Sau cái chết của Đức Bênêđictô, triều giáo hoàng của Đức Phanxicô bước sang một giai đoạn mới
Rõ ràng Đức Phanxicô đã bị chấn động mạnh sau khi Đức Bênêđictô qua đời. Trong những tháng tới, có khả năng tin đồn việc từ nhiệm của ngài sẽ gia tăng, thực tế đã mở ra một giai đoạn mới cho triều giáo hoàng của ngài.
la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2023-01-02
Đức Phanxicô tại Đền thờ Thánh Phêrô ngày 1 tháng 1-2023 / FILIPPO MONTEFORTE/AFP
Gương mặt đăm chiêu hằn rõ mệt mỏi. Vài giờ sau khi tin Đức Bênêđictô qua đời, Đức Phanxicô trông mệt mỏi hẳn. Đầu tiên là tại Đền thờ Thánh Phêrô chiều thứ bảy 31 tháng 12 năm 2022 khi ngài cử hành Kinh Chiều và Kinh Tạ Ơn theo truyền thống để tạ ơn Chúa trong năm qua. Trong suốt giờ kinh, khuôn mặt ngài hằn lên nét buồn bã, ngay cả khi ngài ngồi trên xe lăn đi qua vương cung thánh đường để đến cảnh giáng sinh ở Quảng trường Thánh Phêrô giữa đám đông vỗ tay chào ngài.
Trước 8.000 giáo dân có mặt tại Đền thờ Thánh Phêrô, ngài tuyên bố: “Lẽ tự nhiên suy nghĩ của chúng ta bây giờ đều hướng về giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI thân yêu, ngài đã rời bỏ chúng ta sáng nay. Chúa đã ban ngài cho Giáo hội và cho thế giới. Chúng ta hết lòng cám ơn ngài vì tất cả những điều tốt đẹp ngài đã hoàn thành, và trên hết là chứng tá đức tin và lời cầu nguyện của ngài, đặc biệt trong những năm ngài nghỉ hưu cuối đời.”
Nghiêm trọng
Nét nghiêm trọng này còn hằn lên ngày hôm sau khi Đức Phanxicô chủ sự thánh lễ trọng thể Mẹ Thiên Chúa. Ngài phó thác Đức Bênêđictô cho Đức Mẹ “để Mẹ đồng hành với ngài trong hành trình từ thế gian này đến Thiên Chúa”. Đức Phanxicô cầu nguyện trước 40 000 tín hữu ở quảng trường: “Tất cả chúng ta hiệp lòng, hiệp ý để tạ ơn Chúa vì Ngài đã ban cho chúng ta người tôi tớ trung thành của Tin Mừng và của Giáo hội.”
Kể từ khi được bầu kế vị Thánh Phêrô năm 2013, Đức Phanxicô luôn dựa vào người tiền nhiệm. Dù cả hai không nhất thiết phải có cùng quan điểm về Giáo hội, nhưng cả hai cùng chia sẻ gánh nặng đè trên vai họ. Vừa được bầu chọn, Đức Phanxicô luôn duy trì mối liên hệ với người tiền nhiệm và thường xuyên hỏi ý kiến ngài.
Mối dây liên hệ giảm lần với thời gian nhưng Đức Phanxicô thường xuyên đến thăm giáo hoàng danh dự nhất là trong các lễ Giáng sinh, Phục Sinh hoặc những lúc xin giáo dân cầu nguyện cho người luôn âm thầm cầu bàu với Chúa cho Giáo hội. Sáng thứ bảy, Đức Phanxicô là người đầu tiên đến viếng di hài của Đức Bênêđictô, mười phút sau khi ngài qua đời.
Trên thực tế, cái chết của Đức Bênêđictô mở ra một giai đoạn mới cho triều giáo hoàng Đức Phanxicô. Khi sắp đến gần ngày kỷ niệm 10 năm ở ngôi Thánh Phêrô, như những gì đã xảy ra – kể từ tháng 7 năm 2021 với lần phẫu thuật ruột -, ngài đã có một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nên những suy đoán một khả năng ngài từ nhiệm không thể không tính đến. Ở Rôma người ta thường nhắc, việc từ nhiệm của Đức Bênêđictô không những vì lý do sức khỏe mà còn do việc điều hành một Giáo triều Rôma dường như không thể cải cách được.
“Nếu Chúa gọi, tôi sẽ rút lui”
Với Đức Phanxicô, ngay từ những ngày đầu, ngài đã hình dung triều của mình sẽ ngắn ngủi, ngài không bao giờ che giấu việc từ nhiệm vẫn là một lựa chọn khả thi. Cuối tháng 7 năm 2022, trên chuyến bay từ Canada về Rôma, ngài cho biết: “Đó là một trong những chọn lựa bình thường, nhưng cho đến nay tôi chưa bao giờ mở cánh cửa đó. Tôi chưa cảm thấy.” Đây là lần đầu tiên ngài ngồi xe lăn trước công chúng khi ra nước ngoài.
Khẳng định chuyện từ nhiệm không phải là chuyện của “ngày mai”, nhưng ngài nói thêm, không có gì ngăn tôi “bắt đầu nghĩ về chuyện này, nếu không ngày mai thì ngày kia và nếu Chúa gọi, tôi sẽ rút lui.”
Áp lực vì thế sẽ tăng cao hơn. Sự hiện diện của Đức Bênêđictô tại Vatican được xem là một trong những trở ngại chính cho việc Đức Phanxicô từ nhiệm. Cách đây 10 ngày, những người ở Vatican còn thì thầm, “hai giáo hoàng đã là nhiều, bây giờ tưởng tượng có ba…”. Tình hình bây giờ đã thay đổi hoàn toàn.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Những ngày Vatican mất giáo hoàng danh dự
Chỉ bằng một cử chỉ, Joseph Ratzinger đã đặt dấu chấm hết cho Giáo hội của thiên niên kỷ thứ hai
Cái chết của Đức Bênêđictô XVI, một tình huống xử lý tế nhị cho Đức Phanxicô
