Yann Arthus-Bertrand: “Cuộc cách mạng môi sinh sẽ mang tính cách thiêng liêng”
la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, 2018-10-05
Nhiếp ảnh gia, nhà báo, người dựng phim tài liệu Yann Arthus-Bertrand khen Thông điệp Chúc tụng Chúa là một bản văn “cách mạng.”
Hồ Télé ở Likouala, Cộng hòa Dân chủ Công-gô. / Yann Arthus-Bertrand
Báo Thập giá: Điều gì thúc đẩy ông viết lời tựa và minh họa cho Thông điệp Chúc tụng Chúa của Đức Phanxicô trong ấn bản mới sẽ ra ngày 15 tháng 11 sắp tới?
Yann Arthus-Bertrand: Dự án này phát sinh từ thành phố Brazzaville, Công-gô nơi tôi gặp các người điều hành của một quỹ tài trợ công giáo của Éditions Première Partie. Tôi đang tìm phương tiện tài chính để giúp cho một viện mồ côi mà tôi bảo trợ, vì thế tôi đề nghị minh họa ấn bản này của Đức Phanxicô và tặng tiền bản quyền cho viện mồ côi. Thông điệp này được viết với một tông giọng cách mạng, thật tuyệt vời. Tôi nghĩ nhiều nhất đến các chương ngài viết về môi sinh, chiến tranh và chế độ tư bản: nó thật sự là một văn bản làm thay đổi toàn cầu, có một tác động rất lớn trong môi trường môi sinh. Ngài không nương nhẹ. Nhưng tôi tiếc là nó không dễ đọc hơn.
Thật tuyệt vời khi một giáo hoàng nói với chúng ta chế độ tư bản phá hủy hành tinh. Tôi tin rằng ngày nay hệ sinh thái phải là nhân văn, và đó là lý do tại sao văn bản này rất mạnh. Mặt khác, tất cả các nhà sinh thái học đều biết điều này. Là nhà hoạt động, tôi nghĩ vai trò của tôi là giúp đỡ và thúc đẩy mọi thứ đi đúng hướng. Thật không may, ngày nay chúng ta đang chứng kiến một loại cam chịu để cho thế giới này tan rã. Nhưng tâm linh có thể giúp tìm lại lương tâm cho những gì chúng ta đang chứng kiến. Tiếc thay, điều này không thực sự là lý do cho chính trị.
Ông không còn tin ở chính trị?
Chúng ta có các chính trị gia xứng đáng; chúng ta có các chính trị gia chúng ta bầu. Họ không thông minh hơn cũng không can đảm hơn chúng ta. Họ chỉ hơi lúng túng. Việc từ chức của bộ trưởng lo về sinh thái Huot của nước Pháp là một dấu hiệu nhỏ cho tình trạng này. Ông có một địa vị phi thường, ông là tai mắt của Tổng thống Macron. Đáng lý ông không nên từ nhiệm, nhưng có thể ông đã quá ê chề. Tôi rất tiếc vì đó là chính trị gia giỏi nhất của chúng ta: ông có uy tín chính trị thật sự, ông rành các hồ sơ, ông nói rất giỏi và rất xúc động. Ông có tất cả mọi phẩm chất. Tôi, tôi sẽ không làm được như vậy.
Nếu họ có một phần lợi tức từ ngành du lịch thì người Kuna sẽ không bị xâm chiếm, cũng không bị đe dọa. / Yann Arthus-Bertrand
Đâu là vai trò của tâm linh trong lãnh vực sinh thái?
Tôi nghĩ thế giới chúng ta bị tù túng trong những gì mà tôi gọi đó là loại tôn giáo tôn thờ tăng trưởng. Đây là loại tôn giáo bảo đảm cho tiện nghi, sức khỏe, giáo dục của chúng ta, được là nước thứ sáu giàu nhất thế giới… Sự tăng trưởng này là giấc mơ tuyệt đối của mọi nước, giấc mơ này đang phá hủy đời sống trái đất. Chúng ta có cảm tưởng sự tăng trưởng này không bao giờ ngừng. Để đi ra khỏi tình trạng này, chúng ta phải làm gì? Một cuộc cách mạng khoa học ư? Chúng ta sẽ không thay thế 95 triệu thùng dầu thế giới tiêu thụ hàng năm. Nó không có lợi gì thêm cho kinh tế vì kinh tế chỉ muốn tăng trưởng, tăng trưởng vẫn là liều thuốc tuyệt đối cho mọi lãnh tụ Quốc gia. Tôi chỉ thấy một con đường duy nhất có thể: cách mạng tâm linh.
Ông gọi “cách mạng tâm linh” là như thế nào?
Đó là cuộc cách mạng vượt lên sự nhắc nhở về các giá trị đạo đức, luân lý qua chủ nghĩa nhân văn. Chúng ta có thể làm gì để mọi thứ đi đúng hướng? Không ai buộc tôi phải đổ xăng vào xe hay phải ăn thịt: đó chính là suy tư sâu lắng mà chúng ta phải có.
Trong suốt đời sống chúng ta, xã hội không ngừng khuyến khích chúng ta mua. Như cựu Tổng thống Uruguay Jose Mujica nói: chúng ta làm việc suốt đời để mua, nhưng cuối đời thì chúng ta không thể chuộc lại. Điều này cũng dính với những gì Pierre Rabhi nói về sự cần thiết của tính thanh đạm. Con đường này là con đường của các nhà lãnh đạo tâm linh lớn đi, trong đó có giáo hoàng. Ngày nay chúng ta có thể thấy có sự đổi mới nơi các tôn giáo, vì chúng ta hơi bị lạc hướng trong thế giới vật chất này. Chúng ta cần các giá trị thiết yếu, đáng kể là các giá trị của kitô giáo.
Ông có cho ông là người sống sống trong tâm linh không?
Tôi thật sự không thể tự cho mình là người của tâm linh. Nhưng tôi đi tìm. Tôi bắt đầu thiền định. Chúng ta không thể đứng yên trước những gì đang xảy ra. Tôi không tìn vào Thượng đế, nhưng tôi đánh giá cao các giá trị của kitô giáo. Thấu cảm, quảng đại, lân tuất đối với tôi là những đức tính thiết yếu. Và đó là những đức tính giúp chúng ta chịu đựng với những gì đang xảy ra.
Khi mùa khô đến, các cô gái, các phụ nữ Phi châu thường phải đi bộ 10 cây số để lấy nước dùng. / Yann Arthus-Bertrand
Tôi sinh ra trong một gia đình rất mộ đạo, nhưng tôi nhanh chóng từ chối tất cả những điều này. Và đồng thời, trong nhiều năm, tôi đã nhìn thấy rất nhiều tôn giáo, cũng như các nữ tu làm việc trong lĩnh vực nhân đạo. Tôi suy nghĩ nhiều về nữ tu tôi gặp ở Ấn Độ khi tôi 35 tuổi. Người phụ nữ Pháp này đến làm việc trong một bệnh xá lo cho người cùi sau chiến tranh 1914-1918. Xơ chưa bao giờ về lại Pháp. Khi tôi nhìn xơ lần đầu tiên, xơ đang ôm trên tay một người phung sắp chết. Đây là lần đầu tiên tôi thấy một hành động quảng đại như vậy. Sau đó, chúng tôi trở thành bạn và tôi để tấm hình của xơ trên bàn đầu giường của tôi.
Những người ngoại hạng mà tôi gặp thường là những người đi tu. Tôi không tin ở Thượng đế, nhưng tôi phải thú nhận những người này họ có thêm một kỹ xảo. Có thể vì họ không lập gia đình và vì thế có thể tận hiến đời mình cho người khác. Nhưng vượt lên những chuyện này, tôi tin chắc hành động như vậy đã làm cho họ hạnh phúc. Phục vụ người khác làm cho mình hạnh phúc. Thực chất, đó là những gì giáo hoàng đã nói.
Ông đã gặp giáo hoàng chưa?
Tôi rất thích phỏng vấn ngài nhân dịp ra mắt quyển Nhân loại, Human, một tài liệu của tôi được phát hành năm 2015. Nhưng tiếc là không được. Tôi sẽ rất hạnh phúc nếu được gặp ngài, nhưng tôi không mong chờ gì nhiều ở các buổi gặp chính thức. Điều tôi thích là ngồi bên cạnh ngài, chúng tôi có thì giờ trao đổi về quan niệm môi sinh của nhau.
Marta An Nguyễn dịch
