Sự tiến lên chầm chậm của phụ nữ để có mặt dưới triều Đức Phanxicô
Loạt bài kỷ niệm 10 năm triều giáo hoàng của Đức Phanxicô, 13-3-2013 & 13-3-2023
cath.ch, I.Media, 2023-03-08
Vatican hiện có 1.165 nữ nhân viên | © Ảnh / Vatican Media
Nhân Ngày Quốc tế Phụ nữ, 8 tháng 3 năm 2023, truyền thông Vatican công bố số liệu thống kê về sự có mặt của phụ nữ ở Vatican, đánh dấu 10 năm triều Đức Phanxicô. Cùng ngày, Đức Phanxicô ký lời tựa quyển sách “Thêm phụ nữ lãnh đạo hơn để có một thế giới tốt đẹp hơn” (Vita e Pensiero Editions), trong đó ngài lo lắng về “những bước đi lui” có thể đến với quyền của phụ nữ.
Trong một bài báo đăng trên Vatican News, nữ nhà báo người Áo Gudrun Sailer viết, kể từ ngày ngài được bầu chọn, “Đức Phanxicô đã tăng thêm sự có mặt, tầm nhìn và ảnh hưởng của phụ nữ ở Vatican”. Theo số liệu công bố của Tòa Thánh, Vatican hiện có tổng cộng 1.165 nữ nhân viên so với 846 người năm 2013. Tỷ lệ của họ tăng từ 19,2 lên 23,4%. Và trong Giáo triều, cứ bốn nhân viên thì có hơn một nhân viên là phụ nữ (đại diện cho 812 nhân viên trên tổng số 3114).
Năm 2022, 43% phụ nữ làm việc ở Giáo triều ở cấp thứ 6 và thứ 7 của thang bậc. Thang bậc có 10 cấp, thấp nhất là cấp 1. Và một số đã lên cấp điều hành, năm trong số họ là thứ trưởng. Giáo triều cũng có một thư ký là nữ tu Alessandra Smerilli, người nắm giữ chức vụ cao nhất được giao cho một phụ nữ ở Vatican, với tư cách là nhân vật số 2 của bộ Phát triển Nhân bản Toàn diện.
Bà Sailer nêu rõ, nếu việc bổ nhiệm các chuyên gia vào Giáo triều đã bắt đầu từ thời Đức Phaolô VI, thì Đức Phanxicô đã có một bước tiến, ngài làm cho việc bổ nhiệm giáo dân vào vị trí lãnh đạo các bộ là điều có thể, như trong tông hiến Anh em hãy rao giảng Tin Mừng Praedicate Evangelium năm 2022 nêu ra. Vì thế bây giờ phụ nữ có thể đứng đầu một bộ.
5% vị trí lãnh đạo được giao cho phụ nữ
Trong một phỏng vấn với nhật báo ABC của Tây Ban Nha đăng ngày 17 tháng 12 năm 2022, Đức Phanxicô thông báo ngài sẽ bổ nhiệm một phụ nữ đứng đầu một thánh bộ “sẽ trống chức trong hai năm nữa”. Ngài đảm bảo “không có trở ngại nào với một phụ nữ lãnh đạo khi bộ đó có thể giao cho giáo dân làm bộ trưởng”. Hiện nay chưa đến 5% vị trí lãnh đạo trong Giáo triều do phụ nữ nắm giữ.
Trong Quốc gia Thành phố Vatican, nơi tỷ lệ phụ nữ vẫn ổn định (19%), ngài đã bổ nhiệm hai phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo: bà Barbara Jatta, giám đốc Bảo tàng Vatican từ năm 2016, và nữ tu Raffaella Petrini, tổng thư ký của Chính phủ từ năm 2022.
Bà Gudrun Sailer lưu ý, Đức Phanxicô là giáo hoàng đầu tiên bổ nhiệm phụ nữ làm thành viên các cơ quan Giáo triều, trao cho họ quyền bỏ phiếu, quyền mà cho đến nay chỉ dành cho các giám mục. Theo bà, ở những vị trí này, họ có thể “tạo ảnh hưởng trên Vatican trong khi họ vẫn duy trì được sự độc lập của mình”.
Kể từ năm 2020, có sáu phụ nữ trong số 15 thành viên của Hội đồng Kinh tế. Một sáng kiến đáng chú ý khác: năm 2022, ngài đã bổ nhiệm hai nữ tu và một giáo dân vào bộ Giám mục. Tuy nhiên, nhà báo nhắc, giáo hoàng đã nhiều lần kêu gọi đừng giảm sứ mệnh của phụ nữ xuống khía cạnh chức năng thuần túy.
“Con đường sóng gió để khẳng định nữ tính”
“Những vấn đề liên quan đến thế giới phụ nữ đặc biệt gần gũi với trái tim tôi,” Đức Phanxicô viết trong lời tựa quyển sách của một công trình nghiên cứu học thuật do tổ chức Centesimus Annus pro Pontifice thực hiện và xuất bản cho ngày quốc tế. Ngài lo ngại “con đường khẳng định phụ nữ” bị “sóng gió, không dứt khoát, có thể dễ dàng bị đi lui”.
Ngài muốn có “cơ hội bình đẳng cho nam và nữ”, và phụ nữ “phải được trả lương ngang bằng với nam giới trong cùng một việc, một cam kết và trách nhiệm”, ngài gọi sự chênh lệch này là “một bất công nghiêm trọng”.
Tuy nhiên, theo ngài, sự bình đẳng phải có được “trong sự đa dạng”, chứ không phải vì phụ nữ đảm nhận cách ứng xử nam tính. Ngài lập luận, suy nghĩ của phụ nữ khác với suy nghĩ của đàn ông và ngài cho rằng, phụ nữ quan tâm đến việc bảo vệ môi trường hơn.
Gia trưởng và thói bắt nạt của đàn ông
Đức Phanxicô cho rằng chính phụ nữ là người “mang lại hài hòa” và phụ nữ “luôn muốn hòa bình”. Họ có khả năng thể hiện cả sức mạnh và sự dịu dàng, họ biết cách truyền cảm hứng cho các thế hệ mới, không chỉ cho con cái họ, phụ nữ làm cho thế giới tươi đẹp hơn.
Ngài lên án bạo lực với phụ nữ, xem đó là vì văn hóa gia trưởng và thói bắt nạt của đàn ông. Ngài kêu gọi đừng để phụ nữ một mình và lấy làm tiếc vì hiện nay có khoảng 130 triệu các cô gái trên thế giới không được đi học.
Khi nói đến Ngày Quốc tế Phụ nữ cũng trong buổi tiếp kiến chung ngày 8 tháng 3, ngài có một suy nghĩ cho tất cả phụ nữ: “Tôi cám ơn họ vì họ dấn thân xây dựng một xã hội nhân bản hơn, nhờ khả năng nắm bắt thực tại bằng con mắt sáng tạo và trái tim nhân hậu. Khả năng này là đặc nét của phụ nữ.” Sau đó ngài xin giáo dân có mặt ở quảng trường vỗ tay khen ngợi người phụ nữ, họ xứng đáng với những khả năng này.
Marta An Nguyễn dịch
Đức Phanxicô trong buổi tiếp kiến chung ngày thứ tư 8 tháng 3 tại Quảng trường Thánh Phêrô
