Ngày 17 tháng 5-2017, Thủ tướng Canada, Justin Trudeau đọc diễn văn ở thánh đường Đức Bà trong thánh lễ kỷ niệm 375 năm thành lập thành phố Montréal.
presence-info.ca, François Gloutnay, 2017-05-18
Ngồi ở hàng ghế gần hàng ghế của Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Thủ tướng Québec Philippe Couillard và thị trưởng thành phố Montréal, Denis Coderre, sử gia Comeau xem lại các ghi chú của mình.
Vào đầu thánh lễ kỷ niệm 375 năm ngày thành lập thành phố Montréal, sử gia Robert Comeau, đại diện cho Hội sử gia Montréal, sẽ kể các giai đoạn chính trong việc thành lập thành phố Montréal. Ban tổ chức xin ông nói hai, ba phút về giai đoạn này.
Nhưng sáng thứ tư 17 tháng 5, sử gia Comeau đã không giấu được thất vọng của mình, ông cho biết: “Quý vị đọc báo Le Devoir sáng nay chưa? Người ta loan báo các sự kiện trong ngày kỷ niệm 375 năm thành lập thành phố Montréal bắt đầu vào 10 giờ sáng. 10 giờ sáng là khi thánh lễ đã xong, như thử thánh lễ không nằm trong chương trình ngày lễ. Tôi thất vọng về việc này”.
Thất vọng đến mức ông sửa đổi bài nói của mình mà ông sẽ đọc một lát nữa. Ông đọc lại đoạn cuối ghi tay của mình: “Sau 375 năm, người dân Montréal cần biết ơn các nhà sáng lập đầu tiên của chúng ta. Chúng ta hãy tự hào câu chuyện lịch sử này, chúng ta hãy tự hào để kể lại câu chuyện này”.
Việc loại thánh lễ ra ngoài chương trình sự kiện ngày lễ làm cho sử gia Comeau nhìn lại vấn đề: “Làm như thử người Québec nói tiếng Pháp xấu hổ về Tân Nước Pháp (Nouvelle-France), xấu hổ với lịch sử của chính mình”. Ông không hiểu vì sao các bài báo nói về lễ kỷ niệm 375 năm “đã không nhắc đến Hội Đức Mẹ mà từ khởi thủy là hội của những người mộ đạo. Có thể không đại chúng khi kể câu chuyện này bây giờ, nhưng câu chuyện này được giải thích trong bối cảnh của việc Phản-Cải cách (Contre-Réforme), nó đã có một tiến trình thần nghiệm, một ý chí truyền giáo”.
“Như thử người Québec nói tiếng Pháp xấu hổ về Tân Nước Pháp (Nouvelle-France), xấu hổ với lịch sử của chính mình”.
Ông Robert Comeau, giáo sư môn sử ký trong vòng bốn mươi năm, ông không phải là không buồn khi bây giờ người ta không còn dạy Tân Nước Pháp vì người ta xấu hổ về nguồn gốc tôn giáo của mình”. Ông nhắc lại các bối cảnh trong việc thành lập thành phố Montréal đã làm cho thành phố này mang nét độc đáo. Và không còn ai tôn vinh giá trị này”.
Ông Robert Comeau nói tiếp: “Tuy tôi không giữ đạo sốt sắng và chắc chắn người ta sẽ cho tôi là người có phản ứng quá. Nhưng mừng ngày thành lập thành phố Montréal mà không nói đến khía cạnh tôn giáo của nó thì thật đáng buồn, đáng lý chúng ta phải tự hào về câu chuyện này, tự hào để kể lại”.
Trong thánh lễ do Tổng Giám mục thành phố Montréal Christian Lépine cử hành, các băng ghế dành cho truyền thông gần như trống. Ít ký giả nghe phần nói chuyện của sử gia Robert Comeau. Ít cơ quan truyền thông nhắc lại lời của ông thị trưởng thành phố Montréal Denis Coderre, ông thị trưởng nói sau phần trình bày của sử gia Comeau: “Paul de Chomedey de Maisonneuve, Jeanne Mance và vào khoảng 40 người dân di cư và các tu sĩ đã thành lập Làng Đức Bà (Ville-Marie), họ không mơ vinh quang, mơ tài sản. Tham vọng duy nhất của họ là xây dựng một thành phố truyền giáo. Di sản này, chúng ta phải đảm trách trọn vẹn”.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Tổng Giám mục giáo phận Montréal Christian Lépine trao Mình Thánh Chúa cho Thủ tướng Justin Trudeau trong thánh lễ ngày 17 tháng 5-2017.
