệt mà ông ngả đầu để mơ giấc mơ này, ông dựng một cột đá, như một bàn thờ, để đánh dấu nơi đó, một điểm cụ thể hữu hình, nơi ông thấy có liên kết đặc biệt giữa trời và đất, để sau này ông tìm lại được đường về nơi đặc ân này. Đó là công trình nhà thờ đầu tiên, và xét tận cùng, cũng là ý nghĩa của tất cả mọi nhà thờ, miếu điện, đền thánh, đền thờ, và đất thánh. Đó là một địa điểm đặc ân, nơi cầu thang nối liền đất với trời, với các thiên thần của Thiên Chúa lên lên xuống xuống. Đó là một nơi đặc biệt để người ta có thể đến mà cầu nguyện.
Nhưng, còn có một dạng nhà thờ thứ hai, chẳng quan hệ gì với các công trình, nhà thờ, miếu điện, đền thánh, hay đất thánh cả. Đây là nhà thờ mà Chúa Giêsu đã mặc khải với người phụ nữ thành Samari trong Tin mừng thánh Gioan. Hầu hết chúng ta đều biết câu chuyện giữa Chúa Giêsu với người phụ nữ này. Bà đã thú nhận là thấy mơ hồ rối rắm về vấn đề các nhà thờ. Bà nói với Chúa Giêsu là bà sống trong một thế giới bất đồng về việc đâu là nơi thờ phượng thật sự, đâu là nơi có cầu thang thực sự nối liền trời và đất. Người Do Thái bảo bà nơi thờ phượng đích thực, nhà thờ thực sự, là đền thờ Giêrusalem, nhưng người dân Samari của bà, lại bảo bà rằng nơi đáng để đến thờ phượng phải là Núi Gerizim. Vậy đâu mới là nơi đúng để thờ phượng?
Chúa Giêsu nói với bà, chẳng nhất thiết phải thờ phượng ở cả hai nơi đó. Nhưng, hãy thờ phượng nơi đền thờ thật sự, nơi thánh thật sự, nơi đặc ân thực sự có cầu thang nối giữa trời và đất với các thiên thần lên lên xuống xuống, và nơi đó ở ngay trong lòng bà. Nhà thờ thực sự không phải lúc nào cũng là một công trình hay đất thánh, nhưng là mảnh đất lương tâm và linh hồn bên trong con người, nơi chúng ta có thể đi vào mà không cần phải chu du đến Thánh địa, Roma, Luân Đôn, Salt Lake, Mecca, Lộ Đức, hay các nhà thờ lân cận. Cầu thang với các thiên thần lên lên xuống xuống nối liền trời và đất, có thể thấy được ở khắp mọi nơi, tự bản chất là một thánh đường, ở ngay trong lòng chúng ta.
Do đó, Chúa cho chúng ta hai nhà thờ thật sự: một ở ngoài chúng ta, hữu hình và cụ thể, một ở trong lòng chúng ta, thiêng liêng và vô hình. Tất nhiên, lý tưởng là tất cả chúng ta thờ phượng toàn tâm ở cả hai nơi, bên ngoài là ở các công trình nhà thờ, và bên trong là nơi lương tâm và tâm hồn mình. Nhưng, tiếc là không phải lúc nào cũng được vậy. Ngày nay tất các các tôn giáo chính và cả các phái Kitô giáo đều có một sự căng thẳng trong giáo hội, giữa những người xem nhà thờ, trên hết, mà cũng có thể là duy nhất, là việc tham dự trong một công trình nhà thờ (nếu bạn không đến nhà thờ, bạn không phải là tín hữu đích thực!) với những người, dù có thể vô thức, xem nhà thờ là việc thờ phượng và chân thành trong lương tâm và linh hồn mình (tôi có đời sống tâm linh nhưng không theo đạo!)
Cả hai đều đúng, cả hai đều sai, và đều cần phải mở rộng nhận thức của mình về Giáo hội. Chúa cho chúng ta hai nhà thờ, và cả hai đều quan trọng để sống còn. Tôi biết có những người bạn tốt của tôi, đang đấu tranh với đời sống thiêng liêng nội tâm. Họ hiểu được ý nghĩa của các công trình nhà thờ, đất thánh, và những điều này thực sự đã đặt nền tảng cho đời sống đạo của họ. Họ có thể kết hiệp với công trình và tổ chức nhà thờ, nơi có các phụng vụ thánh, họ có thể thấy cầu thang của Giacóp ở nơi này. Ngược lại, có những bạn tốt của tôi, có đời sống thiêng liêng nội tâm phong phú, nhưng lại đấu tranh với nhà thờ hữu hình. Họ xem đây là những tổ chức, địa điểm nhân trần quá dễ dãi, và đôi khi còn có vẻ là thờ ngẫu tượng. Với họ đường lên trời, phải là qua con người, họ đương cự không chấp nhận việc cầu thang của Giacóp ở trong những sự cụ thể, bất toàn này.
Cả hai đều cần phải học lấy từ người kia, và nắm bắt sâu sắc hơn mối quan hệ qua lại của hai nhà thờ mà Chúa đã cho chúng ta.
J.B. Thái Hòa dịch
