Phụ nữ, LGBT, Gaza, Phụng vụ, A.I… Đức Lêô trả lời phỏng vấn
cath.ch, 2025-09-18
Trong cuộc phỏng vấn dài được xuất bản trong quyển sách phát hành ngày 18 tháng 9 năm 2025 tại Peru, Đức Lêô cho biết ngài hiện không có ý định thay đổi giáo huấn Giáo hội về gia đình hoặc về chức phó tế nữ. Ngài bày tỏ quan điểm về Gaza và nguy cơ diệt chủng, “một thuật ngữ ngày càng được dùng rộng rãi.”
Ngài tiên nghiệm loại trừ việc thay đổi giáo lý liên quan đến các cặp đồng giới nhưng nhấn mạnh khả năng “ban phép lành cho tất cả mọi người.” Về vấn đề lạm dụng tình dục, ngài cho rằng vấn đề này không thể “trở thành trọng tâm chú ý của Giáo hội”, trọng tâm chú ý của Giáo hội là loan báo Tin Mừng. Ngài cho rằng việc các nạn nhân lên tiếng là “rất lành mạnh”, nhưng ngài nhấn mạnh đến việc bảo vệ nguyên tắc suy đoán vô tội của người bị cáo buộc.
Về chủ đề phụng vụ, ngài muốn đối thoại với người công giáo tham gia Thánh lễ Nghi thức Tridentine, vốn bị Đức Phanxicô hạn chế nghiêm ngặt.
Hãng tin I.Media đã có bài phân tích chi tiết về cuộc phỏng vấn đầu tiên để hiểu rõ hơn về tính cách và tầm nhìn của Đức Lêô.
Về phụ nữ: “Tôi không có ý định thay đổi giáo huấn của Giáo hội”
Về vai trò của người phụ nữ, Đức Lêô tiếp tục bước chân của người tiền nhiệm, bao gồm việc bổ nhiệm phụ nữ vào một số vị trí trách nhiệm ở các cấp độ khác nhau trong Giáo hội. Kể từ khi được bầu, ngài đã bổ nhiệm một nữ thư ký – nhân vật số 2 – cho Bộ Tu Hội Đời Sống Thánh Hiến và Đời Sống Tông Đồ (ngày 22 tháng 5) và một Nữ Viện trưởng Học viện Giáo hoàng về Mỹ thuật và Văn chương Virtuosi tại Đền Pantheon (ngày 6 tháng 9).
Sơ Tiziana Merletti được bổ nhiệm làm thư ký của Bộ Tu Hội Đời Sống Thánh Hiến và Đời Sống Tông Đồ | DR
Trong cuộc phỏng vấn, ngài nhấn mạnh việc phong chức phó tế cho nữ giới là vấn đề nhạy cảm, ngài thận trọng nói rõ: “Tôi không có ý định thay đổi giáo huấn của Giáo hội về điểm này, ít nhất trong thời điểm hiện tại, có những câu hỏi sơ bộ cần được đặt ra, việc thiếu nhận thức về chức phó tế vĩnh viễn – dành riêng cho nam giới – ở một số nơi trên thế giới và nguy cơ giáo sĩ hóa phụ nữ.”
Mặt khác, ngài cho biết ngài sẵn sàng tiếp tục lắng nghe mọi người về vấn đề này và cam kết sẽ chú ý đến nhóm nghiên cứu của Bộ Giáo lý Đức tin, chịu trách nhiệm suy tư về vị thế của phụ nữ: “Chúng tôi sẽ theo đuổi con đường này để xem kết quả ra sao.”
LGBT: một thay đổi ‘rất khó xảy ra’ trong giáo lý
Về vấn đề người LGBTQ, ngài thừa nhận vấn đề này “gây chia rẽ cực độ trong Giáo hội” và không muốn nuôi dưỡng chia rẽ, ngài đồng ý với đường lối “bao gồm” của Đức Phanxicô, theo châm ngôn “todos, todos, todos / tất cả, tất cả, tất cả” của Đức Phanxicô.
Tuy nhiên, ngài giải thích thêm: “Mọi người đều được mời gia nhập Giáo hội, nhưng với tư cách cá nhân chứ không với tư cách là người thuộc về hay không thuộc về một bản sắc cụ thể nào.”
Bác bỏ khả năng Giáo hội chính thức công nhận hôn nhân đồng giới, ngài chỉ trích các nghi thức ban phúc lành cho “những người yêu nhau ở Bắc Âu – đặc biệt là Đường lối Công đồng của Đức (German Synodal Way), đã cho phép ban phép lành này – nêu rõ văn kiện gây tranh cãi Tuyên ngôn Fiducia supplicans về mục vụ chúc lành được công bố dưới triều Đức Phanxicô, cho phép ‘ban phép lành cho tất cả mọi người, nhưng không cho phép biến bất kỳ phép lành nào thành nghi thức” Ngài cũng trích dẫn lời một Hồng y từ phương Đông nhấn mạnh “thế giới phương Tây bị tình dục ám ảnh”.
Đường lối Công đồng Đức tại hội nghị ở Frankfurt, ngày 9 tháng 3 năm 2023 | © Camille Dalmas/I.Média
Về chủ đề rất nhạy cảm này, theo Đức Lêô: “Cần phải thay đổi thái độ trước khi nghĩ đến việc thay đổi những gì Giáo hội nói về vấn đề này hay vấn đề khác. Tôi nghĩ giáo huấn của Giáo hội sẽ tiếp tục như hiện tại. Rất khó có khả năng, ít nhất trong tương lai gần, giáo lý Công giáo về tình dục hoặc hôn nhân sẽ thay đổi.”
Trong cuộc phỏng vấn, ngài bày tỏ lòng kính trọng với gia đình truyền thống, theo ngài, gia đình gồm một người nam và một người nữ trong một cam kết long trọng, được chúc phúc trong bí tích hôn nhân. Tâm sự cá nhân hơn, ngài cho biết, bản thân ngài chịu ảnh hưởng sâu sắc với “mối quan hệ tuyệt vời của ngài với cha mẹ, những người có cuộc sống hôn nhân rất hạnh phúc trong hơn bốn mươi năm”.
“Vấn đề lạm dụng tình dục không thể trở thành trọng tâm chú ý của Giáo hội.”
Về cuộc khủng hoảng lạm dụng trong Giáo hội, ngài thừa nhận việc chữa lành cần thời gian, vì vết thương sâu sắc của nạn nhân không thể biến mất chỉ bằng “bồi thường tài chính”. Ngài tin, dù việc nạn nhân lên tiếng là “rất lành mạnh”, nhưng Giáo hội không phải lúc nào cũng tìm ra cách tốt nhất để quản lý sự hỗ trợ của họ, Giáo hội phải dựa vào các chuyên gia.
Trong bài phỏng vấn, ngài ủng hộ việc tôn trọng quyền của người bị cáo buộc. Dù thống kê cho thấy hơn 90% các cáo buộc đã được chứng minh, nhưng “các cáo buộc sai trái” đã hủy hoại các linh mục. Ngài cho biết: “Luật pháp tồn tại để bảo vệ quyền của tất cả mọi người, bảo vệ nguyên tắc suy đoán vô tội của người bị cáo buộc. Nhưng thời gian tố tụng kéo dài – thường bị Giáo hội chỉ trích – có thể làm trầm trọng thêm nỗi đau của nạn nhân.”
Nhưng theo ngài, vấn đề lạm dụng tình dục không thể trở thành trọng tâm chú ý của Giáo hội: “Cảm tạ Chúa, đại đa số những người tham gia Giáo hội – các tu sĩ, linh mục, giám mục chưa bao giờ lạm dụng bất kỳ ai. Giáo hội có sứ mệnh loan báo Tin Mừng và không thể tập trung vào chỉ vấn đề lạm dụng.”
Phụng vụ: Giáo hội sẵn sàng đối thoại với những người bảo vệ nghi lễ Tridentine
Đức Lêô đề cập đến vấn đề “nhạy cảm” khác, liên quan đến Thánh lễ Tridentine – thánh lễ la-tinh theo sách lễ năm 1962, trước cuộc cải cách phụng vụ của Công đồng Vatican II. Năm 2021, qua tự sắc Cử hành thánh lễ theo phụng vụ tiền Công đồng Traditionis custodes, Đức Phanxicô đã hạn chế việc cử hành phụng vụ này. Quyết định này đã tạo phản đối mạnh mẽ và tiếp tục tạo căng thẳng trong Giáo hội ngày nay.
Ngài thừa nhận: “Rõ ràng là rất phức tạp. Những lạm dụng xung quanh phụng vụ được thiết lập sau Công đồng – được gọi là Thánh lễ Phaolô VI – có thể đã làm cho những người đi tìm trải nghiệm cầu nguyện sâu sắc, tiếp xúc với mầu nhiệm đức tin xa lánh. Ngài cho rằng, chủ đề này đôi khi đã thành “công cụ chính trị, một cớ để thúc đẩy các vấn đề khác”. Đây là một trong những lập luận của Đức Phanxicô, ngài nghĩ việc bác bỏ nghi thức mới là bác bỏ thần học của Công đồng Vatican II.
Đức Lêô lấy làm tiếc về việc một số người từ chối tham gia đối thoại về vấn đề này, xem đây là một “ý thức hệ”. Đức Lêô đảm bảo vấn đề này nằm trong chương trình nghị sự của ngài, ngài sẽ “sớm” có dịp nói chuyện với một nhóm người ủng hộ nghi thức Tridentine, ngài không đưa ra thêm chi tiết về danh tính của họ, hoặc về ngày diễn ra cuộc họp.
Trong mùa hè, Đức Lêô đã tiếp Hồng y Raymond Leo Burke, nhân vật hàng đầu trong cuộc đấu tranh bảo tồn phụng vụ Tridentine.
Thái độ tế nhị với Tổng thống Donald Trump
Về kỳ vọng của giới truyền thông trong mối quan hệ của ngài với Tổng thống Donald Trump, Đức Lêô cho rằng quốc tịch Mỹ của ngài “không nhất thiết” mang lại cho ngài tính chính danh hơn để nói chuyện với Tổng thống, ngài nghĩ “sẽ phù hợp hơn nhiều nếu ban lãnh đạo Giáo hội Hoa Kỳ tham gia với ngài. Vì thế ngài đặt lại trách nhiệm đối thoại thể chế cho Hội đồng Giám mục, nhắc lại bức thư của Đức Phanxicô gởi các giám mục Hoa Kỳ về việc đối xử với người di cư là “rất quan trọng”. Ngài ca ngợi các giám mục đã “can đảm tuân thủ”. Ngài lo ngại: “Đôi khi, các quyết định được đưa ra dựa trên những cân nhắc về kinh tế hơn là dựa trên nhân phẩm và sự hỗ trợ cho con người.” Vì thế ngài có một khoảng cách với anh Louis Prevost của ngài, ông được Tổng thống Mỹ tiếp vì quan điểm chính trị của ông rất cởi mở. Ngài cho biết ngài sẵn sàng ủng hộ Tổng thống Donald Trump trong nỗ lực thúc đẩy hòa bình thế giới và sẵn sàng hợp tác với ông nếu cần thiết. Ngài nhấn mạnh: “Hoa Kỳ là một nhân tố quan trọng trên trường quốc tế, chúng ta phải thừa nhận điều này.” Đức Lêô thận trọng hơn Đức Phanxicô trong vấn đề này, ngài cho thấy có một khoảng cách lớn với Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên, ngài tuyên bố cuộc gặp của họ ngày 24 tháng 5 năm 2017 tại Vatican chỉ mang tính hình thức.
Gaza: Thuật ngữ ‘diệt chủng’ ngày càng được sử dụng nhiều
Về cuộc tấn công của Israel vào Gaza, Đức Lêô thừa nhận “thuật ngữ diệt chủng ngày càng được dùng. Về mặt chính thức, Tòa Thánh không nghĩ có thể đưa ra tuyên bố về vấn đề này lúc này. Có một định nghĩa kỹ thuật về diệt chủng, nhưng ngày càng có nhiều người nêu lên vấn đề này, bao gồm cả hai nhóm nhân quyền ở Israel đã đưa ra tuyên bố này. Giọng điệu của Đức Lêô có phần tinh tế hơn Đức Phanxicô, Đức Phanxicô cho rằng “theo một số chuyên gia, những gì đang diễn ra ở Gaza mang đặc điểm của một cuộc diệt chủng”.

Người Palestine mang những bao bột mì được dỡ xuống từ đoàn xe cứu trợ nhân đạo đến Gaza vào ngày 22 tháng 7 năm 2025 | © Keystone/AP Photo/Jehad Alshrafi
Mô tả tình trạng “nạn đói thực sự” đặc biệt ảnh hưởng đến trẻ em, Đức Lêô buồn bã nói: “Nạn đói thực sự đã đến với trẻ em. Thật kinh khủng khi thấy các hình ảnh trên truyền hình, chúng ta hy vọng cuối cùng sẽ có điều gì đó làm đảo ngược tình hình. Hy vọng chúng ta không trở nên vô cảm. Dải Gaza cần “rất nhiều giúp đỡ, hỗ trợ y tế, cũng như viện trợ nhân đạo để thực sự đảo ngược được tình hình. Tình hình rất, rất nghiêm trọng.”
Trung Quốc: Đức Lêô không quên Giáo hội ngầm
Về chính sách ngoại giao của Tòa thánh với Trung Quốc, trong ngắn hạn, ngài sẽ tiếp bước các giáo hoàng tiền nhiệm bằng cách thúc đẩy một cuộc đối thoại “thực tế” với Bắc Kinh. Tuy nhiên, ngài cho biết, ngài tôn trọng một nhóm đáng kể tín hữu công giáo Trung Quốc, trong nhiều năm, họ đã phải chịu đựng một hình thức áp bức hoặc gặp khó khăn trong việc sống đức tin một cách tự do, không thuộc phe nào.
Trong những năm gần đây, một số tiếng nói trong Giáo hội đã lên án thỏa thuận năm 2018 giữa Tòa thánh và Bắc Kinh về việc bổ nhiệm giám mục, bằng cách này, Roma bỏ rơi tín hữu công giáo thuộc Giáo hội ngầm – những người từ chối sự giám hộ của Đảng Cộng sản. Tuy chưa quyết định, nhưng Đức Lêô khẳng định ngài muốn nói chuyện với “cả hai bên”, ngài đã có kinh nghiệm cá nhân về Trung Quốc trong thời gian ngài làm Bề trên Dòng Thánh Augustinô.
AI: Không có avatar ảo cho Đức Giáo hoàng
Đức Lêô lo ngại cho sự phát triển trí tuệ nhân tạo, các công cụ này đang phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc: “Nếu chúng ta đánh mất giá trị của nhân loại, nếu chúng ta nghĩ rằng thế giới kỹ thuật số là thuốc chữa bá bệnh, và những người cực kỳ giàu có đầu tư vào trí tuệ nhân tạo hoàn toàn phớt lờ giá trị của con người và nhân loại, tôi nghĩ Giáo hội phải lên tiếng. Mối nguy hiểm là thế giới kỹ thuật số sẽ đi theo con đường riêng của nó và chúng ta sẽ thành những con tốt thí, hoặc chúng ta sẽ bị bỏ lại phía sau.” Ngài khó chịu vì “các hình ảnh giả mạo của ngài”, có người đã trực tiếp hỏi ngài: “Ngài đã hồi phục sau cú ngã chưa?” Cú ngã chưa từng xảy ra, nhưng lại bị phát sóng trong một video chỉnh sửa. Ngài lo ngại về việc lan truyền ồ ạt tin tức giả mạo và các thuyết âm mưu, đây là hiện tượng rất tai hại.
Không hoang mang về các vấn đề kinh tế Vatican
Về tình hình kinh tế của Tòa thánh, ngài trấn an: “Mọi thứ sẽ được cải thiện, nhưng chúng ta phải tiếp tục quá trình cải cách do Đức Phanxicô khởi xướng. Chúng tôi đang bắt đầu thấy kết quả của các biện pháp Đức Phanxicô đã áp dụng. Ngài thừa nhận đã có “những quyết định sai lầm” trong thời gian gần đây và hàng triệu âu kim bị mất trong vụ bê bối căn nhà ở London, vụ bê bối tài chính lớn nhất trong triều Đức Phanxicô.
Phiên tòa xét xử vụ tai tiếng căn nhà ở London đã dẫn đến chín bản án, bảy trong số đó là án tù. | © Vatican Media
Ngài cũng nhấn mạnh đến lương hưu của nhân viên Vatican, vấn đề này Đức Phanxicô đã gióng lên tiếng chuông cảnh báo. Tuy nhiên, không có hoang mang nào với Đức Lêô, ngài muốn có sự hợp tác nhiều hơn giữa các cơ quan của Tòa thánh. Ngài nghĩ Vatican có thể đã “gởi đi thông điệp sai lầm”, đã làm nản lòng một số nhà hảo tâm, họ nghĩ số tiền này đã không được quản lý tốt.
Quyển sách của học giả Vatican Elise Ann Allen, viết bằng tiếng Tây Ban Nha, có tựa đề Lêô XIV: Công dân của Thế giới, Nhà truyền giáo của Thế kỷ 21. Sách được nhà xuất bản Penguin Peru ấn hành. Phiên bản tiếng Anh và tiếng Bồ Đào Nha dự kiến ra mắt vào đầu năm 2026.

Về vấn đề vai trò của phụ nữ, tân Giáo hoàng dự định tiếp nối bước chân của người tiền nhiệm | © Vatican Media
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Hồng y Sarah: “Tôi tin tưởng ở Đức Lêô”
Đức Lêô khuyên các tu sĩ nắm bắt dấu chỉ thời đại để phục vụ những người gặp khó khăn