Phụng vụ Thánh Thể theo Thánh Gioan Kim Khẩu, hay sự nâng cao các bài đọc
vaticannews.va, Delphine Allaire, Vatican, 2021-09-14
Ngày thứ ba 14 tháng 9, Đức Phanxicô cử hành thánh lễ theo Nghi thức byzantin của Thánh Gioan Kim Khẩu tại quảng trường Thể thao Mestská, Presov, Slovakia (Vatican Media)
Ngày thứ ba 14 tháng 9, Đức Phanxicô đã cử hành nghi thức Phụng vụ Thánh Thể nghi thức của Thánh Gioan Kim Khẩu ở Presov, miền đông Slovakia, thành phố lớn thứ ba của Slovakia. Chú giải của cha André Lossky, giáo sư thần học phụng vụ tại Viện Chính thống Thánh Sergio Paris.
Thánh lễ theo nghi thức Thánh Gioan Kim Khẩu là thánh lễ được cử hành nhiều nhất trong số các nghi thức phụng vụ tại các Giáo hội theo nghi thức byzantin, đại diện cho phần lớn chính thống giáo, một thiểu số các người công giáo đông phương có liên hệ với Rôma.
Cha André Lossky, linh mục chính thống giáo, giáo sư thần học phụng vụ tại Viện Chính thống Thánh Sergio Paris.
Linh mục giải thích những nét đặc biệt của phụng vụ có nguồn gốc từ Antioche, thuộc Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay.
Cha André Lossky, giáo sư thần học phụng vụ tại Viện Chính thống Thánh Sergio Paris.
Xin cha cho biết nguồn gốc phụng vụ theo Thánh Gioan Kim Khẩu là gì?
Cha André Lossky: Thánh Gioan Kim Khẩu cử hành đầu tiên ở Antioche, sau đó ở Constantinople. Hầu như người ta chứng minh được ngài dùng những hình thức xưa hơn, vì các nghi thức đầu tiên và Thánh Thể được ghi nhận có từ thế kỷ thứ 3; trước đó là những mô tả không có bài đọc từ thế kỷ thứ 2, giống như hầu hết các lời cầu nguyện Thánh Thể ngày nay.
Kể từ khi có các hình thức Thánh Thể của Thánh Gioan Kim Khẩu, bài đọc vẫn ổn định. Đặc thù trong nghi thức này, Thánh Gioan Kim Khẩu gọi Thiên Chúa bằng những thuật ngữ tiêu cực: “Ngài là một Thiên Chúa không diễn tả được, không thể hiểu được, một Thiên Chúa vô hình và không nắm bắt được”. Bốn tính từ liên quan đến Thánh Gioan Kim Khẩu.
Một đặc biệt khác của ngài là ngài quy các đặc tính này cho ba ngôi vị của Thiên Chúa Ba Ngôi. Điều này phù hợp với thần học tiêu cực, một thần học cho rằng “cái gì Chúa không là” vì “cái Chúa là” vẫn nằm ngoài mọi tuyên xưng. Đây là các điểm đặc biệt của Thánh Gioan Kim Khẩu và những người cùng thời với ngài, được gọi là các “Giáo phụ Cappađôxia như Thánh Basil, Thánh Gregory Naziance và Thánh Gregory Nyssa, các Giáo phụ của thế kỷ thứ 4.
Phụng vụ này đại diện cho điều gì trong nghi thức byzantin?
Trong nghi thức byzantin, hai hình thức Thánh Thể hiện đang được sử dụng, một của Thánh Gioan Kim Khẩu và một lời cầu nguyện Thánh Thể dài hơn, với những yếu tố cũ hơn, được cho là của Thánh Cả Basil, giám mục của Caesarea, nhưng thường ít sử dụng, có lẽ vì độ dài của nó.
Phụng vụ của Thánh Gioan Kim Khẩu được dùng rất phổ biến.
Trong nghi thức byzantin có rất nhiều đối thoại. Điều quan trọng đối với lương tâm chính thống giáo và thần học cơ bản chính thống giáo là bài hát hỗ trợ lời, đây không phải là để trang trí, thêm một chút âm nhạc vào lời cầu nguyện được thực hành ở nơi khác. Gần đây những người bạn phụng vụ công giáo của tôi đã xác nhận điều này với tôi, vẫn cổ động “hát thánh lễ, không tương đương với hát trong thánh lễ”.
Cha cảm nhận thế nào về việc giáo hoàng cử hành phụng vụ này?
Với sự phong phú về thần học có trong phụng vụ Thánh Gioan Kim Khẩu, phụng vụ này làm cho tín hữu được phong phú thêm. Nhưng đặc biệt trong việc thực hành nghi thức byzantin, chúng ta phải tránh mọi cám dỗ xem đây như một nghi thức ngoại lai; nhưng là một nghi thức phụng vụ đẹp đẽ để thực hiện, trong thực tế, người ta chỉ nhìn đến khía cạnh trang trí, và do đó rất hời hợt. Phải nhấn mạnh đến giá trị của bài đọc, điều mà Đức Phanxicô luôn làm.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Giáo hoàng tìm cách khuyến khích lòng mộ đạo đức bình dân ở Slovakia
Hình ảnh thánh lễ Đức Phanxicô dâng theo nghi thức phụng vụ Thánh Gioan Kim Khẩu tại Quảng trường thể thao Mestská ở Presov, Slovakia, 14 tháng 9-2021
