Đức Lêô là người Mỹ: Dự luật bảo vệ quyền công dân Hoa Kỳ của ngài
pillarcatholic.com, Jack Figge, 2025-07-23
“Việc bầu Đức Lêô XIV đánh dấu một giai đoạn lịch sử.” – Jack Figge
Tuần trước, một dự luật được trình lên Quốc hội để miễn nghĩa vụ thuế liên bang cho các giáo hoàng mang quốc tịch Hoa Kỳ, và ngăn chặn việc thu hồi quốc tịch của các ngài trong thời gian đương nhiệm.
Giáo hoàng Lêô XIV – Người Mỹ. Nguồn: Chicago White Sox.
Dự luật Bảo vệ Chủ quyền Thánh (H.R. 4501), được Dân biểu Cộng hòa Jeff Hurd của bang Colorado đệ trình ngày 18 tháng 7. Dự luật này được đưa ra trong bối cảnh Tòa Thánh lo ngại cho những phức tạp pháp lý có thể có qua việc Đức Lêô XIV là Giáo hoàng đầu tiên người Mỹ.
Trong một tuyên bố ngày 18 tháng 7, Dân biểu Hurd, đại diện khu vực bầu cử số 3 của bang Colorado lên tiếng: “Luật này thừa nhận bản chất ngoại thường của chức giáo hoàng – một chức vụ giao thoa giữa đức tin, lãnh đạo và trách nhiệm toàn cầu. Việc bầu Giáo hoàng Lêô XIV đánh dấu một giai đoạn lịch sử không chỉ với Giáo hội công giáo mà còn với nước Mỹ. Dự luật đảm bảo bất kỳ người Mỹ nào đáp lại lời kêu gọi lãnh đạo hơn một tỷ người công giáo trên thế giới đều có thể làm như vậy mà không bị mất quyền công dân hoặc phải đối diện với gánh nặng thuế không cần thiết.”
Nếu được thông qua, dự luật sẽ bảo vệ quyền công dân của bất kỳ giáo hoàng người Mỹ nào, miễn cho các ngài không đóng thuế hoặc khai thuế cho Hoa Kỳ trong suốt thời gian trị vì.
Dự luật được đưa ra hai tháng sau khi Hồng y Robert Prevost được bầu làm Giáo hoàng Lêô XIV, giáo hoàng người Mỹ đầu tiên.
Sinh tại Chicago, khi được bầu làm giáo hoàng, Đức Lêô mang hai quốc tịch Hoa Kỳ và Peru. Quốc tịch Peru vì ngài truyền giáo ở đây trong 20 năm và đã nhập tịch Peru năm 2015.
Sau khi được bầu, nhiều câu hỏi được đặt ra, liệu quốc tịch Hoa Kỳ của ngài có đặt ra những thách thức đặc biệt nào trong triều của ngài hay không, một số quan chức đã kín đáo đề nghị ngài từ bỏ quốc tịch Hoa Kỳ.
Tờ Pillar đưa tin, sau khi được bầu, các nhân vật cao cấp của Phủ Quốc vụ khanh Vatican lo ngại về việc khai thuế tại Hoa Kỳ: công khai thu nhập và khai tài sản của ngài, gồm các khoản tiền của Vatican do văn phòng Giáo hoàng kiểm soát.
Dự luật của dân biểu Hurd sẽ làm cho Đức Lêô ra khỏi bất kỳ yêu cầu công khai tài chính nào của Sở Thuế Hoa Kỳ. Dự luật này cũng sẽ ngăn việc một Giáo hoàng người Mỹ bị tước quốc tịch trong thời gian tại vị. Theo quan điểm của chính phủ Hoa Kỳ, việc trở thành nguyên thủ quốc gia nước ngoài không tự động dẫn đến việc mất quốc tịch Hoa Kỳ – dù điều này có thể xảy ra.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết họ có thể “xem xét các trường hợp công dân Hoa Kỳ được bầu, được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Ngoại giao hoặc Nguyên thủ quốc gia. Các trường hợp này đặt ra những vấn đề phức tạp của luật pháp quốc tế, gồm các vấn đề liên quan đến mức độ miễn khỏi thẩm quyền tài phán của Hoa Kỳ mà người đang phục vụ có thể được hưởng”.
Vào tháng 5, báo The Pillar đã hỏi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ liệu họ có ý định xem xét lại quốc tịch của Đức Lêô hay không. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao cho biết Bộ không bình luận về tình trạng quốc tịch của các cá nhân.
Các lo ngại cấp bách nhất tại Vatican liên quan đến quốc tịch kép của Giáo hoàng là thuế và trách nhiệm dân sự tiềm ẩn. Tất cả công dân Hoa Kỳ đều phải nộp tờ khai thuế hàng năm, báo cáo tài chính với Sở Thuế vụ và thu nhập của họ phải chịu thuế – dù họ ở đâu trên thế giới.
Hiện vẫn chưa rõ Giáo hoàng có nhận lương chính thức hay không; Văn phòng của ngài chính thức hưởng một khoản trợ cấp khiêm tốn, dù về mặt pháp lý vẫn chưa rõ liệu khoản tiền này có phải là tiền lương để đánh thuế hay không – ba Giáo hoàng trước đây đã từ chối nhận khoản trợ cấp này.
Tuy nhiên, một số nhân vật ở Vatican lo ngại Sở Thuế Hoa Kỳ có thể đánh thuế các khoản tiền chính thức liên quan đến Sở Thuế Hoa Kỳ như Quỹ Thánh Phêrô hoặc các tài khoản cá nhân khác của các chi phí và công việc từ thiện của Giáo hoàng.
Mức độ chính xác mà chính phủ liên bang có thể yêu cầu kế toán chi tiết về tài chính của Giáo hoàng, Vatican và Giáo hội là điều sẽ được thảo luận tại các tòa án Hoa Kỳ, và có thể sẽ phụ thuộc vào chính sách của Sở Thuế Hoa Kỳ dù việc thông qua dự luật của Dân biểu Hurd sẽ làm cho những câu hỏi này trở thành vô nghĩa.
Tại Rôma, cũng có những lo ngại tiềm ẩn về quyền công dân Hoa Kỳ của Đức Lêô liên quan đến các vấn đề trách nhiệm pháp lý, và liệu quyền miễn trừ quốc gia có áp dụng cho ngài trong các vụ kiện dân sự được đệ trình chống lại Giáo hội Công giáo tại các tòa án Hoa Kỳ hay không.
Trong nhiều thập kỷ, các nguyên đơn đã tìm cách nêu tên Vatican là bên bị đơn trong các vụ kiện dân sự, viện dẫn trách nhiệm cuối cùng và trực tiếp của Tòa thánh trong việc thụ lý và xử lý các vụ cáo buộc lạm dụng tình dục của giáo sĩ và các vấn đề khác.
Mặc dù địa vị chủ quyền của Tòa thánh trong luật pháp quốc tế đã làm lá chắn để miễn trừ pháp lý trong các vụ án dân sự tại Mỹ, các quan chức Vatican đã bày tỏ lo ngại về những tiềm ẩn có thể phát sinh từ quốc tịch Mỹ của Đức Lêô, điều này có thể làm cho “Robert Prevost” bị nêu đích danh là bị đơn trong các vụ kiện.
Theo luật pháp Hoa Kỳ, các đạo luật ở nhiều tiểu bang cho phép nêu tên các cá nhân không thường trú trong các vụ kiện. Dù điều này chưa được chứng minh là hiệu quả trong việc miễn trừ quốc gia trong các nỗ lực nêu tên các giáo hoàng sinh ở nước ngoài hoặc Vatican là một chính phủ nước ngoài, nhưng không rõ liệu kết quả tương tự có thể xảy ra cho “Robert Prevost”, công dân Mỹ được nêu tên là bị đơn hay không.
Nếu thực hiện điều này, đây sẽ là một quá trình kiện tụng và kháng cáo kéo dài, nhiều chuyên gia pháp lý Mỹ cho rằng cuối cùng nó khó có thể thành công. Một phát ngôn viên của dân biểu Hurd nói với hãng tin The Pillar: dự luật sẽ không bảo vệ Giáo hoàng khỏi bất kỳ vụ kiện dân sự nào.
Sáu nghị sĩ Cộng hòa khác đồng bảo trợ dự luật này: Dân biểu Mike Kelly (bang Pennsylvania), Dân biểu Stephanie Bice (bang Oklahoma), Dân biểu Glenn Grothman (bang Wisconsin), Dân biểu Michael Lawler (bang New York), Dân biểu Brian Jack (bang Georgia), và Dân biểu Charles Fleischmann (bang Tennessee). Bốn Dân biểu Kelly, Bice, Lawler và Fleischmann là người công giáo.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Trong bối cảnh khí hậu nóng lên toàn cầu, Đức Lêô cám ơn các giáo lý viên Việt Nam
