Lạm dụng tình dục ở Mỹ: Đức Phanxicô thấy không cần phải bình luận về các cáo buộc chống ngài
Đức Phanxicô cầu nguyện ở nhà thờ Đức Mẹ Knock trong chuyến đi Ai-Len ngày 26 tháng 8 – 2018
fr.aleteia.org, Lucandrea Massaro, 2018-08-28
Trên máy bay đưa ngài về Vatican sau chuyến đi Ai Len ngày 25-26 tháng 8 – 2018, Đức Phanxicô đã trả lời các câu hỏi liên quan đến bức thư của cựu sứ thần Carlo Maria Viganò cáo buộc ngài che giấu các vụ lạm dụng của cựu hồng y Theodore McCarrick.
Ngày chúa nhật 26 tháng 8 là ngày mà công việc của Đức Phanxicô tăng gấp đôi. Vào ngày thứ nhì của chuyến đi Ai-Len, tại thủ đô Dublin, ngài có một bài giáo lý sâu đậm về giá trị của gia đình ở một nước trước đây rất công giáo, nhưng gần đây bị tác động bởi các vụ tai tiếng trên một Giáo hội quá bám vào quá khứ vinh quang và ít quan tâm đến các chuyện khủng khiếp hiện tại.
Cũng sáng chúa nhật, một bức thư cáo buộc ngài của cựu sứ thần Tòa Thánh tại Mỹ, giám mục Carlo Maria Viganò được đăng trên giới truyền thông toàn cầu. Cựu sứ thần Viganò từng được báo chí biết qua vụ rò rỉ Vatileaks.
Trong buổi họp báo như thường lệ sau mỗi chuyến đi, ngài trả lời cho các cáo buộc này: “Sáng nay tôi đã đọc bài của sứ thần Viganò. Tôi chân thành nói với quý vị và tất cả những ai trong quý vị quan tâm đến việc này: quý vị đọc kỹ và tự mình, quý vị có thể có nhận định riêng của mình. Tôi sẽ không nói một chữ nào về chuyện này. Quý vị có đủ nghiệp vụ nhà báo để rút ra kết luận của chính mình, với khả năng nghề nghiệp chính chắn của mình”.
Chúng ta thử tìm hiểu các cáo buộc này có căn cứ hay có chấp nhận được không.
Giám mục Carlo Maria Viganò, 77 tuổi, người mong muốn có sự nghiệp ở Giáo triều đã viết một bản tài liệu dài 11 trang, khẳng định Tòa Thánh đã biết vụ hồng y McCarrick ít nhất từ năm 2000, đó là vào thời Đức Gioan-Phaolô II, cuối năm đó Đức Gioan-Phaolô II bổ nhiệm McCarrick làm Tổng Giám mục Washington và năm sau nâng lên chức hồng y.
Trong tài liệu của mình, cựu sứ thần Carlo Viganò tố cáo nhiều giám chức cao cấp trong Giáo triều của tất cả các “ban quản trị” trong quá khứ và hiện tại. Cựu sứ thần tố cáo một vài hồng y, đặc biệt các hồng y Quốc Vụ Khanh Angelo Sodano và Tarcisio Bertone. Nhất là Hồng y Angelo Sodano đã lợi dụng tình trạng sức khỏe yếu kém của Đức Gioan-Phaolô II để làm cho ngài chuẩn y bỗng nhiên và nhất là nâng lên hành hồng y. Năm thánh 2000 là năm sức khỏe của Đức Gioan-Phaolô II đã suy yếu, nhưng tinh thần còn minh mẫn, 2 triệu thanh niên trẻ công giáo có mặt ở Tor Vergata trong Ngày Thế giới Trẻ ở Rôma có thể làm chứng điều này.
Theo cựu sứ thần Viganò, Đức Bênêđictô XVI đã có biện pháp với hồng y McCarrick, nhưng trong bí mật, hành vi ít giải thích được, thêm nữa Joseph Ratzinger đã có quyết định này giữa hai năm 2009 và 2010 và đã không bận tâm khi thấy chuyện này bị bỏ qua. Chúng ta nhớ lại Đức Bênêđictô XVI tại chức cho đến năm 2013: Làm thế nào mà ngài không biết người ta đã không vâng lời mình? Và vì sao ngài không làm gì? Và cuối cùng, vì sao ngài có biện pháp “bí mật” nếu biện pháp này là quan trọng cho Giáo hội?
Cựu sứ thần Viganò khẳng định, Đức Phanxicô tiếp tục bao che cho cựu hồng y McCarrick, thế nhưng biện pháp trừng phạt duy nhất có hiệu lực và công khai lại do Đức Phanxicô quyết định, tước chức hồng y và bắt hồng y phải về hưu. Làm thế nào có thể hòa giải được mức độ nghiêm trọng này với chuyện khoan nhượng mà Viganò tố cáo? Đừng quên là trong các trường hợp này, thiện tâm của người tố cáo phản ảnh tầm quan trọng của chính lời buộc tội của họ. Cựu sứ thần Viganò lên tiếng sau lần gặp cuối cùng với Đức Phanxicô cách đây năm nay. Vì sao phải chờ lâu như vậy?
Cựu sứ thần giám mục Viganò không chịu đựng được mình đã không được đưa lên địa vị cao trong Giáo triều. Một địa vị mà giám mục thèm muốn và vì thế nên đã nói dối Đức Bênêđictô XVI khi ngài bổ nhiệm giám mục làm sứ thần ở Mỹ, sau khi có các cáo buộc giám mục đã làm về vụ tham nhũng ở Vatican (vụ Vatileaks) bị cho là không căn cứ: để chống đối vụ thuyên chuyển mình, giám mục Carlo Viganò đã viết thư trực tiếp cho Đức Bênêđictô XVI, xin ngài cho ông ở gần em trai mình bị bệnh nặng, gần như không còn khả năng hiểu và viết theo ý mình được. Ngày 7 tháng 11 năm 2011, cựu sứ thần viết cho Đức Bênêđictô XVI: “Tôi rất lo vì phải đích thân lo cho một trong các em trai linh mục của tôi bị ïđột quỵ, sức khỏe thể chất và tinh thần ngày càng suy yếu mà tôi phải đi bây giờ, khi tôi nghĩ, tôi có thể giải quyết vấn đề gia đình mà tôi hằng lo này trong vài tháng”.
Trên thực tế, các cuộc điều tra và lời chứng trực tiếp của Lorenzo Viganò (em của cựu sứ thần) cho thấy qua các tài liệu về sinh hoạt học thuật, về hợp đồng thuê nhà và các tài liệu khác chứng tỏ hoàn toàn ngược lại. Lorenzo Viganò thẳng thắn khẳng định, rằng anh của mình “đã lừa dối khi viết thư cho giáo hoàng” vì từ nhiều năm nay ông đã sống hoàn toàn tự lập ở Chicago và anh của ông không bao giờ săn sóc ông, người anh mà căn cứ vào ngày viết thư, tháng 1 – 2009, ông đã cắt đứt mọi liên lạc. “Năm 1996 tôi bị đột quỵ, nhưng tôi nhanh chóng hồi phục, tôi có được tự lập nhưng không phải không có một vài khó khăn, tôi bị chứng liệt nhẹ nửa người, tôi có lại cuộc sống bình thường và học tập ở Chicago” (báo Corriere della Sera, 16 tháng 3 – 2013).
Vì sao có sự cự lại không rời khỏi Rôma này? Vi xa Giáo triều, các cơ hội có địa vị uy thế sẽ giảm đi rất nhiều. Có khả năng cựu sứ thần không tha thứ cho Đức Phanxicô vì đã làm cho mình mất căn hộ tại Vatican, nhà Vatican học của TgCom24 đưa ra chi tiết:
Sau khi từ Mỹ về năm 2016, cựu sứ thần về căn hộ của mình ở Vatican, căn hộ mà cựu sứ thần không để cho người khác thuê (mà theo lẽ có thể cho thuê) trong thời gian ông ở nước ngoài và ông đã giữ được căn hộ này, (…). Cách đây vài tháng Đức Phanxicô đã chấm dứt các đặc quyền này và không những chỉ với Thị Quốc Vatican. Ban Quản trị Di sản của Tòa Thánh (APSA), thánh bộ quản lý tất cả bất động sản của Vatican đã tìm một căn hộ khác cho cựu sứ thần ở Via delle Erbe, nơi các sứ thần khác về hưu ở. Và Đức Phanxicô cho giám mục Viganò biết, giám mục nên về địa phận gốc của mình là địa phận Varese.
Và vì thế, Giám mục Viganò yêu cầu Đức Phanxicô từ chức, dù giám mục biết một quyết định phải được tự do khỏi bất kỳ ràng buộc nào để có giá trị theo giáo luật. Theo ý kiến chung, tình trạng này chứng tỏ cho thấy có sự bất đồng giữa các dòng suy nghĩ khác nhau ở Giáo hội Rôma đã không giảm sút. Kể từ khi trở về Rôma, cựu sứ thần Viganò thường thấy chung với các “hồng y trong nhóm Dubia” (nhóm chống Tông huấn Niềm Vui Yêu thương, Amoris Laetitia) và tham gia vào các cuộc họp và hội nghị với các nhóm tự cho mình chống lại Đức Phanxicô một cách rõ ràng và dứt khoát (theo báo HuffPost). Theo hãng tin ANSA ,đằng sau hành vi này của Carlo Viganò là ẩn giấu “bàn tay dài” (longa manus) của hàng giám mục Mỹ, họ không chấp nhận đường lối cứng rắn của Đức Phanxicô chống đối với các thành viên giáo sĩ đã phạm những tội mà chính họ gọi là các “tội ác”.
Sáng kiến của cựu sứ thần Viganò rất giống với sáng kiến được dùng để chống lại Đức Bênêđictô XVI, đã làm cho ngài quyết tâm đặt lại thứ trật trong các vụ ở Vatican. Như thử để đặt ngài ra khỏi vòng pháp luật và để tạo áp lực trên ngài. Việc từ nhiệm của Đức Bênêđictô XVI đã chứng tỏ cho thấy có sự tồn tại của các chống cự: thay vì giúp Thánh Phêrô lèo lái con thuyền Giáo hội thì họ phá hoại ngầm các cố gắng của Thánh Phêrô. Hiện nay với cơn bão này, vào đúng lúc chọn lựa (chuyến đi rất tế nhị ở Ai Len), họ thử gây sức ép để “đo lường tác động của cơn bảo truyền thông không những trên Đức Phanxicô mà còn trên hồng y đoàn, hội đồng giám mục và các nhà thần học; chúng ta sẽ xem sau”, nhà báo Alberto Melloni nói trong nhật báo Ý Repubblica như trên.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
