Ronald Rolheiser, 2019-11-18
Ngày nay trong phạm vi nhà thờ chúng ta thường nghe than: nhà thờ của chúng ta bây giờ trống vắng. Chúng ta đã mất đi tuổi trẻ. Thế hệ này không còn biết, cũng không hiểu ngôn ngữ thần học cổ điển. Chúng ta phải loan báo về Chúa Giêsu theo một cách mới, như thể lần đầu tiên, nhưng bằng cách nào? Nhà thờ ngày càng bị gạt ra rìa.
Đó là tình trạng gần như ở khắp nơi trong thế giới thế tục ngày nay. Tại sao lại có chuyện này? Đức tin là điều lỗi thời? Đây là sự tự đại bốc đồng tuổi trẻ của tính thế tục trước bậc sinh ra nó là Do Thái-Kitô giáo? “Cái tôi xù lông” như nhà thần học Charles Taylor mô tả? Sung túc? Hay đây là vấn đề chủ yếu với chính nhà thờ? Lạm dụng tình dục? Bao che? Phụng vụ nghèo nàn? Giảng dở? Các nhà thờ quá tự do? Các nhà thờ quá bảo thủ?
Tôi nghi ngờ đây là một tổng hợp của tất cả các yếu tố này, nhưng tôi chọn một vấn đề duy nhất để nhấn mạnh, sự sung túc. Chúa Giêsu đã nói, rất khó (thậm chí không thể được) để người giàu vào Nước Trời. Chắc chắn đó là một phần lớn trong cuộc đấu tranh của chúng ta hiện nay. Chúng ta là kitô hữu tốt lành khi chúng ta nghèo, ít học và thường là sống bên lề xã hội. Chúng ta đã có nhiều thế kỷ giữ đạo như vậy. Chúng ta chưa bao giờ giữ đạo, chưa bao giờ tốt khi chúng ta giàu có, sành điệu và thuộc trào lưu văn hóa chủ đạo.
Vì vậy tôi đề nghị những gì chúng ta cần ngày nay không phải là một tiếp cận mục vụ mới, nhưng là một loại thánh mới, một người đàn ông, một phụ nữ có thể cho chúng ta một khuôn mẫu cụ thể, thế nào là sống Tin Mừng trong hoàn cảnh giàu có và thế tục. Vì sao là điều này?
Một trong các bài học lịch sử thực sự làm mới lại hình ảnh của đạo không đến từ các nhóm suy tư, các buổi hội thảo hay các thượng hội đồng của giáo hội, nhưng từ các cá nhân được ơn sủng – các thánh, các người nhiệt thành như Thánh Âugutinô, Thánh Phanxicô, Thánh Clara, Thánh Đôminicô, Thánh I-Nhã và các nhân vật tôn giáo khác có thể thay đổi hình ảnh tôn giáo trong đầu chúng ta. Họ cho chúng ta thấy cái mới ở nơi khác, những gì cần sửa chữa trong Giáo hội không phải đơn giản bằng cách vá cái cũ. Điều phải làm, đó là một trí tưởng tượng tôn giáo và giáo hội mới. Nhà thần học người Canada Charles Taylor trong nghiên cứu rất uy tín của ông về tính thế tục đã cho thấy, những gì chúng ta sống hôm nay không phải là cuộc khủng hoảng đức tin, nhưng là cuộc khủng hoảng của trí tưởng tượng. Trước chúng ta, không có một kitô hữu nào sống trong loại thế giới này.
Loại thánh mới này, thánh Phanxicô mới này sẽ trông giống như thế nào? Thành thật mà nói, tôi không biết. Hình như cũng không có ai khác biết. Chúng ta chưa có câu trả lời, ít nhất cũng chưa có ai sinh hoa kết trái trong văn hóa chủ đạo này. Điểm này không làm chúng ta ngạc nhiên. Loại trí tưởng tượng định hình lại lịch sử này không dễ gì tìm thấy. Trong khi đó chúng ta đã đi xa hết mức có thể trên con đường đã đưa chúng ta đến đó, con đường mà đa số con cái chúng ta không còn đi.
Và đây là tình trạng tiến thoái lưỡng nan của chúng ta: khi một người đã vào nhà thờ, chúng ta biết phải làm gì, nhưng chúng ta không biết cách làm sao đưa họ đến. Vì sao? Tôi nghĩ điểm yếu của chúng ta không ở trong trí tưởng tượng thần học, vì chúng ta có một hiểu biết thần học và Thánh Kinh phong phú. Điều chúng ta thiếu là thiếu các thánh trên lãnh vực này, các ông, các bà trong niềm đam mê và trung thành, họ vừa hoàn toàn trung thành với Chúa, vừa đồng cảm mãnh liệt với thế giới thế tục, thể hiện được đức tin của họ trong lối sống có thể cho chúng ta thấy một cách cụ thể, làm thế nào chúng ta vừa là môn đệ nghèo hèn và khiêm tốn của Chúa Giêsu, khi chúng ta ở trong một thế giới giàu có và rất thế tục.
Và những người mới như vậy sẽ xuất hiện. Qua lịch sử, chúng ta đã từng có kinh nghiệm và chúng ta luôn tìm phương tiện để tiến bộ. Mỗi lần thế giới nghĩ họ đã chôn Chúa Kitô thì hòn đá ngôi mộ lại bật ra, mỗi lần các nhà đạo đức văn hóa tuyên bố các nhà thờ đang trên đường trượt dốc không tránh khỏi thì Thần Khí lại can thiệp và ngay sau đó có một khuôn mặt trước mặt; mỗi lần chúng ta tuyệt vọng, nghĩ rằng thời buổi này không còn các thánh, các nhà tiên tri thì một Thánh Âugutinô, một Thánh Phanxicô xuất hiện, cho thấy ở thời buổi này cũng như thời buổi ngày xưa cũng có thể có các thánh; và mỗi lần trí tưởng tượng của chúng ta cạn kiệt, như trường hợp ngày nay thì chúng ta thấy Sách Thánh luôn có các ý tưởng mới. Có thể chúng ta thiếu tưởng tượng, nhưng chúng ta không thiếu hy vọng.
Chúa Kitô đã hứa, chúng ta sẽ không mồ côi và lời hứa này là chắc chắn. Thiên Chúa vẫn ở với chúng ta và thời buổi của chúng ta sẽ có các tiên tri và các thánh của mình. Ơn mà chúng ta xin lúc này là ơn kiên nhẫn và chờ Chúa. Kitô giáo có thể mệt mỏi, cạn kiệt, phải nỗ lực trong một văn hóa mà sự phong phú và phức tạp là các vị thần, nhưng hy vọng bắt đầu cho thấy; trong tình trạng thế tục hóa, với sự sung túc và cầu kỳ của nó, chúng ta đã thấy có một số người đã tìm phương tiện để trở thành người hậu-sung túc và hậu-cầu kỳ. Đây là các người lãnh đạo mới sẽ dạy chúng ta, chúng ta và con cái chúng ta làm thế nào để sống như những kitô hữu trong tình trạng mới này.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Xin đọc thêm: Sống theo ơn gọi
