“Kết thúc vụ án của bà Asia Bibi là một chiến thắng cho tất cả người Pakistan”
lavie.fr, Laurence Desjoyaux, 2019-05-09
Asia Bibi © British Pakistani Christian Association / AFP
Ngày 8 tháng 5 báo chí Pakistan loan tin bà Asia Bibi đã rời Pakistan để đi Canada, nơi một phần gia đình của bà đã sống ở đó. Bà Anne-Isabelle Tollet, ký giả và là chủ tịch Hội đồng Quốc tế Asia Bibi tường trình lại quá trình và các hệ quả của vụ này.
Thông tin đã được luật sư Saif ul Malook của bà Bibi và nhiều nguồn tin khác loan ra nhưng chưa có thông báo chính thức của nhà cầm quyền Pakistan cũng như của Canada.
Năm 2019 bà Asia Bibi bị lên án tử hình vì tội báng bổ, ngày 29 tháng 1 năm 2019 bà được trắng án nhưng kể từ đó bà chưa được phép rời Pakistan, các người hồi giáo quá khích vẫn còn đe dọa giết bà.
Bà Anne-Isabelle Tollet là ký giả của hãng tin Cnews và là chủ tịch Hội đồng Quốc tế Asia Bibi, một trong những người nâng đỡ tích cực nhất cho bà Asia Bibi. Năm 2011, quyển sách Báng Bổ, Blasphème (XO Éditions) của bà làm cho nhiều người biết đến số phận của bà. Ký giả Tollet trả lời báo La Vie tiến trình bà Asia Bibi rời Pakistan và việc bà Asia Bibi trở thành biểu tượng cho việc đấu tranh để có được tự do tôn giáo.
Năm 2009 khi bà là ký giả ở Pakistan bà đã theo dõi “vụ Asia Bibi ” ngay từ đầu. Rồi trong nhiều năm bà đã khuấy động trời đất để bà Bibi được tự do. Bà đón nhận tin bà Bibi được rời Pakistan đi Canada như thế nào?
Được rồi! Cuối cùng xong rồi! Thật phi thường! Kết thúc một quá trình xử án không tưởng tượng được… Thật ra bà đã được trắng án từ tháng 1 vừa qua nhưng mọi bất ngờ trở tráo đều có thể xảy ra ở Pakistan. Tự do chưa đích thực là tự do nếu chưa rời Pakistan! Chính Thủ tướng Imran Khan tuyên bố vào tháng 4 bà Asia Bibi sắp rời Pakistan, nhưng “sắp” ở Pakistan có nghĩa là gì… Trên cả lo lắng, với việc dời lại ngày được tự do thì lúc nào cũng có nguy hiểm cho an ninh của bà. Sau khi ra tù, bà sống ở một nơi được nhà cầm quyền bảo vệ, nhưng những người hồi giáo cực đoan đã lùng tìm để giết bà. Vì thế bà đến được Canada mới hết lo. Nó giống như hồi kết của câu chuyện cổ tích.
Trong những năm này, bà tiếp xúc thường xuyên với gia đình bà Asia Bibi. Bà hình dung đời sống của gia đình Bibi như thế nào ở Canada?
Theo những gì tôi biết, bà Bibi sẽ ở với các con gái của bà đã định cư ở Canada, ở thành phố nào thì dân chúng chưa được biết trong một thời gian. Từ nhiều tháng nay, gia đình của bà đã ở đó. Bà sẽ sống kín đáo. Khi có thể được, tôi sẽ đi thăm bà. Để viết quyển sách Phạm thượng, tôi đã liên lạc với bà qua gia đình bà, họ chuyển câu hỏi của tôi cho bà. Tôi có tấm hình bà mặc áo sà-ri màu cam được phổ biến rộng trên mạng. Đó là tấm hình gia đình cho tôi và là một trong rất hiếm hoi hình của bà được luân lưu. Trên tấm hình này bà Bibi 25 tuổi, bà vừa lập gia đình. Bây giờ bà hơn 50 và bà đã ở tù 10 năm trong các điều kiện rất khó khăn. Vì vậy tôi tự hỏi tôi sẽ thấy bà như thế nào đây…
Bây giờ bà Asia Bibi đã được toàn thế giới biết đến, đâu là vai trò của bà bây giờ? Chẳng hạn bà có muốn đấu tranh cho tự do tôn giáo và quyền báng bổ không?
Asia Bibi không tự chọn mình là biểu tượng. Và tôi không nghĩ bà sẽ đấu tranh trong lãnh vực địa chính trị. Tôi nghĩ bà sẽ hài lòng khi câu chuyện của mình là một tiền lệ cho các nạn nhân khác của luật báng bổ và cuồng tín ở Pakistan. Tôi cũng nghĩ nếu bà lên tiếng trước quần chúng là để làm chứng cho đức tin của bà và việc bà luôn giữ hy vọng còn sống khi ra tù. Bà là người công giáo và trong các thử thách đi qua, bà luôn tin vào sự công chính của Chúa.
Đó là chiến thắng của bà Asia Bibi và của gia đình, nhưng cũng là chiến thắng cho tất cả người Pakistan, họ biết họ có thể dựa trên sức mạnh của pháp luật.
Khi nhìn lại đàng sau, làm sao có thể hiểu hành động của nhà cầm quyền trong quá trình lâu dài giam giữ, rồi từ khi được tự do và đến việc rời đất nước Pakistan?
Về 10 năm “vụ Asia Bibi”, bị cáo buộc sai vào tội báng bổ năm 2009 và bị lên án tử hình năm 2010, có nhiều nhân vật khác nhau trong chính quyền Pakistan can thiệp vào. Cho đến khi Thủ tướng Imran Khanlên nhận chức thì không thể dựa trên sự ủng hộ của chính quyền. Vì cựu Thủ tướng Nawaz Sharif (từ năm 2013 đến 2017) thân cận với các đảng phái hồi giáo. Rồi chung chung, các nhà cầm quyền chính trị, pháp luật bị giằng xé giữa việc áp dụng luật ủng hộ bà Asia Bibi, bởi vì dần dần các lời chứng chống bà Bibi không còn cơ sở và việc sợ hãi nhóm quá khích ở Pakistan có thể huy động các cuộc biểu tình ngoài đường và tổ chức các cuộc tấn công khủng bố giết người. Vì thế, chiến thuật của họ là cứ để thời gian trôi qua sau mỗi giai đoạn của vụ án, hy vọng chuyện Asia Bibi sẽ rơi vào quên lãng. Nhưng các người hồi giáo cực đoan không bao giờ quên. Tôi nghĩ giải pháp duy nhất là can đảm giải quyết dứt khoát vụ này.
Đâu là hệ quả của vụ này tác động lên nước Pakistan?
Đó là chiến thắng của bà Asia Bibi và của gia đình, nhưng cũng là chiến thắng cho tất cả người Pakistan, họ biết họ có thể dựa trên sức mạnh của pháp luật. Câu chuyện của bà và việc Tòa án tối cao tha bổng có thể cho các tòa án trung gian thấy họ có thể tha bổng những người bị tố cáo báng bổ, trong khi gần như những người này bị tự động lên án do áp lực của những người hồi giáo cực đoan trong phòng xử. Còn về những người bị buộc tội, từ nay họ biết cuộc đấu tranh của họ không phải là thua trước. Tôi cũng nghĩ số phận của bà Asia Bibi và các phương tiện truyền thông ở nước ngoài đã thúc đẩy Pakistan phải đưa ra ánh sáng các vụ kỳ thị người thiểu số sống ở đây – các tín hữu kitô và cả những người hinđu, sikh, hazara và chiit -, họ đã có câu trả lời.
Bà cho biết tháng 9 sắp tới sẽ xuất bản một quyển sách cùng viết với bà Asia Bibi. Bà có thể cho biết thêm về quyển sách này?
Đây là quyển sách tôi cùng viết chung với bà Asia Bibi từ nhiều tuần nay và nhà xuất bản Rocher sẽ phát hành vào tháng 9 này. Điều đáng lưu ý là nhìn lại tất cả câu chuyện này theo quan điểm của bà Asia Bibi với một độ lùi. Bà đã làm gì vào ngày không thể quên được của năm 2009 khi có cuộc tranh cãi với các phụ nữ khác, bà có biết chuỗi ngày bi thảm sẽ xảy ra sau vụ này không? Làm thế nào bà sống những năm tháng trong tù? Chính bà sẽ kể chuyện ở “ngôi thứ nhất” trong hình thức đối thoại. Chúng tôi cũng sẽ kể các câu chuyện hành lang trong vụ án và khi được tự do.
Marta An Nguyễn dịch
Xin đọc thêm: Được tự do, bà Asia Bibi đã đoàn tụ với gia đình ở Canada
