Vatican Radio – 08/9/15
Đức Giáo hoàng Phanxicô đã ban hành 2 tông thư tự sắc hôm nay, thứ ba 08-9, trong đó ngài đưa ra các cải cách về cơ cấu pháp lý của Giáo hội về các vấn đề tiêu hôn. Tự sắc, với tiêu đề Chúa Giêsu, Thẩm phán Nhân từ [Mitis Iudex Dominus Iesus, trong tiếng La Tinh] cải cách Giáo luật cho Giáo hội La Tinh. Còn tự sắc kia là Chúa Giêsu nhân từ và thương xót [Mitis et misericors Iesus] cải cách Giáo luật cho các Giáo hội Đông phương.
Theo lời tựa kèm theo hai tự sắc này, các cải cách là kết quả của một nhóm chuyên gia được bổ nhiệm nghiên cứu tình trạng hiện thời của luật và thực tế trong Giáo hội liên quan đến luật hôn nhân. Trong lời tựa, Đức Thánh Cha giải thích rằng các cải cách được định hướng bởi 7 tiêu chuẩn, với tóm tắt như sau:
- Chỉ có một phán quyết về việc thực hiện tiêu hôn – Có vẻ đúng lúc, để không còn cần đến một quyết định kép về việc tiêu hôn, để cho các bên được chấp thuận tình trạng hôn nhân mới có giá trị chiếu theo giáo luật: bảo đảm luân lý do quan tòa đầu tiên là đủ theo giáo luật.
- Một quan tòa duy nhất dưới trách nhiệm của Giám mục – Cơ chế một quan tòa sơ thẩm, luôn luôn phải là một giáo sỹ, được đặt dưới trách nhiệm của giám mục, trong việc thi hành mục vụ quyền phán quyết đúng đắn của mình phải bảo đảm không có sự lỏng lẻo nào về vấn đề này.
- Giám mục là quan tòa – Để huấn giáo của Công đồng Vatican II được chuyển dịch thành thực tế trong một lĩnh vực tối quan trọng, quyết định làm rõ rằng Giám mục, trong Giáo phận mà mình làm mục tử và là đầu, cũng là quan tòa theo thể chế giữa các tín hữu được trao phó cho mình. Tôi mong mỏi rằng, trong các Giáo phận, dù lớn hay nhỏ, đích thân Giám mục nên đưa ra một dấu chỉ biến đổi cơ cấu giáo hội, và không để chức năng quan tòa bị chuyển giao hoàn toàn cho các viên chức trong bộ máy giáo phận, khi chạm đến các vấn đề về hôn nhân.
- Sự gọn gàng trong tiến trình pháp lý – Thật sự, trên việc làm cho tiến trình tiêu hôn nhanh lẹ hơn, cần thiết kế một mẫu đơn về các trường hợp đang cố gắng tiêu hôn thêm vào cho tiến trình giấy tờ đã được duyệt và đang dùng, mẫu đơn này được áp dụng để các trường hợp cáo trạng tiêu hôn được hỗ trợ bở các thảo luận đặc biệt rõ ràng. Trong bất kỳ trường hợp nào, tôi vẫn nghĩ đến khả năng tiến trình phán quyết rút gọn có thể gây hại cho quy tắc bất khả phân ly của hôn nhân. Do đó, tôi mong muốn rằng, trong các trường hợp này, đích thân giám mục phải là quan tòa, với uy lực vai trò mục vụ của mình, cùng với thánh Phêrô người bảo lãnh lớn nhất cho sự hiệp nhất Công giáo trong đức tin và khuôn khổ.
- Lời kêu gọi đến các Tòa Tổng Giám mục Chính tòa – Thật phù hợp khi cần phải nhắc lại với các Tòa Tổng Giám mục Chính tòa, bởi vai trò lãnh đạo một Giáo tỉnh, vững vàng qua nhiều thế kỷ, là một dấu chỉ đặc biệt của tính công đồng trong Giáo hội.
- Vai trò chính đáng của các Hội đồng Giám mục – Các Hội đồng Giám mục, được điều hướng hoàn toàn theo một khao khát tông đồ đầy khắc khoải mong vươn đến các tín hữu ở xa, phải nhìn nhận chính thức trách nhiệm chia sẻ sự thay đổi đã nói ở trên, và tôn trọng tuyệt đối quyền của các Giám mục trong việc thực thi quyền hành thẩm phán tron trong Giáo hội của mình. Việc thiết lập sự gần gũi giữa thẩm phán và tín hữu, thực sự không thể đạt được nếu như không có sự thúc đẩy của các Hội đồng Giám mục đến các Giám mục riêng biệt, đồng thời còn cần sự hỗ trợ để thực hành cải cách của tiến trình tiêu hôn.
- Lời kêu gọi đến Tông Tòa – Thật đúng đắn khi kêu gọi Tòa án của Tông Tòa, như Tòa thượng thẩm Roma. Trong sự tôn trọng với nguyên tắc phán xét cổ xưa nhất, để mối ràng buộc giữa Tòa thánh Phêrôvà các Giáo hội riêng biệt được tăng cường, thì phải chăm lo sao cho, trong nguyên tắc đã nói ở trên, phải ngăn chặn bất kỳ và tất cả mọi vi phạm đến quyền, để không gây hại đến sự cứu rỗi các linh hồn.
Thật vậy, lời tựa này đã làm rõ ngay từ đầu rằng, nguyên tắc duy nhất và quan trọng nhất điều hướng hành động và công việc cải cách của Đức Thánh Cha, chính là sự cứu rỗi các linh hồn [salus animarum] vốn là luật tối cao của Giáo hội [suprema Ecclesiae lex].
J.B. Thái Hòa chuyển dịch
