BBC, trong chương trình tài liệu Panorama chiếu ngày thứ hai, 15-02, công bố hàng trăm bức thư và ảnh, về mối liên hệ thân thiết giữa Đức Gioan Phaolô II với bà Anna-Teresa Tymieniecka.
Tình bạn giữa hai người bắt đầu từ năm 1973, khi bà Tymieniecka liên hệ với hồng y Karol Wojtyla, Tổng Giám mục Krakow, về một quyển sách triết học bà đang viết. Bà đã bay từ Hoa Kỳ đến Ba Lan để thảo luận với ngài.
Sau đó, hai người trao đổi thư từ thường xuyên. Lúc đầu, là xã giao, nhưng khi tình bạn ngày càng sâu sắc, các lá thư thân thiết hơn.
Theo công bố của BBC, thì năm 1974, ngài viết rằng ngài đọc lại 4 lá thư bà gởi trong vòng một tháng, bởi chúng ‘quá ý nghĩa và đồng cảm.’
Trong một lá thư đề tháng chín 1976, ngài viết: ‘Teresa thân mến, cha đã nhận được tất cả ba lá thư. Con viết cho cha về cảm giác giằng xé, nhưng cha không tìm được câu trả lời cho những lời này.’
Ngài gọi bà là ‘tặng vật từ Thiên Chúa.’ Ngài cũng tặng bà một trong những vật quý nhất của ngài, một dây áo Đức Bà, và viết rằng: ‘Cha đang tìm câu trả lời cho lời này, ‘Con thuộc về ngài,’ và cuối cùng, trước khi rời Ba Lan, cha tìm được một cách – là dây áo Đức Bà. Đây là cách mà cha đón nhận và cảm thấy con, ở bất kỳ nơi nào, hoàn cảnh nào, khi con ở gần cũng như ở xa.’
Sau khi trở thành giáo hoàng, ngài viết: ‘Sau sự kiện trọng đại (tôn phong giáo hoàng), cha viết thư này vì muốn mối liên lạc giữa chúng ta tiếp tục.’
Đức Gioan Phaolô đã mời bà Tymieniecka, một triết gia, đi cùng với ngài trong những chuyến dã ngoại và trượt tuyết chung. Ngài cũng từng có kỳ nghỉ tại nhà vợ chồng bà ở Vermont.
Khi Đức Gioan Phaolô mắc bệnh Parkinson, bà viếng thăm ngài thường xuyên và gửi ngài điện hoa.
Chồng bà Tymieniecka, là nhà kinh tế học xuất sắc Hendrik Houthakker.
Sau khi chế độ cộng sản sụp đổ, ông là cố vấn cho Đức Giáo hoàng về kinh tế hậu cộng sản, và Đức Gioan Phaolô đã phong ông tước hiệp sỹ giáo hoàng vì các đóng góp phục vụ của ông cho giáo hội.
Bà Tymieniecka không giấu diếm tình cảm mình dành cho Đức Gioan Phaolô, trong tiểu sử, bà cho biết: ‘Ngài có một cách đi đứng, cách cười, cách nhìn chung quanh, rất khác và cực kỳ cá tính. Thật là một vẻ đẹp.’
Bà thêm rằng, ‘Nếu có một nét tính cách mà tôi có thể nhận xét về ngài, đó là tình yêu đối với sự mâu thuẫn. Ngài vô cùng tự trọng, cực kỳ nhạy cảm về danh dự. Ngài là một con người cực kỳ đa diện, đầy màu sắc. Những người quanh ngài thấy được một con người ngọt ngào nhất, nhã nhặn nhất. Nhưng ngài nghĩ về mình rất cao.’
Tình bạn giữa thánh Gioan Phaolô II và bà Anna-Teresa Tymieniecka, đã được biết đến rộng rãi trước đó.
Trong tiểu sử ‘Chứng nhân Hi vọng’ [Witness to Hope] của George Weigel viết về Đức Gioan Phaolô II, có kể lại chuyện bà Tymienecka viết thư cho hồng y Karol Wojtyla. Các lá thư bàn luận về suy tư triết học của bà sau khi xuất bản quyển sách ‘Con người Hành động.’ [The Acting Person]
Msgr. Linh mục Pawel Ptasznik, người Ba Lan, từng làm việc ở Phủ Quốc vụ khanh, là một trong các cộng sự thân tín của Đức Gioan Phaolô II trong 10 năm. Cha cho biết, ‘Khi đã xong các thảo luận về triết học, bà vẫn tiếp tục gởi thư cho hồng y Karol Wojtyla. Và ngài là một người lịch sự, ngài thường trả lời tất cả mọi lá thư bà gởi.’
Nhà quan sát kỳ cựu Gianfranco Svidercoschi, cũng là người viết tiểu sử Đức Gioan Phaolô II, cũng cho biết,
‘Bà Tymieniecka giữ tất cả mọi lá thư từ Đức Giáo hoàng, và cả bản sao các lá thư bà gởi đi. Sau khi Đức Gioan Phaolô II qua đời, bà cố gắng bán các lá thư này, và cuối cùng Thư viện Quốc gia Ba Lan đã mua. Nhưng các lá thư không nằm trong diện được truy cập rộng rãi.’
Và đây là lý do mà BBC khi quảng cáo cho chương trình đã gọi đây là ‘các lá thư bí mật của Đức Gioan Phaolô II.’
Nhưng Thư viện quốc gia Ba Lan, nơi mà bà Tymieniecka đã bán các tấm ảnh và thư tín, trước khi chuyển giao cho BBC, tuyên bố, ‘Tình bạn giữa Đức Gioan Phaolô II và bà Tymieniecka, không bí mật và cũng không lạ thường. Các tuyên bố trên truyền thông không có căn cứ trên các thư tín mà Đức Gioan Phaolô II gởi cho Anna-Teresa Tymieniecka, vốn đang là tài sản trong thư khố của Thư viện Quốc gia Ba Lan.’
Ông Svidercoschi cho biết, Đức Gioan Phaolô II có tình bạn với nhiều người.
‘Đức Gioan Phaolô II yêu thích được gặp mọi người. Khi ngài muốn thảo luận điều gì, ngài thường mời đi dạo trên núi. Và ngài thích dạo thuyền nữa.’
Ngài nhận tin mình được phong giám mục khi đang đi dã ngoại với một nhóm sinh viên.
Hồng y Stanislaw Dziwisz, thư ký lâu năm của Đức Gioan Phaolô II cho biết, ‘Những ai sống bên cạnh Đức Gioan Phaolô II đều biết rõ là không có chỗ cho những luận thuyết hoài nghi thâm độc.
Ngài tự tại và minh bạch, ngài sống không phức tạp, ngài tôn trọng mọi người trong mọi hoàn cảnh sống. Đây là chìa khóa duy nhất diễn giải đời sống mẫu mực và thánh thiện của ngài.’
J.B. Thái Hòa
