“Với Đức Phanxicô, không phải lúc nào chúng tôi cũng đồng ý”: sự cắt đứt yên tĩnh của Đức Lêô
parismatch.com, Chuyên mục của nhà báo Arthur Herlin, 2025-06-15
Hình ảnh: © Dévrig Plichon
Trong đầu của Đức Lêô – Ngài không đổi xe, ngài ở căn hộ ở Dinh Tông tòa, nhưng… trong 6 tuần qua, người kế nhiệm Đức Phanxicô đã âm thầm thay đổi các quy tắc của Vatican.
Vatican, 7 giờ sáng. Khi thành phố Rôma bắt đầu thức giấc, ngài băng qua sân Dinh Tông tòa nơi ngài ở. Ngài sinh hoạt như khi ngài còn làm trưởng phòng. Cùng một hình bóng kín đáo hòa trong các hành lang có tuổi đời hàng thế kỷ. Chi tiết duy nhất cho thấy có thay đổi trong sinh hoạt của ngài: đội cận vệ Thụy Sĩ mặc quân phục ba màu đứng gác trước cửa nhà ngài, những người khác mặc vest thắt cà vạt đi theo ngài ra xe, cũng chiếc xe ngài đã lái khi làm Bộ trưởng Bộ Giám mục, chỉ có biển số thay đổi, bây giờ là “SCV 1”, biển số dành riêng cho Giáo hoàng.
Chính đó là nghịch lý của Giáo hoàng không ở trong khuôn khổ. Mọi thứ có vẻ vẫn như cũ, nhưng thật ra không có gì giống cũ nữa. Trong vài tuần đầu, những ai biết ngài đều thấy ngài khá bất ngờ trước việc mình được bầu. Trong các buổi tiếp kiến, cử chỉ của ngài đôi khi còn do dự, giọng nói của ngài không phải lúc nào cũng hoàn toàn tự tin.
“Tôi sẽ không bao giờ được bổ nhiệm giám mục”
Ivan Rupnik, cựu tu sĩ Dòng Tên bị buộc tội lạm dụng hàng chục nữ tu, gần đây các tác phẩm của ông vẫn còn đăng trên trang web chính thức của Vatican News, cũng như tại các nơi tôn nghiêm trên khắp thế giới. Trong những tháng gần đây, các bức tranh ghép của ông đã dần biến mất khỏi các nơi thánh, nhưng phải đến gần đây, mọi thứ mới biến mất khỏi trang web của Vatican. Tranh ghép, hình minh họa, tài liệu tham khảo… Một cuộc dọn dẹp kín đáo nhưng triệt để, được tiến hành sau cuộc gặp giữa Đức Lêô và Hồng y O’Malley, chủ tịch Ủy ban Giáo hoàng về Bảo vệ Trẻ vị thành niên ngày 5 tháng 6.
Trong những thay đổi này, chúng ta thấy được phong cách của ngài. Hành động có sức thuyết phục hơn bất kỳ lời nói nào. Có lẽ đây chính là thiên tài của Giáo hoàng Lêô: khả năng cách mạng thầm lặng, khả năng biến đổi không cần phô trương nói nhiều. Không như Đức Phanxicô, Đức Lêô không vội vàng làm bất cứ điều gì, không phá vỡ bất cứ điều gì, ngài đặt mọi thứ trở lại đúng vị trí. Một rạn nứt không có tên, nhưng ngày qua ngày, nó vẽ lại đường nét của một Giáo hội có cấu trúc hơn, có thứ bậc hơn. Một cuộc cách mạng với một mục tiêu duy nhất: khôi phục sự hiệp nhất của Giáo hội.
Một đoạn video lan truyền trên mạng xã hội, gần như mang tính tiên tri: ngài đang giới thiệu về ngài ở một hội nghị khi ngài còn là Giám mục của Chiclayo, Peru. Với sự thẳng thắn không chút e dè, ngài kể lại ngài chưa bao giờ nghĩ mình sẽ được bổ nhiệm làm giám mục, vì có quá nhiều khác biệt giữa ngài và Giáo hoàng tương lai Phanxicô, cả khi Bergoglio là Tổng giám mục Buenos Aires, và ngài là Bề trên Dòng Augustinô.
Ngài nói với nụ cười gượng gạo: “Khi Đức Bergoglio được bầu, tôi nói với những người có mặt ở đó: ‘Tạ ơn Chúa, tôi sẽ không bao giờ được bổ nhiệm làm giám mục. Tôi không thể nói cho quý vị biết lý do chính xác, nhưng Giáo hoàng Phanxicô và tôi không phải lúc nào cũng đồng ý với nhau.”
Trớ trêu của lịch sử? Vài năm sau, chính người nghĩ mình đứng ngoài vòng cương tỏa, lại là người đứng đầu Giáo hội hoàn vũ… Ngày qua ngày, ngài càng hoàn thiện chức vụ của mình. Quyền năng tự nhiên này ngày càng rõ, một đảm bảo thầm lặng xuất phát từ các ơn lành của ngài… Hồng y Sarah nhận xét: “Chúng tôi cảm thấy ngài đang dần dần đảm nhiệm vai trò của ngài. Ngài là người rất thận trọng, rất thanh thản và rất thông thái.” Hồng y Christophe Pierre, đại sứ Tòa Thánh ở Mỹ nói: “Ngài không phải là bản sao của Phanxicô, nhưng không có nghĩa là ngài không giản dị, ngài là vậy, ngài đã sống ở vùng đồng cỏ Peru trong điều kiện đôi khi rất khó khăn, nhưng ngài đã biến chức vụ giáo hoàng của ngài là một cái gì của riêng ngài, một cách đáng kinh ngạc.”
Kết nối với truyền thống
Trong cung vàng điện ngọc Vatican, không gì lọt ra khỏi con mắt của các chuyên gia. Tất cả đều thấy: Ngài đích thân trao dây pallium cho các tân hồng y, qua đó ngài khôi phục truyền thống cổ xưa. Chiếc khăn choàng bằng len trắng, biểu tượng ngàn năm tuổi của thẩm quyền mục vụ, được ngài dùng để phân phát cho các sứ thần ở mỗi quốc gia.
Một thay đổi có vẻ vô hại? Đừng nhầm lẫn, đây là tín hiệu rất mạnh. Đức Lêô quay lại với truyền thống theo chiều dọc. Ngài củng cố mối quan hệ cá nhân với các hồng y, khẳng định mọi việc phải thông qua Rôma. Chắc chắn là phong cách cổ điển nhưng trên hết mang tính… giáo hoàng hơn.
Thưa cha, xin cha cởi mũ ra và đội mũ lưỡi trai để chụp hình
Đức Lêô và một giám mục thoải mái
Câu chuyện lan truyền khắp các phòng thánh ở Rôma. Trong buổi tiếp kiến chung, một giám mục đến gần ngài để chụp hình kỷ niệm. Chi tiết đáng lo ngại: ngài đang đội chiếc mũ thông thường. Đức Lêô nhìn và mỉm cười… rồi nhẹ nhàng nhưng kiên quyết: “Lấy mũ ra và đội mũ lưỡi trai để chụp hình.”
Dưới thời Đức Phanxicô, nhiều người bắt đầu thể hiện bản thân mà không quan tâm nhiều đến vẻ bề ngoài; Một số người còn tự nhận mình là giáo sĩ với chiếc cổ cồn La-mã thay cho chiếc áo lễ truyền thống. Tin nhắn nhận được: với Đức Lêô, mã thay đổi. Một linh mục của Giáo triều chứng kiến cảnh này giải thích: “Đó không phải là kiêu hãnh, nhưng là khiêm nhường. Ngài ẩn mình nhưng để là Giáo hoàng, ngài phải được công nhận như vậy.”
Hành động có sức thuyết phục hơn lời nói
Trong vụ Rupnik, ngài bộc lộ bản chất thực sự của mình. Marko Ivan Rupnik, cựu tu sĩ Dòng Tên bị buộc tội lạm dụng hàng chục nữ tu, các tác phẩm của ông gần đây vẫn còn trên các trang web chính thức của Vatican News và các khu bảo tồn trên khắp thế giới.
Trong những tháng gần đây, các bức tranh ghép đã dần biến mất ở các nơi linh thiêng nhưng mãi gần đây, mọi thứ mới biến mất khỏi trang web thông tin của Vatican. Tranh ghép, hình minh họa, tài liệu tham khảo… Một cuộc dọn dẹp kín đáo nhưng triệt để, được tiến hành sau khi Hồng y O’Malley, chủ tịch Ủy ban Giáo hoàng về Bảo vệ Trẻ vị thành niên gặp Đức Lêô ngày 5 tháng 6.
Với những thay đổi này, chúng ta có thể thấy được phong cách của ngài: hành động có sức thuyết phục hơn bất kỳ lời nói nào. Đây chính là thiên tài của ngài: khả năng cách mạng thầm lặng của người Rôma, khả năng biến đổi không cần phô trương. Không giống Đức Phanxicô, Đức Lêô không vội vàng làm bất cứ điều gì, không phá vỡ bất cứ điều gì, ngài đặt mọi thứ vào đúng vị trí của nó. Một rạn nứt không tên, nhưng ngày qua ngày, nó vẽ lại đường nét của một Giáo hội có cấu trúc hơn, có thứ bậc hơn. Một cuộc cách mạng nhung với một mục tiêu duy nhất: khôi phục sự hiệp nhất của Giáo hội.
Marta An Nguyễn dịch
Đức Lêô ăn chiếc bánh quy của một em bé cho, tại Quảng trường Thánh Phêrô vào cuối Thánh lễ mừng Năm Thánh Thể Thao ngày 15 tháng 6-2025
https://x.com/i/status/1934215502739489005
Từ Peru đến Vatican, hành trình thăng tiến của “Giám mục Roberto, Chiclayo” trở thành Giáo hoàng Lêô XIV
