Facebook: “Metaverse là một phương tiện mới để thu hút sự chú ý”
la-croix.com, Pierre-Henri Girard-Claudon, 2021-11-01
Hội nghị thượng đỉnh kinh tế kỹ thuật số (Web Summit) đang được tổ chức tại Lisbon từ ngày 1 đến ngày 4 tháng 11. Dự án hàng đầu mới của Facebook “metaverse” sẽ là trung tâm của sự chú ý. Phân tích của bà Laurence Devillers, giáo sư trí tuệ nhân tạo tại Trung tâm Quốc Gia Nghiên cứu Khoa học CNRS và Sorbonne.
Logo Facebook mới, đổi tên thành “Meta”. JOHN G. MABANGLO / EPA / MAXPPP
La Croix: Ngày thứ năm 28 tháng 10, Mark Zuckerberg thông báo Facebook sẽ được đổi tên thành “Meta” và xây dựng một vũ trụ ảo mang tên “Metaverse”. Chính xác đó là gì?
Bà Laurence Devillers: Nó giống như một trò chơi điện tử mà bạn được chơi bởi một nhân vật hóa thân, ảnh đại diện của bạn (avatar). Bạn sẽ đưa ảnh đại diện của bạn vào môi trường và sẽ gặp những người khác, cũng ở dạng nhân vật hóa thân. Ví dụ, bạn sẽ chỉ nghe thấy người khác nếu bạn đến gần họ. Điều này có thể mang lại sự gần gũi hơn trong các tình huống khi bị giam cầm. Nhưng vẫn cần biết trong các điều kiện nào những vũ trụ này được tạo ra.
Rủi ro của loại công cụ này, do Facebook phát triển, là thu hút sự chú ý của chúng ta hơn nữa: mô hình kinh doanh là thu hút chú ý để gởi quảng cáo. Tạo ra một môi trường hấp dẫn hơn, trong thực tế ảo, là khả năng của một công cụ ngày càng mất thì giờ, đưa đến sự cô lập. Công cụ mới dùng để thu hút sự chú ý này còn tiết lộ các dữ liệu riêng của chúng ta hơn nữa: làm cho một nhân vật tương tác với người khác trong thế giới ảo sẽ phơi bày nhiều thứ hơn là viết một bài đăng trên Facebook sau màn hình của bạn.
Điều này sẽ tạo ra những lèo lái nào?
Người ta có thể dễ dàng hình dung ảnh đại diện được kiểm soát bởi các thương hiệu chẳng hạn. Chúng ta có thực sự tự do khi bước vào những môi trường này không? Chúng ta có nên đặt câu hỏi và đo lường điều này trước khi khởi động các dự án mới này không? Chúng ta chỉ cần nhìn vào tác động của màn hình và mạng xã hội đối với trẻ em…
Về mặt kỹ thuật, điều này có khả thi không?
Về mặt kỹ thuật, tất cả phụ thuộc vào mức độ hiện thực. “Metaverse” có thể dễ dàng tồn tại ở hình thức đầu tiên, giống như một trò chơi khá đơn giản. Nếu họ muốn làm điều gì đó phức tạp hơn sẽ mất thời gian, nhưng họ có rất nhiều tiền. Và hiệu năng thì không quá quan trọng. Đó là khả năng khơi dậy trí tò mò và sự cô lập.
Truyền thông xung quanh “metaverse” xuất hiện vào thời điểm bà Frances Haugen, cựu nhân viên Facebook đã tiết lộ hàng ngàn tài liệu nội bộ về tác hại của mạng xã hội… Có phải trùng hợp không?
Đó là việc đánh lạc mục tiêu. Người ta nói với họ: “Bạn đang ở trên Mặt trăng, bạn đang phá hủy mọi thứ!” và họ trả lời rằng họ sẽ đi đến sao Hỏa. Có nguy cơ biến người dùng thành những con chuột của phòng thí nghiệm. Mạng này làm tất cả mọi thứ, nhưng không trung lập: sẽ có tất cả các loại kích thích, người dùng sẽ nhận được thông tin đã được chọn lọc và hướng dẫn bởi các thuật toán của Facebook. Bạn đang tham gia một trò chơi điện tử và có người đang giật dây, làm bạn thành ấu trĩ.
Bà Frances Haugen, cựu kỹ sư của Facebook, bà kêu gọi một quy định tốt hơn.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Xin lỗi, Mark Zuckerberg: Người công giáo chúng tôi muốn thế giới thực, không muốn thế giới ảo metaverse.
