Trên chuyến bay từ Armenia về Roma, hôm chúa nhật, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã có buổi phỏng vấn trên máy bay như lệ thường với các ký giả.
Ngài nói lên suy nghĩ về nhiều vấn đề, từ chuyến đi Armenia, đến các chuyến tông du sắp tới ở Azerbaijan và Ba Lan, đến vai trò của Đức Giáo hoàng Danh dự, sự hiệp nhất Kitô, phong trào kháng cách, Brexit, ý tưởng về nữ phó tế, và việc Giáo hội phải xin lỗi vì những kỳ thị với người đồng tính.
Artur Grygorian, từ Armenian Public Television: Thưa Đức Thánh Cha, được biết cha có nhiều bạn người Armenia, hồi ở Argentina cha cũng có liên lạc với cộng đồng người Armenia ở đây. Trong ba năm qua, cha đã khơi dậy tinh thần Armenia. Vậy cảm giác, ấn tượng của cha thế nào? Và còn thông điệp của cha trong tương lai, những lời cầu nguyện của cha cho Armenia? Con xin cảm ơn.
Vâng, hãy nghĩ về tương lai rồi nói về quá khứ. Cha hi vọng công lý và hòa bình cho dân tộc này, và cha cầu nguyện xin như thế, bởi đây là một dân tộc can trường. Và cha cầu nguyện cho họ tìm được công lý và hòa bình. Cha biết rất nhiều người đang làm việc vì chính nghĩa này, và cha cũng rất hạnh phúc khi tuần trước thấy tấm hình tổng thống Putin và hai tổng thống của Armenia và Azerbaijan …ít nhất là họ đang nói chuyện với nhau. Và còn với Thổ Nhĩ Kỳ và tổng thống Armenia, trong bài diễn văn chào đón ngài tổng thống đã có can đảm nói rằng: chúng ta hãy tiến tới một sự đồng thuận, tha thứ cho nhau, và hướng đến tương lai. Và đây là sự dũng cảm lớn lao đối với một dân tộc đã chịu quá nhiều đau khổ, phải không nào? Đây là biểu tượng của dân tộc Armenia..
Hôm nay, khi cầu nguyện một lát, cha nhận ra điều này. Đây là sức sống của đá tảng và là sự trìu mến của người mẹ. Dân tộc này mang thập giá, những thập giá bằng đá, nhưng không mất đi sự trìu mến, nghệ thuật, âm nhạc, những ‘cung trầm bổng’ với lòng bao dung vô cùng mà chúng ta đôi khi không hiểu nổi. Một dân tộc đã chịu quá nhiều đau khổ trong lịch sử và chỉ có đức tin mới giúp họ đứng vững, bởi thật sự không phải ngẫu nhiên khi đây là quốc gia Kitô giáo đầu tiên. Đây là quốc gia Kitô giáo đầu tiên, bởi Chúa chúc lành cho họ, bởi dân tộc này có những vị thánh, các thánh giám mục, thánh tử đạo, và nhờ đó Armenia có một ‘làn da bằng đá’ có thể nói như thế, nhưng vẫn không mất đi sự trìu mến của trái tim người mẹ. Armenia cũng là người mẹ.
Và đó là cho câu hỏi thứ hai, bây giờ chúng ta nói về câu hỏi thứ nhất. Cha có quá nhiều liên hệ với người Armenia …cha thường đi với họ đến thánh lễ, cha có nhiều bạn người Armenia …có một chuyện cha không thường làm với những người khác, nhưng cha hay đi ăn tối với các bạn Armenia, mà bữa tối của các bạn thật thịnh soạn phải không nào. Những người bạn rất tốt, phải không? Một người bạn rất tốt là tổng giám mục Kissag Mouradian và Boghossian, một người Công giáo …nhưng với các bạn, việc thuộc Giáo hội Công giáo hay Giáo hội Tông tòa, không quan trọng bằng việc là người Armenia, và hiểu được điều này. Hôm nay, khi cha cử hành thánh lễ, tổng giám mục đã sắp xếp một người Argentina gốc Armenia, ngồi sát bên cha, để giải thích cho cha biết các nghi lễ và lời nói mà cha không rõ.
Jeannine Paloulian (Nouvelles d’Armenie): Tối hôm qua, trong buổi gặp gỡ cầu nguyện đại kết, cha đã hỏi về tiến trình hòa giải giữa quốc gia chúng con với Thổ Nhĩ Kỳ và Azerbaijan. Con muốn hỏi cha một câu đơn giản, bởi cha sắp đến Azerbaijan trong vài tuần nữa thôi, cha sẽ làm gì, cha sẽ cho Azerbaijan một dấu chỉ cụ thể nào như đã từng ở Armenia này?
Cha sẽ nói với người Azerbaijan về sự thật mà cha thấy được, về những gì cha cảm nhận và cha sẽ khích lệ họ. Cha đã gặp tổng thống Azerbaijan và nói chuyện với ông …cha cũng nói rằng đừng hòa bình chỉ vì một miếng đất nhỏ, bởi như thế là chuyện vặt vãnh, chuyện hơi mờ ám nữa, phải không? Cha nói thế cho tất cả những người Armenia và Azerbaijan … Có lẽ họ không thể đồng thuận về những con đường đi đến hòa bình, và đó chính là việc họ phải làm. Nhưng cha không biết nói gì thêm nữa … Cha sẽ nói rằng ngay lúc này, cha nghĩ thế, nhưng chúng ta phải luôn tích cực nỗ lực để tìm giải pháp có thể thành tựu, một giải pháp tiến tới.
J.B. Thái Hòa chuyển dịch từ CNA
