Đức Lêô XIV, Giáo hoàng thận trọng và kính mến Đức Mẹ
fr.aleteia.org, Emma Gatti, 2025-12-07
Hình ảnh / Antoine Mekary | ALETEIA
Kể từ khi Đức Lêô XIV lên ngôi, cũng như dưới triều Đức Phanxicô, Bộ Giáo lý Đức tin (DDF) đã ban hành một số văn bản cảnh báo về một số thái quá liên quan đến lòng kính mến Đức Mẹ. Đức Lêô tiếp bước Đức Phanxicô khi ngài áp dụng cách tiếp cận thận trọng, đảm bảo hình ảnh Đức Mẹ được kính mến nhưng không bao giờ làm lu mờ vị trí tối thượng của Chúa Kitô trong đức tin Kitô giáo.
Vấn đề Đức Mẹ đã trở lại vị trí hàng đầu của Giáo hội trong những tháng gần đây, được thúc đẩy qua một loạt giải thích giáo lý. Ngày 4 tháng 11, Bộ Giáo lý Đức tin đã công bố tài liệu giáo lý Mẹ của Dân Chúa – Mater Populi Fidelis làm rõ một số tước hiệu của Đức Mẹ – đặc biệt tước hiệu “đồng công cứu chuộc và trung gian” Tài liệu này làm rõ lập trường của Huấn quyền về địa vị và vai trò của Đức Maria, nhắc lại theo đức tin Công giáo “chỉ có Thiên Chúa mới có thể ban ân sủng”.
Rôma cảnh báo chống lại bất kỳ quan điểm nào về Đức Trinh Nữ làm giáo dân xa rời Chúa Kitô, hoặc đặt Đức Mẹ ngang hàng với Con Thiên Chúa. Tuy nhiên, tài liệu nêu rõ “mục đích không phải để sửa sai, nhưng để trân trọng, ngưỡng mộ và khuyến khích lòng đạo đức của dân Chúa, đồng thời nhấn mạnh sự ‘hợp tác’ đặc biệt của Đức Maria trong công trình cứu độ của Chúa Giêsu với tư cách là ‘người mẹ thiêng liêng’ của nhân loại”. Dù việc tiếp nhận tài liệu này đã gây nhiều tranh cãi, nhưng tài liệu Mater Populi Fidelis không phải do Đức Lêô XIV đưa ra, tài liệu được viết dưới triều Đức Phanxicô. Tài liệu được Đức Lêô phê chuẩn, và phê chuẩn hai lần: Hồng y Robert Prévost đã phê chuẩn với tư cách là thành viên của Thánh bộ ngày 26 tháng 3 – trước khi Đức Phanxicô qua đời – sau đó một lần nữa với tư cách là Giáo hoàng ngày 7 tháng 10. Mẹ Maria luôn đồng hành với chúng ta, gần gũi chúng ta, giúp đỡ chúng ta qua sự chuyển cầu và tình yêu của Mẹ.
Vài tuần trước khi công bố, trong Thánh lễ mừng Năm Thánh Linh đạo Đức Mẹ dành riêng cho các nhóm và phong trào tận hiến Đức Trinh Nữ Maria, Đức Lêô đã khẳng định “Linh đạo Đức Mẹ nuôi dưỡng đức tin chúng ta, lấy Chúa Giêsu làm trọng tâm.” Lời lẽ mang cùng một giọng điệu. Trong quyển sách Giáo hoàng Peru (Fayard, 2025), thần học gia Véronique Lecaros cho biết Đức Robert Francis Prévost rất thực tế với các thị kiến và thông điệp được cho là từ thế giới bên kia trong thời gian ngài làm truyền giáo ở Peru. Một trong các cộng sự thân cận của ngài, linh mục Dòng Augustinô César Piscoya cảnh báo: “Chúng ta nên xem 103 lần thị kiến này là do trí tưởng tượng; nhưng có thể lần thứ 104, đó sẽ là một thông điệp được linh hứng.” Các tài liệu làm rõ khác đã được Vatican công bố trong những tuần gần đây. Ngày 9 tháng 7, Bộ Giáo lý Đức tin đã ban hành nihil obstat (không bị phản đối vì lý do giáo lý hoặc đạo đức) cho các cuộc hiện ra của Đức Mẹ trên Núi Zvir ở Slovakia, đồng thời cảnh báo về một số thông điệp mơ hồ được cho là của Đức Mẹ. Ngày 12 tháng 11, ‘Người Bảo vệ Tín điều’ đã ra sắc lệnh về các hiện tượng được cho là hiện ra ở Dozulé, Normandy, phải được xem xét một cách dứt khoát là không siêu nhiên.
Một lần nữa, những phán quyết này không phải là mới: chính dưới triều Đức Phanxicô, một phương pháp mới để điều tra các hiện tượng huyền bí đã được áp dụng vào tháng 5 năm 2024. Các tiêu chuẩn này đã thiết lập một thang gồm sáu “cấp độ” đánh giá, để làm nổi bật cả khía cạnh tích cực và tiêu cực trong cùng một hiện tượng. Vì thế việc nghiên cứu các trường hợp này vẫn được tiếp tục dưới triều Giáo hoàng kế nhiệm.
Huy hiệu Giáo hoàng với hình hoa huệ Đức Mẹ
Từ những giây phút đầu tiên của triều Giáo hoàng, Đức Lêô XIV đã cho thấy ngài đặc biệt kính mến Đức Mẹ. Ngài chào giáo dân từ ban-công Đền thờ Thánh Phêrô ngay sau khi được bầu, ngài nhấn mạnh ngày 8 tháng 5 là ngày Đức Mẹ Pompeii. Trước khi mời gọi giáo dân đọc Kinh Kính Mừng, ngài tuyên bố: “Mẹ Maria của chúng ta luôn muốn đồng hành cùng chúng ta, gần gũi với chúng ta, giúp đỡ chúng ta qua sự chuyển cầu và tình yêu của Mẹ.”
Bà Véronique Lecaros bình luận về việc lựa chọn huy hiệu Giáo hoàng: “Giống huy hiệu Giám mục của Robert Prevost – kết hợp các biểu tượng đặc trưng của Dòng Thánh Augustinô, đáng chú ý là hoa huệ, “biểu tượng Đức Mẹ tuyệt vời nhất”: “Lòng tôn kính Đức Mẹ, dưới hình thức khôn ngoan và chiêm nghiệm, rất phù hợp với linh đạo của Dòng Thánh Augustinô và thể hiện chiều kích cá nhân của Đức Lêô XIV.”
Một ngày sau khi được bầu chuyến tông du đầu tiên ra khỏi Rôma của Đức Lêô mang đậm nét Đức Mẹ: ngài đến Genazzano để cầu nguyện tại đền thờ Đức Mẹ Chỉ Bảo Đàng Lành, Dòng được Chân phước Petruccia dòng Augustinô thành lập vào thế kỷ 15.
Lạy Mẹ Maria, Mẹ của Giáo Hội, xin nhân hậu đón nhận chúng con để dưới tà áo Mẹ, chúng con tìm được nơi nương náu.
Trong Năm Thánh Linh Đạo Đức Maria, Đức Lêô giải thích về chủ đề của bài Magnificat: “Linh đạo Đức Maria là sự dịu dàng của Thiên Chúa, tình mẫu tử của Mẹ hiện diện trong Giáo hội. Linh đạo Đức Maria đưa chúng ta vào lịch sử mà thiên đàng đã mở ra; giúp chúng ta thấy những kẻ kiêu ngạo bị phân tán vì các suy nghĩ trong lòng họ, những kẻ quyền thế bị lật đổ khỏi ngai vàng, những người giàu có bị đuổi về tay không.”
Cuối buổi lễ, Đức Lêô XIV dâng lời cầu nguyện lên Trái Tim Vô Nhiễm Nguyên Tội Mẹ Maria: “Mẹ là môn đệ hoàn hảo của Chúa, chúng con xin phó thác cho Mẹ toàn thế giới và toàn thể nhân loại. Lạy Mẹ Giáo hội, xin Mẹ đón nhận chúng con với lòng nhân từ, để dưới áo Mẹ, chúng con tìm được nơi ẩn náu và được Mẹ nâng đỡ trong những thử thách của cuộc sống.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Đức Lêô tiếp Tổng thống Ukraine tại Dinh Castel Gandolfo
