Có thể mong chờ gì ở một Giáo hoàng Dòng Tên?
Trích sách “Phanxicô, Giáo hoàng của Thế Giới Mới, Michel Cool, nxb. Salvator
Chưa bao giờ có một giáo hoàng dòng Tên, đây là cả một sự kiện. Nhưng đâu là dấn ấn đặc biệt của người được đào tạo theo linh đạo của thánh I-Nhã? Lại chọn tên hiệu là thánh Phanxicô, như cha Etienne Grieu dòng Tên nhấn mạnh. Cha Adolfo Nicolas, giám tỉnh dòng Tên đã nồng nhiệt chào mừng giáo hoàng Bergoglio:
“Đại diện cho Dòng Tên, tôi xin tạ ơn Chúa vì việc bầu Đức Hồng Y Jorge Mario Bergoglio, S.J làm Đức Tân Giáo Hoàng mở ra cho Giáo Hội một con đường đầy hy vọng.
Tất cả chúng ta, những anh em Giêsu hữu, sẽ đồng hành với ngài bằng lời cầu nguyện. Chúng ta cũng cảm ơn Đức Thánh Cha vì đã quảng đại đón nhận trách nhiệm hướng dẫn Giáo Hội trong thời điểm gian khó này. Tên hiệu Phanxicô mà ngài sẽ được gọi lúc này cũng như trong thời gian tới, gợi nhắc cho chúng ta về tinh thần truyền giáo của Đức Tân Giáo Hoàng trong việc gần gũi với người nghèo, đồng hóa mình với giới người bình dân và biểu lộ thái độ dấn thân canh tân Giáo Hội. Ngay từ giây phút đầu tiên xuất hiện trước Dân Chúa, ngài đã đưa ra một chứng tá hữu hình về nét đơn sơ, lòng khiêm nhường, kinh nghiệm mục vụ cũng như chiều sâu thiêng liêng của ngài.
“Đặc tính nổi bật của Dòng Tên là một cộng đoàn liên kết với Đức Giáo Hoàng Rôma bằng một sợi dây rất đặc biệt là yêu mến và phục vụ ngài” (Quy Luật Bổ Sung, số 2, triệt 2). Thế nên, chúng ta chia sẻ niềm vui với toàn thể Giáo Hội, và đồng thời, luôn ước ao làm mới lại tính ứng trực của chúng ta để được ngài sai vào vườn nho của Chúa, thể theo tinh thần của lời khấn vâng phục đặc biệt, vốn hiệp nhất chúng ta trong một cách riêng với Đức Thánh Cha (Tổng Hội 35, Sắc Lệnh 1, số 17).
“Tôi rất vui khi cha Jorge Mario Bergoglio chọn tên thánh là “Phanxicô”, cha Etienne Grieu nhấn mạnh vì đó là biểu lộ ý muốn quay về với Phúc Âm trong nét đơn giản và mạnh mẽ của Phúc Âm, một sự quay về không ngừng để cai quản giáo hội. Chúng ta cũng thấy ở đây hoa trái của một mối dây liên hệ thân cận của linh đạo I-Nhã và truyền thống Phanxicô: bám vào Chúa Kitô, Chúa Kitô nghèo khó và khiêm tốn, tôi nghĩ, đó đích thực là những nét thiết yếu của các bài tập linh thao thánh I-Nhã; và đó cũng là khuôn mặt của Chúa Giêsu nổi trội nơi thánh Phanxicô Đaxi. Điều này đã lôi kéo sự chú ý một cách tự nhiên nơi những người ở bên ngoài, những người không nghiêm túc trong xã hội chuộng kỹ năng và hiệu năng của chúng ta.
Đâu là điểm đặc biệt chúng ta mong chờ nơi giáo hoàng dòng Tên này? Cũng chỉ là võ đoán ở đây nếu đưa ra những điểm gì một cách chính xác, vì đương nhiên, đức Jorge Mario Bergoglio sẽ có một cách riêng nào đó hiểu và ứng dụng truyền thống I-Nhã. Về phần tôi, tôi chỉ nhấn mạnh ở một điểm, nhưng phải kiểm lại nếu nó thích đáng trong trường hợp của giáo hoàng Phanxicô. Nhãn quan I-Nhã là “nhìn Chúa trong tất cả mọi sự.” Ít nhất đó là “Chiêm nghiệm để đạt tới tình yêu, là một trong những cùng đích của bài tập linh thao (số 230 đến 237 bài tập linh thao). Ở điểm này, đặt mình trong tương quan với Chúa, vừa hết mực cá nhân (tôi cám ơn Chúa về tất cả những ơn lành tôi đã nhận, về cuộc sống mà tôi được hưởng) vừa rộng lớn hơn, vì tôi tham dự vào công trình tạo dựng bao la và ơn cứu độ trên thế giới này. Người tín hữu được mời gọi để trả lời cho Chúa – một mời gọi phó thác trọn vẹn vào bàn tay Chúa – vào trong năng động này, một năng động vượt trên bản thân mình mọi phía. Như thế tránh được sự phân chia luôn luôn cám dỗ giữa đời sống nội tâm và cuộc sống ở thế gian, làm mất sức mạnh của đức tin kitô rất nhiều.
Điều này mời gọi mọi người quan tâm gấp đôi đến các sự kiện đang xảy ra trên thế giới, đặc biệt là những người, những nhóm đang đau khổ, đang bị bỏ rơi và cũng là một cách để chú tâm: không phải chỉ trong các phân tích từ xa – nhưng luôn luôn cần thiết – nhưng là một đấu tranh trong sự hiện diện của Thiên Chúa, và trong lòng thương mến của Ngài với tạo vật của Ngài. Điều này mang đến cho thông điệp xã hội của Giáo hội một nét thiêng liêng hơn, lặp lại và làm nổi bật con đường đã được Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI khởi xướng với thông điệp Thiên Chúa là tình yêu và Thiên Chúa là sự thật (Deus caritas est et Caritas in veritate).
Nguyễn Tùng Lâm dịch
