omnesmag.com, Maria Wiering, OSV News, 2025-08-16
100 ngày sau khi bắt đầu triều của ngài, Đức Lêô là nhà lãnh đạo điềm tĩnh, tinh tường và mang đậm tinh thần Âugustinô, cam kết với hiệp nhất, đối thoại và tin tưởng trong chức vụ giáo hoàng.
Ngày 16 tháng 8 đánh dấu 100 ngày triều Đức Lêô XIV, các chuyên gia phân tích lời nói và hành động của ngài trong hy vọng thấy được phong cách lãnh đạo, các ưu tiên và tầm nhìn của ngài cho tương lai Giáo hội.
Đức Lêô không giống Đức Phanxicô, Đức Phanxicô ở nơi khác thường, trang phục khác thường, thường có các cuộc gọi điện thoại bất ngờ, đi ra ngoài, bình luận bất ngờ với các nhà báo, đã đánh dấu những tháng đầu tiên của ngài năm 2013; theo các chuyên gia bình luận trên trang OSV News, triều Đức Lêô trầm lắng hơn, nhưng nổi bật với lập trường suy ngẫm và quan sát của ngài.
Giáo sư Đại học Rhode Island, sử gia Joëlle Rollo-Koster đã viết nhiều sách về triều các giáo hoàng (tổng biên tập của The Cambridge History of the Papacy), tác phẩm gồm ba tập được Nhà xuất bản Đại học Cambridge xuất bản mùa hè năm nay. Theo bà: “Đức Lêô XIV, 69 tuổi, đã dành những tháng đầu tiên của ngài để tiếp nhận, quan sát và thử nghiệm. Ngài kín đáo, ít ‘ồn ào’ hơn Đức Phanxicô. Ngài ít mang nét Argentina, ngài mang nét Peru nhiều hơn… ngài điềm tĩnh, sâu sắc, ngài người Mỹ, đã làm việc tại quốc gia Peru ven biển Nam Mỹ trong nhiều năm. Ngài thông minh. Ngài quan sát mọi thứ. Ngài trò chuyện với tất cả mọi người. Chính lúc đó, chúng ta sẽ thấy ngài thể hiện đúng con người thật của ngài.”
Tìm kiếm sự hiệp nhất
Kể từ khi được bầu ngày 8 tháng 5, ngài tự định vị mình là hình ảnh của hiệp nhất và hòa bình, người bảo vệ nhân loại giữa những thay đổi công nghệ nhanh chóng.
Ngài đề cập đến trí tuệ nhân tạo lần đầu tiên trong buổi gặp các hồng y ngày 10 tháng 5, hai ngày sau khi ngài được bầu. Ngài giải thích việc ngài chọn tên Lêô XIV: “Trong thông điệp Thông điệp Tân sự Rerum Novarum năm 1891, Đức Lêô XIII đã đề cập đến những thách thức của cuộc cách mạng công nghiệp. Ngày nay, Giáo hội có kho tàng học thuyết xã hội để ứng phó với cuộc cách mạng công nghiệp khác và những tiến bộ trong lãnh vực trí tuệ nhân tạo, đã đặt ra những thách thức mới cho việc bảo vệ nhân phẩm, công lý và lao động.” Ngày 12 tháng 5, ngài nhắc lại mối lo ngại này trong buổi gặp đầu tiên với các nhà báo, ngài tuyên bố: “AI có tiềm năng to lớn nhưng đòi hỏi chúng ta phải có trách nhiệm và sáng suốt để đảm bảo công nghệ này dùng vì lợi ích cho tất cả mọi người, mang lại lợi cho toàn thể nhân loại.”
Kêu gọi hòa bình
Đồng thời, ngài đề cập đến các cuộc khủng hoảng quốc tế và đặc biệt lo ngại cuộc chiến do Nga dẫn đầu ở Ukraine và cuộc chiến của Israel chống lại Hamas ở Dải Gaza. Phát biểu với báo chí ngày 13 tháng 8, ngài mô tả các nỗ lực của Tòa Thánh là “ngoại giao mềm”, luôn mời gọi, khuyến khích theo đuổi bất bạo động thông qua đối thoại và tìm kiếm giải pháp, vì những vấn đề này không thể giải quyết bằng chiến tranh.
Giáo sư John Cavadini, giám đốc Viện McGrath về Đời sống Giáo hội và giáo sư thần học tại Đại học Notre Dame, cho biết Đức Lêô đã tự thể hiện ngài là “nhà lãnh đạo uy tín”. Giáo sư giải thích: “Việc ngài dùng các biểu tượng truyền thống của giáo hoàng như ngài mặc mozzetta tiêu biểu cho chức giáo hoàng trong lần ngài xuất hiện đầu tiên với tư cách là giáo hoàng, ngài ở tại căn hộ giáo hoàng và nghỉ hè tại Castel Gandolfo, cho thấy ngài muốn là nhà lãnh đạo vì chức vụ chứ không phải vì sức hút cá nhân của ngài. Tôi nghĩ điều này đã làm cho mọi người tin tưởng ở ngài, mục tiêu của ngài là tạo tin tưởng; tin tưởng không chỉ vào bản thân ngài, mà còn vào chức vụ ngài đang nắm giữ, điều mà ngài rất tôn trọng. Ngài muốn chức vụ giáo hoàng được mọi người tin cậy.”
Có một số nhà quan sát cho rằng những tháng đầu tiên của ngài không có nhiều thông tin để đánh giá, giáo sư Cavadini cho biết: “Đức Lêô rất thận trọng, ngài tôn trọng vai trò đại diện cho một điều gì đó vĩ đại hơn chính ngài. Sở thích cá nhân không nên nhanh chóng định nghĩa cho chức vụ này.”
Đặc biệt, người Mỹ đi tìm dấu hiệu của lòng tự hào dân tộc hoặc đồng cảm với giáo hoàng đầu tiên sinh ra ở Mỹ. Là người hâm mộ nồng nhiệt đội Chicago White Sox, Đức Lêô đã ký tặng ít nhất một quả bóng chày, nhận pizza và nhận kỷ vật thể thao từ quê hương Chicago của ngài, kể cả Phó Tổng thống Hoa Kỳ J.D. James David Vance cũng tặng quà cho ngài.
Giáo sư Cavadini giải thích: “Đức Lêô truyền tải tinh thần trách nhiệm của truyền thống chăm sóc người bị áp bức, giúp đỡ người cần giúp đỡ, những điều này đã ăn sâu vào tư duy người Mỹ. Tôi nghĩ ngài muốn người Mỹ nhìn ngài theo cách này, ngược với bất kỳ tham vọng chính trị nào có thể liên quan đến một trong hai Đảng. Tôi biết không phải lúc nào chúng ta cũng đáp ứng được kỳ vọng của người Mỹ, theo một cách nào đó, điều đó thuộc về huyền thoại; nhưng mặt khác, tôi nghĩ đó là khát vọng sâu sắc của người Mỹ muốn chứng tỏ mình hữu ích.”
Bà Rollo-Koster cho biết bà thấy phẩm chất quốc tế trong triều Đức Lêô được hình thành qua các năm tháng ngài ở Peru và Rôma với các chuyến công du khắp thế giới với tư cách là Bề trên Tổng quyền Dòng Âugustinô. Bà nghĩ một số ‘tính chất Mỹ’ gán cho ngài như việc ngài yêu thích các đội thể thao có vẻ gượng ép.
Hiệp nhất với Đức Phanxicô
Bà giải thích: “Đã có các cố gắng nhằm tách ngài ra khỏi Đức Phanxicô, vì ngài đã đưa ra những quyết định khác nhau về cách “chu toàn” vai trò của ngài. Dù tính cách khác nhau nhưng Đức Lêô đã kế thừa các mục tiêu chính của Đức Phanxicô, thúc đẩy sinh thái toàn diện, Đức Lêô đã nhấn mạnh qua hình thức mới của thánh lễ “chăm sóc tạo vật” ngài cử hành lần đầu ngày 9 tháng 7.
Ngài nói: “Chúng ta nên noi gương Đức Phanxicô: chăm sóc đời sống tâm linh, chăm sóc người nghèo, chăm sóc người bị gạt ra ngoài lề xã hội, chăm sóc giai cấp công nhân, chăm sóc y tế.” Ngài lưu ý, một số quyết định của ngài có thể là sự đối trọng có chủ đích với các hành động đối lập của chính quyền Trump.
Nhưng ngài đã thể hiện rõ ràng thế giới quan của ngài, một thế giới quan đã thấm nhuần tinh thần và tầm nhìn của Thánh Augustinô, thần học gia, triết gia nổi tiếng, giám mục ở Bắc Phi vào thế kỷ thứ 5, đã ảnh hưởng trên việc thành lập Dòng Âugustinô năm 1244. Sau khi tốt nghiệp đại học năm 1977, Đức Lêô vào Dòng, ngài giữ chức vụ lãnh đạo Dòng trong 12 năm, ngài thường xuyên trích dẫn Thánh Augustinô trong các bài giảng, bài phát biểu trước công chúng.
Phong cách lãnh đạo
Linh mục DePrinzio giải thích: “Phong cách lãnh đạo của ngài mang đậm chất Augustinô. Đó là ‘cho’ và ‘cùng với’: Tôi đồng ý với anh chị em về điều này’. Tôi nghĩ đó là linh đạo rất dễ tiếp cận, có thể thu hút mọi người. Đặc trưng qua lòng hiếu khách, tình bạn… một trái tim luôn bồn chồn, một trái tim cháy bỏng, và đó là một điều gì đó rất nhân văn.”
Từ góc nhìn cá nhân, linh mục DePrinzio cho biết ngài thấy Đức Lêô là người hướng nội, nhưng được ban ơn để hành động như người hướng ngoại nhằm đáp ứng các nhu cầu trong vai trò mới của ngài. Vào cuối những năm 1990, linh mục đã gặp Đức Lêô tương lai trong quá trình đào tạo tại Dòng Âugustinô, và con đường của họ tiếp tục giao thoa. Năm ngoái, linh mục DePrinzio đã dẫn một nhóm sinh viên hành hương đến Rôma và Vatican, Hồng y Robert Prevost đã cử hành Thánh lễ cho họ tại hầm mộ Đền thờ Thánh Phêrô. Một bức ảnh được lan truyền rộng rãi cho thấy nhóm tạo dáng với chữ “V” để nhắc đến trường cũ Villanova của ngài.
Người viết tiểu sử đầu tiên của Thánh Âugustinô đã mô tả ngài là người trung gian, và Cha DePrinzio thấy là Đức Lêô cũng đảm nhận vai trò này.
Thế giới này cần biết cách đối thoại, và tôi nghĩ ngài sẽ là một tấm gương: “Sẽ rất khó để định nghĩa điều này về mặt ý thức hệ. Nếu mọi người cố gắng làm, tôi nghĩ họ sẽ rất bối rối và sẽ không thành công.”
Thay vào đó, có thể Đức Lêô sẽ nhắc đi nhắc lại chủ đề ngài đã nhấn mạnh trong Thánh lễ nhậm chức: sự hiệp nhất.
Linh mục DePrinzio giải thích: “Với người theo Thánh Augustinô, hiệp nhất không phải đồng nhất, nơi mọi người đều giống nhau. Sẽ rất thú vị khi thấy mọi chuyện sẽ diễn ra như thế nào. Nhưng tôi nghĩ mọi sự sẽ hoàn toàn ổn thỏa. Tôi nghĩ đó thực sự là điều chúng ta cần.”
Marta An Nguyễn dịch
“Sự sống”, từ ngữ được Đức Lêô XIV thường xuyên nhắc
Người anh của Đức Lêô: “Tôi thực sự nghĩ Giáo hội đang được chăm sóc chu đáo”
Đức Lêô XIV, mục tử yên bình cho một thế giới bất an
