“Chúng ta không thay đổi được thế giới nếu chúng ta không thay đổi giáo dục”: đó là thông điệp Đức Phanxicô tuyên bố chiều thứ năm 5-2-2015 trong buổi giao lưu trực tuyến của Hội nghị quốc tế Scholas Occurentes lần thứ IV, một mạng lưới các trường học quốc tế nối kết nhiều tổ chức giáo dục và văn hóa khác nhau. Buổi giao lưu trực tuyến được tổ chức ở Hội trường Phaolô VI, Đức giáo hoàng đã nói chuyện với nhiều học sinh, trong số đó có một số em khuyết tật, ở các nước Tây Ban Nha, Mỹ, Ấn độ, Mozambique, những nơi có mạng lưới Scholas được thiết lập.
Một hiệp ước giáo dục đứt đoạn
Một trong những điều Đức Phanxicô quan tâm, đó là “đạt được hài hòa”, đây không phải chỉ đơn thuần có được “thỏa hiệp, luật lệ”. Theo Đức Phanxicô, hài hòa là có khả năng hiểu các khác biệt, chấp nhận nó, mang lại giá trị cho nó chứ không khuấy động”. Đó là mục đích của giáo dục.
Đức Phanxicô đưa ra vấn đề của “hiệp ước giáo dục”, một hiệp ước đã đứt đoạn. Như thế nào? Tất cả là do “xã hội, gia đình và các thể chế khác nhau đã giao bộ phận giáo dục cho những người làm việc trong ngành, các giáo sư, những người thường bị trả ít lương và họ phải mang trách nhiệm này một mình”.
Tìm lại hài hòa
Đức giáo hoàng đưa ra ví dụ của Scholas Occurentes, mạng lưới mong muốn làm thế nào để tái hội nhập tất cả lãnh vực vào giáo dục. Hiệp ước giáo dục là công việc của tất cả mọi người và nó trở nên khẩn cấp cần phải suy nghĩ lại, để từ đó thay đổi chính cách giáo dục. “Tái tạo lại hiệp ước, là tái tạo lại giáo dục”, Đức giáo hoàng khẳng định. Như thế nào? Làm việc hài hòa với sinh viên, ngài nêu lên “ba ngôn ngữ”, ngôn ngữ của bàn tay, của quả tim và của trí tuệ-, tìm một chiều hướng hoạt động chơi cho người đó, bằng cách giáo dục qua cái đẹp, nghệ thuật, văn chương, từ những chuyện này sẽ đem ý nghĩa lại cho văn hóa của xứ sở và cho căn tính của đương sự.
Mạng Scholas Occurentes nối với hàng ngàn sinh viên các trường tư và trường công trên thế giới và đề nghị một chương trình giáo dục dựa trên nghệ thuật, thể thao và kỹ thuật. Mục tiêu: cải thiện phẩm chất giáo dục và cổ động cho sự hội nhập xã hội, văn hóa của gặp gỡ với sự quan tâm đặc biệt dành cho những người kém may mắt nhất của xã hội.
Trách nhiệm giáo dục-xã hội của Vatican
Chủ đề của Hội nghị lần thứ IV bàn về trách nhiệm xã hội và giáo dục. Tháng 9 vừa qua, trong lần Hội nghị thứ ba, buổi gặp với Đức Phanxicô diễn ra trong một bầu khí gia đình vui vẻ và cũng kết nối video-nói chuyện với các học sinh ở năm nước: Salvador, Nam Phi, Thổ Nhĩ Kỳ, Israel và Úc.
Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch