Tại Chicago, chân dung của Đức Lêô XIV: “Nhân đạo, lắng nghe, luôn đứng về phía người đau khổ”
leparisien.fr, Vincent Pialat, 2025-05-10
Khi Đức Lêô XIV xuất hiện ở cửa sổ Tòa thánh, ngay sau khi được bầu, Gilberto Cavazos-Gonzalez trước hết nhìn… đôi giày của tân Giáo hoàng.
Ngồi ở Văn phòng của Trường Liên hiệp Thần học Công giáo ở Chicago, giáo sư tâm linh Gilberto Cavazos-Gonzalez giải thích: “Đức Phanxicô không mang giày đỏ, biểu tượng của một hình thức truyền thống. Tôi sẽ rất thất vọng nếu thấy Đức Lêô đi đôi giày này, vì như thế là ngài đi giật lùi, chúng ta không được phép đi giật lùi”, trước khi giảng dạy tại đây, giáo sư là sinh viên của trường ở vùng ngoại ô phía nam của thành phố Trung Tây này. Đó là đầu những năm 1980, và một sinh viên khác, chỉ lớn hơn một chút, đang sắp xong chương trình học ở đó: Robert Francis Prevost, giáo hoàng tương lai.
Giáo sư nhớ lại: “Khi nhìn khuôn mặt ngài, tôi nhớ ngay đến ngài nhưng tôi không nghĩ tôi đã nói chuyện với ngài lúc đó. Ngài thuộc nhóm sinh viên lớn tuổi hơn, còn tôi thuộc nhóm sinh viên trẻ hơn. Robert luôn ở thư viện. Ngài là người rất điềm tĩnh và nghiêm túc.”
“Bạn có thể cười rất dễ dàng với ngài”
Cách trường thần học này vài cây số, ở thị trấn Dolton (21.000 người dân), Illinois, nơi Giáo hoàng tương lai sống thời niên thiếu, linh mục William Lego thân thiết với người Mỹ, William gặp Robert Prevost khi William mới 11 tuổi trong một hội thảo mùa hè do dòng Augustinô tổ chức. Linh mục hiện đứng đầu giáo xứ Thánh Turibius, ngài kể: “Chúng tôi học với nhau trong suốt thời gian đi học, từ trung học đến Đại học Villanova ở Pennsylvania, cho đến năm 1977, ngài học toán, tôi học xã hội học.”
Con đường của hai người gặp nhau ở một quốc gia khác trên lục địa châu Mỹ: Peru. Linh mục Lego giải thích: “Sau Công đồng Vatican II, Giáo hội tập trung nỗ lực truyền giáo ở Châu Mỹ la-tinh. Cả hai chúng tôi đều đồng ý làm việc ở miền bắc Peru. Tôi làm ở đó 10 năm, chủ yếu ở vùng núi. Ngài làm 20 năm, chủ yếu ở thành phố.”
Tình bạn thời trẻ này phai nhạt đôi chút theo thời gian. Hai tu sĩ đã không gặp nhau trong nhiều năm, nhưng ký ức về một chàng trai trẻ “rất chu đáo, rất tôn trọng, luôn chú ý đến những gì người đối thoại nói” vẫn còn sống động trong tâm trí linh mục: “Cậu ấy cực kỳ thông thạo ngoại ngữ (nói được năm thứ tiếng), có khiếu hài hước tuyệt vời, bạn có thể dễ dàng cười đùa với cậu ấy, và cậu ấy biết cách trân trọng cuộc sống.”
Một người yêu Chicago… và bóng chày
Đức Lêô tiết lộ một đam mê của ngài. Trên mạng xã hội trong những ngày gần đây, một số người tìm lại hình ảnh thoáng qua được phát trên truyền hình 20 năm trước, khi đội bóng chày White Sox yêu thích của ngài dự World Series, giải chung kết vô địch bóng chày Mỹ. Hình ảnh Robert Francis Prevost trên khán đài, vô danh trong y phục thường ngày, đang sát cánh cùng đội bóng yêu thích của mình.
pic.twitter.com/KoZf5dm5IB- Sox On 35th @Videos
Nhưng bây giờ có những lý do khác hình ảnh của ngài đang bị xem xét kỹ lưỡng. Ngài sẽ là kiểu giáo hoàng nào? Người công giáo Chicago khá tiến bộ, liệu ngài có đi theo hướng này không?
Giống như Đức Lêô, William Lego là tông đồ của Thánh Augustine vẫn giữ thái độ thận trọng: “Khi bạn ngồi trên ghế giáo hoàng, tâm trí sẽ khác. Ngài đã dành cả cuộc đời để giúp người nghèo; ngài chọn danh hiệu Lêô để nhấn mạnh việc Đức Lêô XIII bảo vệ mục vụ xã hội. Tất cả những điều này có thể cho chúng ta một ý niệm về triều của ngài sẽ như thế nào. Nhưng chúng ta không bao giờ có thể biết chắc chắn.”
Ở Peru, công tác mục vụ của ngài tập trung vào người nghèo và những người sống bên lề xã hội.
Bill Hugo, một trong các nhà lãnh đạo của phong trào Capuxinô ở Trung Tây, có ý tưởng khá rõ ràng về các mục tiêu Đức Lêô đang chuẩn bị đấu tranh: “Thời gian của Tân Giáo hoàng sẽ mang tính quyết định. Ở Hoa Kỳ, chúng tôi thường bàn tán xôn xao về việc ngài là người Mỹ, nhưng cá nhân tôi, tôi nghĩ kinh nghiệm của ngài ở Peru sẽ có tác động lớn hơn nhiều. Đó là dấu chỉ tốt cho triều của ngài. Mục vụ của ngài ở đây tập trung vào người nghèo và những người sống bên lề xã hội. Ngài nói lên tiếng nói của sự thật với những người có quyền lực, ngài đứng về phía những người đang đau khổ. Tôi nghĩ đó là điều chúng ta sẽ thấy.”
Ông Gilberto Cavazos-Gonzalez nhận xét: “Trong bài phát biểu đầu tiên, ngài nói tiếng Ý, sau đó là tiếng Tây Ban Nha, ngài không nói tiếng Anh. Chưa có ai nói hai ngôn ngữ trong bài diễn văn nhậm chức. Còn một điều nữa ngài đã làm: ngài trích dẫn lời của người tiền nhiệm. Điều này chưa từng có tiền lệ. Ngài nói, ngài sẽ tiếp nối di sản của Đức Phanxicô.”
Dù cố để ý, giáo sư Gilberto không thấy được màu giày của Đức Lêô khi ngài xuất hiện lần đầu tiên trên ban công Tòa thánh, nhưng hình ảnh do Vatican News phát không để lại chút nghi ngờ nào: ngài mang giày màu đen.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
