Vatican Insider – Domenico Agasso Jr
Dante Alighieri, tác giả của Hài kịch Thần thánh là ‘một trong những nhân vật rạng danh nhất toàn thể nhân loại,’ một nghệ sỹ của những giá trị chung cao nhất, và vẫn còn rất nhiều điều trong các tác phẩm của mình để nói và để trao cho những ai sẵn sàng theo bước con đường kiến thức thực sự, khám phá bản thân và thế giới.’
Đây là những lời của Đức Phanxicô trong thư ngỏ được hồng y Gianfranco Ravasi đọc tại Palazzo Madama – trụ sở Thượng viện Ý ở Roma, nhân kỷ niệm 750 năm ngày sinh của Dante. Những lời của giáo hoàng đã nhận được tràng pháo tay nồng hậu từ những người hiện diện, trong đó có cả Tổng thống Cộng hòa Ý, Sergio Mattarella, và Bộ trưởng Văn hóa và Du lịch, Dario Franceschini.
Giáo hoàng nói rằng Dante là ‘một ngôn sứ của hi vọng, người loan báo khả thể cứu độ cho tất cả mọi người nam nữ. Cảm nghiệm của thi sỹ có thể giúp chúng ta băng qua nhiều cánh rừng tăm tối mà chúng ta gặp nhiều trong thế giới của mình.’
Đức Phanxicô xem trọng nghi lễ kỷ niệm ‘Thi sỹ Tối cao’ sẽ được tổ chức rất gần với Năm Toàn xá Lòng Thương xót mở đầu từ 08-12-15, 50 năm sau khi bế mạc Công đồng Vatican II. Việc tưởng niệm này quan trọng bởi ‘nó mời gọi chúng ta một lần nữa tìm lại ý nghĩa đã mất hay bị che khuất trên con đường của nhân loại, và hi vọng rằng chúng ta sẽ một lần nữa nhìn thấy ánh sáng cuối chân trời nơi phẩm giá con người chiếu rạng.
Hài kịch Thần thánh có thể xem là một hành trình lớn, một cuộc hành hương đích thực, cả về khía cạnh riêng tư và thân mật, cũng như khía cạnh chung, về giáo hội, xã hội và lịch sử. Đây là hình mẫu của mọi hành trình đích thực mà nhân loại được kêu gọi hãy từ bỏ những gì mà Dante gọi là ‘chiếc giường hoa khiến cho chúng ta quá tàn bạo’ và vươn đến một tình trạng mới đầy hòa hợp, hòa bình, và hạnh phúc. Đây là tương lai của tất cả chủ nghĩa nhân văn đích thực.’
Đức Phanxicô nhận định qua những tuyên bố trước đây của các bậc tiền nhiệm xem Dante là ‘con người cao thượng, nghệ sỹ cũng như đầy thần học và văn hóa.’ Đức Phanxicô tiếp lời, ‘Giáo hoàng Benedicto XV dành tông thư ‘Giữa những Thiên tài’ [In praeclara summorum] ban hành ngày 30-4-1921, để nói về Dante, để nêu bật ‘sự hiệp nhất sâu sắc giữa Dante và Ngai tòa Phêrô’ và nhấn mạnh ‘sự thông tuệ và tầm vóc trí thức to lớn của đại thi sỹ.’ Chân phước Phaolô VI cũng yêu thích Dante và tác phẩm của ông, đã dành tông thư ‘Bài ca Cao cả’ [Altissimi Cantus] để nói về thi sỹ. Với lời diễn đạt ‘Dante là của chúng ta,’ Đức Phaolô VI nhấn mạnh việc Dante ở trong đức tin Công giáo và xác nhận rằng ‘mục đích hàng đầu của Hài kịch Thần thánh là thực tiễn và biến đổi: từ rối loạn đến khôn ngoan, từ tội lỗi đến thánh thiện, từ khốn khổ đến hạnh phúc, từ kinh hãi trước địa ngục đến sung sướng trước thiên đàng.’ Còn Thánh Gioan Phaolô II và Đức Bênêđictô XVI cũng thường trích những lời này của Đức Phaolô VI.
Và Đức Phanxicô kết lại, ‘Tôi cũng rút ra nhiều điều từ di sản to lớn các hình ảnh, biểu tượng, và giá trị trong tác phẩm của Dante. Để trình bày ánh sáng đức tin, một ánh sáng phải được tái khám phá và hồi sinh để soi rọi cho hiện sinh nhân loại, (trong tông thư Ánh sáng Đức tin [Lumen Fidei] của mình) tôi dùng những lời đầy hứng khởi của Dante: ‘một ánh lửa, rồi sẽ trở thành một ngọn lửa cháy bùng, và như một ngôi sao thiên giới lấp lánh trong tôi.’
J.B. Thái Hòa chuyển dịch
