Linh mục Paolo Benanti: Đi tìm trái tim và linh hồn của trí tuệ nhân tạo
paolobenanti.com, Corina Hernandez và Jordan Rothlein, 2023-02-10
Linh mục Paolo Benanti, tổng giám mục Vincenzo Paglia, Chủ tịch Giáo hoàng Học viện về Sự sống và ông Brad Smith giám đốc Microsoft trong cuộc họp ngày 25 tháng 2 năm 2022 tại Vatican
Công cụ và Vũ khí (Tools and Weapons) là một podcast do ông Brad Smith, chủ tịch của Microsoft thực hiện. Trong Công cụ và Vũ khí, ông giải quyết những thách thức khó khăn nhất ở điểm giao thoa giữa công nghệ và xã hội.
Linh mục Paolo Benanti: Quyền lực chúng ta có trong tay cần có mục đích, cần một phương hướng, và phương hướng này phải mang tính phổ quát.
Khi còn là một kỹ sư trẻ, câu hỏi đơn giản về ý nghĩa cuộc sống đã dẫn dắt hành trình của linh mục Paolo Benanti đến một nơi đến không ngờ tới – sống trong tu viện bên cạnh Vatican. Là tu sĩ dòng Phanxicô, linh mục Benanti cũng là giáo sư công nghệ và đạo đức sinh học, người cố vấn cho Đức Phanxicô về đạo đức của trí tuệ nhân tạo. Trong cuộc phỏng vấn này, chúng ta thảo luận về Lời kêu gọi Rôma đặt con người vào trọng tâm của sự phát triển trí tuệ nhân tạo, cách nó mang lại điểm chung cho các nhà lãnh đạo đức tin với các công ty công nghệ và tại sao điệu tango minh họa rõ nhất niềm đam mê của Đức Phanxicô trong việc đảm bảo trí tuệ nhân tạo phục vụ cho tất cả mọi người, kể cả những người nghèo nhất thế giới.
Brad Smith: Tôi là Brad Smith, và đây là Công cụ và Vũ khí. Trên podcast này, tôi chia sẻ với các nhà lãnh đạo đang ở giữa lời hứa và mối nguy hiểm của thời đại kỹ thuật số. Chúng ta sẽ khám phá vai trò của công nghệ trên thế giới khi chúng ta đi tìm các giải pháp mới cho những thách thức lớn nhất của xã hội.
Tôi xin giới thiệu linh mục Paolo Benanti, tu sĩ dòng Phanxicô, kỹ sư, giáo sư và là cố vấn cho Đức Phanxicô về trí tuệ nhân tạo. Linh mục đóng vai trò trọng tâm trong việc sáng tạo và tiếp tục áp dụng Lời kêu gọi Rôma về trí tuệ nhân tạo. Gần đây, ngài đã giúp tập hợp các nhà lãnh đạo từ thế giới công nghệ, xã hội dân sự và ba tôn giáo kitô giáo, do thái giáo và hồi giáo. Tất cả vì một mục đích chung, đó là đảm bảo trí tuệ nhân tạo phục vụ nhân loại.
Trong phỏng vấn này, chúng tôi thảo luận về cách linh mục tìm nguồn cảm hứng ở khắp mọi nơi, từ kỹ thuật, tu viện, đến sân bóng đá khi ngài khám phá những câu hỏi cốt lõi về ý nghĩa của việc trở thành con người trong thời đại trí tuệ nhân tạo. Chúng tôi đề cập đến tầm quan trọng của việc tìm ra những điểm chung để giúp xây dựng những cầu nối vượt qua nhiều điều đang chia rẽ chúng ta và nơi mà Lời kêu gọi Rôma sẽ hướng tới.
Hôm nay tôi đến Rôma để trò chuyện với linh mục Paolo Benanti, người tôi được biết từ vài năm nay, người đã tạo nên một trong những kết hợp hấp dẫn nhất trên thế giới. Ngài làm việc ở đỉnh cao của công nghệ, với trí tuệ nhân tạo và đạo đức, nhưng ngài đóng nhiều vai trò khác nhau. ngài bắt đầu ngày làm việc theo một cách rất khác với hầu hết chúng ta.
Xin chào cha Paolo Benanti, xin cha cho phép tôi hỏi, liệu tôi có thể bắt đầu bằng cách kể một ngày làm việc của cha như thế nào với tư cách là tu sĩ dòng Phanxicô, và sau đó chúng ta sẽ nói về ngày của cha diễn ra như thế nào, vì với tôi nó gần như hai cuộc sống khác nhau đến với nhau.
Linh mục Benanti: Trước hết tôi rất vui được có mặt ở đây và cám ơn ông đã đón tiếp tôi hôm nay. Tôi dậy sớm, tôi có đời sống cộng đồng của tôi, có nghĩa là tất cả anh em sống với nhau cùng một nơi, trong một tu viện, chúng tôi gặp nhau trong nhà thờ và sáng sớm chúng tôi cùng cầu nguyện để nhớ vì sao chúng tôi ở đây, và chân trời là gì, hai chân trời cuối cùng. Và rồi cuộc sống bắt đầu bình thường, tôi làm việc, tôi dạy ở trường đại học, tôi tham dự vào các tổ chức quốc tế khác nhau và sau đó tôi về nhà.
Brad Smith: Xin cha cho biết hiện nay tu viện của cha có bao nhiêu tu sĩ?
Linh mục Benanti: Chúng tôi là tu sĩ dòng Phanxicô, nghĩa là anh em sống để hiểu nhau như một gia đình nhỏ. Vì vậy, chúng tôi có không quá sáu, bảy người, nếu không nó sẽ như doanh trại quân đội hơn. Vì vậy, chúng tôi cố gắng duy trì mô hình gia đình. Hiện nay tu viện chúng tôi có sáu người. Người lớn tuổi nhất đã 101 tuổi. Ngài rất xuất sắc, còn minh mẫn. Người trẻ nhất là 25 tuổi.
Brad Smith: Và mọi người trong tu viện của cha đều là học giả, giáo sư được đào tạo trước khi nghỉ hưu?
Linh mục Benanti: Đúng. Tu viện ở trung tâm Rôma nên rất thuận tiện khi làm việc với học viện hoặc với các nhân viên khác. Trước khi nghỉ hưu, người lớn tuổi đã có quan hệ với Vatican trong mối quan hệ quốc tế trong thời gian đầu. Chúng tôi có giáo sư âm nhạc, giáo sư triết học, giáo sư linh đạo, giáo sư đạo đức như tôi, và chúng tôi cũng có sinh viên.
Brad Smith: Rồi khi rời tu viện, cha mặc áo chùng, ngay cả khi cha mặc quần jean và giày thể thao bên trong. Cha se bắt đầu ngày làm việc của cha, xin cha cho chúng tôi biết một chút về những gì cha dạy và cách cha làm việc trong ngày.
Linh mục Benanti: Việc giảng dạy của tôi tập trung vào đạo đức, trường đại học yêu cầu tôi đi sâu vào nhiều lãnh vực khác. Chẳng hạn đạo đức sinh học, chủ đề này rất cấp bách vì sự phát triển của công nghệ trong lãnh vực y tế mang lại cho chúng ta rất nhiều sức mạnh. Nhưng đôi khi nó cũng đòi hỏi chúng ta nghĩa vụ đưa ra những lựa chọn có thể không dễ thực hiện. Và một chủ đề khác thuộc lãnh vực cá nhân của tôi, đó là đạo đức công nghệ. Khi tôi vào Dòng, tôi đã là kỹ sư. Chuyên ngành của tôi là công nghệ, nhưng tôi mang một cảm giác sâu đậm, công nghệ không đủ trả lời cho các câu hỏi sâu xa của tôi. Là con người có nghĩa là gì? Sống trong thế kỷ này có ý nghĩa gì? Và vì vậy, việc tìm kiếm triết học, thần học, đạo đức học chỉ là một cách để cố gắng hiểu rõ hơn về cuộc sống. Và tôi xin kể ngắn gọn một câu chuyện dài, khi tôi nạp đơn xin học tiến sĩ, Đại học Georgetown nói tôi đến đó học.
Tôi muốn tìm hiểu mối liên hệ giữa đạo đức và công nghệ là gì. Và tôi tìm được một giáo sư cho tôi quan điểm mà tôi đang tìm. Giáo sư đưa tôi đến thành phố New York, ông chỉ cho tôi xa lộ sáu làn xe khổng lồ nối Manhattan với Long Island. Ông hỏi tôi: “Bạn thấy gì?” Để rút ngắn một loạt câu trả lời dài dòng, câu trả lời đúng duy nhất là bê tông và nhựa đường. Sau đó ông đưa tôi trở lại thư viện công cộng ở New York, tại đây tôi đọc tiểu sử của ông Robert Moses, một trong những chính trị gia nổi tiếng nhất ở New York, ông đưa ra hình ảnh Robert Moses, người đã vẽ ra hình ảnh xa lộ cuối cùng vào cuối thế kỷ vừa qua. Ông có cái nhìn thực sự rõ ràng về xã hội. Phần tốt nhất của xã hội phải dành cho phần tốt nhất của thành phố.
Vì thế phải có sự phù hợp này. Và họ làm những cây cầu đi bộ cao cao hơn tiêu chuẩn để không phương tiện giao thông công cộng nào có thể di chuyển trên đó. Tóm tắt của buổi hội thảo, mọi tạo tác công nghệ đều là sự thay thế quyền lực, là một dạng trật tự. Đạo đức công nghệ chỉ đơn giản là đặt câu hỏi về công nghệ để cho phép mọi người nhận thức được biến chuyển này, cho phép những người ra quyết định công cộng nhận thức được loại thay đổi nào sẽ thúc đẩy bên trong xã hội với công nghệ đó. Đó là điều tôi đang tìm kiếm và đó là điều tôi cố gắng dạy.
Brad Smith: Tôi muốn dừng lại một giây và đặt một dấu chấm than bên cạnh những điều cha vừa nói. Vì tôi nghĩ cha đã nắm bắt được những vấn đề đang là trọng tâm của cuộc thảo luận công khai, đúng vậy. Chúng ta đang ở những tháng của năm 2023, một cách nào đó, năm này gần như bắt đầu vào tháng 11, 12 khi mọi người bắt đầu thử nghiệm và sử dụng ChatGPT. Chúng tôi đang thấy điều này, tôi nghĩ mỗi tháng trong năm nay, cha sẽ có thêm động lực, chắc chắn tại Microsoft và với OpenAI, chúng tôi đang thực hiện tất cả các bước này. Nhưng thực chất, cha có thấy mọi người đặt ra những câu hỏi cha vừa đặt ra, điều này có ý nghĩa gì đối với nhân loại? Và như cha đã nói, cha phải suy nghĩ một chút về ý nghĩa của việc làm người? Công nghệ có ý nghĩa gì khi nó giao nhau? Làm thế nào để chúng ta quản lý giao lộ này? Đúng như cha đã nói một chút về cách cha quản lý mối liên hệ giữa Manhattan và Long Island. Theo cách đưa chúng ta đến một phần khác trong cuộc hành trình của cha. Cha không chỉ giảng dạy tại một trường đại học lớn ở Rôma, cha không chỉ đang xây dựng kiến thức chuyên môn kỹ thuật và đạo đức của cha, cha đã nổi lên trong những năm gần đây, thực sự, cha là cố vấn vĩ đại về công nghệ và đạo đức ở Vatican, kể cả cố vấn cho Đức Phanxicô. Làm thế nào điều này lại có thể xảy ra?
Linh mục Benanti: Ồ, đôi khi mình không dự kiến kết quả trước khi thực hiện. Mọi thứ diễn ra nhờ sự kết nối giữa con người với nhau, đơn giản là với những người mình gặp, những cuộc thảo luận mình có. Và khi mình đặt câu hỏi và mọi người nói, “Đây chính là câu hỏi mà tôi đã ấp ủ trong lòng,” khi họ nói như vậy là bạn gặp những người có mối liên hệ với nhau. Cũng tương tự như điều xảy ra với Microsoft. Tôi gặp mọi người, chia sẻ với họ các câu hỏi sâu sắc này, chúng ta sẽ xây dựng một nơi mà ở đó những câu hỏi này được hỏi một cách đơn giản. Và điều này cũng đã xảy ra ở Vatican, ở Tòa thánh. Vì vậy, chỉ đặt câu hỏi về công nghệ, không phải theo cách ai đó muốn kiểm soát và hạn chế, mà chỉ hỏi tại sao, chứ không đặt câu hỏi bao nhiêu là quá nhiều, nhưng đặt câu hỏi tại sao? Và điều đó đã xảy ra khi mối liên hệ này nảy sinh, lớn dần và lớn dần, và cuối cùng thì bây giờ tôi đang ở đây.
Brad Smith: Thật thú vị vì cần có một ngôi làng gồm những cá nhân có suy nghĩ tương tự, tôi muốn nói như vậy. Và cha có điều đó ở đây, tại Tòa Thánh. Cha là người đi đầu về mặt trí tuệ trong vấn đề này, có thể nói sếp của cha là tổng giám mục Vincenzo Paglia. Xin cha cho chúng tôi biết một chút về vai trò của hai cha trong việc này.
Linh mục Benanti: Đây là câu chuyện bắt nguồn từ quá khứ, khi tôi còn nhỏ, khi tôi lớn lên, tổng giám mục Paglia là linh mục quản xứ của tôi. Tôi chưa phải là học giả, nhưng tôi chơi bóng đá rất giỏi và đôi khi với quả bóng tôi đã làm vỡ vài chiếc kính trong giáo xứ của ngài, nhưng đó lại là một câu chuyện khác. Và chuyện này đã làm cho tôi biết ngài và ngài biết tôi.
Vì thế khi mối quan tâm của tôi với học thuật, khi những mối liên hệ và kết nối của tôi tăng đến mức độ mãnh liệt nào đó, tôi quay lại với ngài và nói với ngài, “Cha xem đây, chúng ta có thể làm được một điều gì đó thực sự rất tốt.” Khi nghe tôi nói, ngài nói, “Đúng, tôi nghĩ đây sẽ là điều quan trọng rất mới.” Và cùng nhau, chúng tôi bắt đầu xây dựng bên trong Vatican, bên trong Giáo hoàng Học viện về Sự sống ngài đang điều hành, một lãnh vực đặc biệt, lãnh vực bảo vệ sự sống, có nghĩa là hiểu cách duy trì con người trong thời điểm mạnh mẽ của công nghệ.
Và đó là khởi đầu câu chuyện. Và rồi mọi thứ diễn ra chậm chậm từ từ, rồi nhanh hơn, giống như ngày nay, vì khi công nghệ ngày càng phát triển, khi chúng ta thấy công nghệ đang chiếm một phần quan trọng trong cuộc sống chúng ta. Tôi đang nói về đại dịch. Trong thời kỳ đại dịch, mọi người đều thấy môi trường kỹ thuật số là cần thiết cho cuộc sống của chúng ta. Vì vậy, khởi đầu của một chọn lựa phụ lại trở nên quan trọng hơn rất nhiều, trở nên trung tâm rất nhiều, trở nên quan trọng hơn rất nhiều. Và đó là nơi chúng ta đang ở. Vì vậy, mỗi ngày chúng ta kết nối nhiều hơn và tiếp xúc nhiều hơn với các công cụ mạnh mẽ như ChatGPT, chúng ta lại tự hỏi bản thân nhiều hơn về cách vẫn là con người, cách nhân bản hóa công nghệ.
Brad Smith: Tôi nghĩ khái niệm nhân bản hóa công nghệ là một phần quan trọng trong những gì cha đang làm ở đây. Nhưng tôi xin lưu ý, ngay cả với những nỗ lực tốt nhất cha thực hiện với tổng giám mục Paglia đã mang lại, tôi không chắc nó sẽ có tác động như hiện nay nếu không có sự đỡ đầu của của một tu sĩ Dòng Tên quan trọng trong trường hợp này, Đức Phanxicô. Và cha đã lưu ý, cha và tôi đã gặp và trò chuyện với Đức Phanxicô, không phải mọi giáo hoàng trong lịch sử Giáo hội công giáo đều nhất thiết phải chấp nhận chủ đề này theo cách ngài đã và đang ủng hộ cha. Theo cha điều gì làm cho Đức Phanxicô trở nên khác biệt?
Linh mục Benanti: Trước hết, nếu tôi phải trả lời dưới khía cạnh đức tin, thì chính Chúa Thánh Thần đã ban cho chúng tôi ở thời điểm này. Đó là câu trả lời đầu tiên. Câu trả lời thứ hai, đúng là ngài đến từ xa xôi trên thế giới, ngài nhìn thấy những khác biệt trên thế giới, ngài thấy mọi thứ đang diễn ra như thế nào và Giáo hội cần thay đổi thái độ đến mức như thế nào. Nếu tôi có thể diễn đạt điều này bằng một câu nói đùa, thì thực sự ngài đã chuyển Giáo hội từ điệu valse tiêu biểu của Đức sang điệu tango của Châu Mỹ Latinh. Với điệu tango bạn mê khiêu vũ hơn, còn ngài thì ngài đam mê những con người. Ngài đam mê mọi thứ liên quan đến cuộc sống con người. Vì vậy, khi chúng tôi nói với ngài: “Xin cha nhìn xem, chúng tôi đang thay đổi cuộc sống con người,” ngay lập tức ngài trả lời: “Điều đó quan trọng. Chúng ta cùng đóng vai thử thách này.”
Brad Smith: Điều này đã thể hiện dưới nhiều hình thức, nhưng tôi nghĩ hình thức hữu hình nhất là cái mà ngày nay được gọi là Lời kêu gọi Rôma về Đạo đức trí tuệ nhân tạo, điều mà cha và tôi đã cùng nhau ở đây, tại Rôma tháng 2 năm 2020, theo tiến trình lịch sử, chỉ vài ngày trước khi cả thế giới cách ly. Rất may, chúng tôi đã ở đây trước đó. Chúng tôi đã ký nó. Có nhiều người biết về nó nhưng cũng có nhiều người không biết. Từ quan điểm của cha, không chỉ có mặt tại buổi sáng tạo, mà theo nhiều cách, với tư cách là một trong những người sáng tạo, xin cha cho chúng tôi biết về Lời kêu gọi Rôma.
Linh mục Benanti: Ồ, thêm một lần nữa, Lời kêu gọi Rôma là kết thúc của một hành trình và là khởi đầu của một hành trình khác. Kết thúc một hành trình cũng là cách tôi liên lạc với Microsoft vì tình cờ đại sứ quán Ý tại Tòa thánh nói về các thuật toán, đạo đức và trí tuệ nhân tạo, và một trong những người có trách nhiệm của Microsoft, ông Pier Luigi Dal Pino lần đó, đến gặp tôi và nói, “Chà, điều cha đang nói thật thú vị vì nó thực sự gần với cảm nhận của công ty chúng tôi” và chúng tôi bắt đầu thảo luận.
Và trong cuộc thảo luận, tôi phát hiện ra câu hỏi tôi đặt ra cũng có tác động rất lớn trong công ty, cũng như trong những gì công ty đang làm. Và chúng tôi bắt đầu nghĩ cùng với Microsoft và những người khác, một cách đơn giản, chúng ta hãy làm điều gì đó có thể ủng hộ cách tiếp cận nhân văn này với công nghệ. Chúng ta hãy cố gắng kêu gọi tất cả những người có thiện chí trên toàn thế giới mong muốn có những đóng góp tích cực, cùng nhau làm việc vì điều đó có thể xảy ra.
Sau đó chúng tôi bắt đầu soạn thảo ý tưởng về bản tuyên ngôn này, tình cờ bản tuyên ngôn đã được viết ra, lời kêu gọi đã được viết ra, và điều đó đã xảy ra với một công ty khổng lồ, chính phủ khổng lồ, các tổ chức quốc tế khổng lồ, không chỉ Giáo hội công giáo, và cơ quan Lương nông Quốc tế của Liên Hiệp Quốc cũng nhảy vào, họ nói: “Đó là những chuyện mà chúng tôi muốn khẳng định,” và Lời kêu gọi Rôma ra đời.
Thật thú vị vì đó là thời điểm khó khăn. Nếu ông còn nhớ, Lời kêu gọi Rôma là sự kiện công cộng cuối cùng được tổ chức trước khi đại dịch lan rộng và cách ly chúng ta. Vì vậy, trong đại dịch, lời kêu gọi Rôma như tro tàn nhưng vẫn nóng. Và bây giờ mọi người đang bắt đầu trở lại với công chúng, để được ở bên nhau, chúng ta có thể gặp gỡ các tôn giáo khác, như do thái giáo, hồi giáo.
Điều không thể tin được là lần đầu tiên chúng ta đồng ý với nhau về một điều gì đó, ba tỷ rưỡi tín hữu nhìn vào công nghệ, nói rằng đó là món quà, nhưng cũng là công cụ chúng ta sử dụng để nâng cao sức mạnh cho cuộc sống của mình, đặc biệt là ở nơi nghèo nhất thế giới, nơi tôn giáo hiện diện mạnh, nhưng đây cũng là một vũ khí khủng khiếp nếu nó không được sử dụng đúng. Và chúng ta thấy điều này ở rất nhiều quốc gia, không phải quốc gia dân chủ trên thế giới. Vì thế cấp thiết là phải gom mọi người lại chung quanh Lời kêu gọi Rôma để Lời kêu gọi này trở nên nơi vang vọng những thông điệp thiện chí. Và tôi rất ngạc nhiên về cách mọi thứ đang diễn ra.
Brad Smith: Có rất nhiều điểm thú vị trong Lời kêu gọi Rôma, lời kêu gọi vận động cho một cách tiếp cận nhân văn với công nghệ. Một trong nhiều điều tôi thích, gần như đó là ba chiều kích tôi thấy trong Lời kêu gọi này. Một trong những nguyên tắc đạo đức nói trực tiếp với mọi người trong lãnh vực công nghệ, những nguyên tắc cần áp dụng khi tạo ra các ứng dụng và công cụ trí tuệ nhân tạo, v.v. Điều thứ hai là tất cả chúng ta ở trong lãnh vực công nghệ, một cách rộng rãi hơn hãy thực sự suy nghĩ về cách chúng ta có thể sử dụng công nghệ mới này để phục vụ toàn thể nhân loại, đặc biệt là trong lời kêu gọi xuất phát từ sự tập trung của Đức Phanxicô về việc đảm bảo rằng chúng ta hãy thực sự suy nghĩ kỹ về cách phục vụ những người nghèo nhất trên thế giới. Và tôi nghĩ đó là một cơ hội cơ bản đã được mở ra.
Khía cạnh thứ ba, điều mà tôi thấy rất thú vị, điều mà chắc chắn chúng ta không có xu hướng thấy trong mọi bộ nguyên tắc về trí tuệ nhân tạo và đạo đức, đó là đảm bảo không chỉ phục vụ mọi người mà còn phục vụ hành tinh, ngôi nhà chung của chúng ta như Đức Phanxicô thường nói, tóm lại, một nhu cầu bền vững. Vì vậy, ba chiều này đã đến với nhau.
Linh mục Benanti: Nó như một nút thắt được thắt một cách khéo léo. Khi chúng ta có nút thắt, chúng ta phải buộc tất cả các yếu tố khác nhau lại với nhau. Và đó chính là điều xảy ra với Đức Phanxicô. Nếu tôi có thể thẳng thắn nói, tôi phải nói giáo hoàng này có khả năng rất lớn trong việc thiết lập chương trình làm việc. Ngài đã mở ra hai chủ đề mới, môi trường và chung sống hòa bình của con người trên khắp thế giới. Và ngài đã mở hai chủ đề này trước khi nó trở thành chủ đề chính trong tin tức toàn cầu. Và hai nguyên tắc này thực sự rõ ràng cho toàn Giáo hội vì ngài giao cho Giáo hội hai cột trụ khẩn cấp này, hoạt động theo cách này theo cách khác. Vì thế tổng giám mục Paglia và tôi, cũng như tất cả những người có liên hệ với ngài, chúng tôi chỉ cần hít thở điều đó và cố gắng thể hiện nó trong một tài liệu công khai như Lời kêu gọi Rôma về đạo đức trí tuệ nhân tạo. Và điều này thật thú vị vì chúng tôi không chỉ đơn giản nói chúng tôi phải sử dụng nguyên tắc phòng ngừa; chúng tôi đang đẩy giới hạn của Lời kêu gọi gồm tất cả ngôi nhà chung, theo lời của Đức Phanxicô, tất cả môi trường và cả mọi con người trên mặt đất, có nghĩa là không bỏ rơi bất kỳ ai.
Brad Smith: Lời kêu gọi Rôma một phần tầm nhìn chung về một thế giới bị chia rẽ. Vì thế, để tập hợp các nhà lãnh đạo, không chỉ của Giáo hội công giáo trong đó có Đức Phanxicô, mà cả do thái giáo, hồi giáo, ba tôn giáo tiếp cận hơn 3 tỷ người, nhưng các tôn giáo đôi khi bao gồm cả tôn giáo chúng ta, thế hệ đặc trưng, bị cho là một phần của sự phân chia thế giới chúng ta. Nhưng ở đây mọi người đã đoàn kết. Xin cha kể cho chúng tôi biết một chút về hành trình, cuộc trò chuyện của cha với tư cách là người lãnh đạo một tôn giáo, trò chuyện với các tôn giáo khác. Làm thế nào cha tìm thấy điểm chung này?
Linh mục Benanti: Ồ, ý tôi là đó là vấn đề quan điểm vì nếu chúng ta cố gắng xác định đâu là căn tính của mình, thì chúng ta đang xây dựng một điều gì đó đang chia rẽ chúng ta với những người khác. Có lẽ chúng ta dựng lên một bức tường xác định cái gì là của mình, và cái gì không phải của mình, chúng ta đang dựng lên biên giới. Và chúng tôi thấy lục địa kỹ thuật số mới này là biên giới mới, nơi chúng ta có rất nhiều khả năng, nhưng đôi khi chúng ta thiếu luật pháp. Và đây là điều xuất hiện hàng ngày trên tin tức mạng và những loại tương tự. Và nếu chúng ta nhắm đến lãnh vực đồng thuận ở lục địa mới này, sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu không xây những bản sắc phải đấu tranh với nhau mà xây những cây cầu. Vì vậy, những viên gạch giống nhau có thể được dùng để làm tường hoặc xây cầu. Chúng tôi cố gắng xây dựng những cây cầu. Như tôi đã nói trước đây, giống như với Microsoft, mọi thứ phát sinh từ vấn đề cá nhân, các kết nối, cũng như với các tôn giáo khác xảy ra với kết nối cá nhân. Như đã nói ở trên, tôi thực sự là người địa phương. Tôi lớn lên ở đây và giống như mọi người Ý, tôi có đam mê của tôi, đam mê của tôi là bóng đá. Và đội bóng đá địa phương AS Roma cũng là nơi thu hút một số người hồi giáo và do thái địa phương. Bắt đầu từ bóng đá, chúng ta có thể nói chúng ta xây dựng một nền tảng chung để xây dựng những điều quan trọng hơn nhiều. Điều quan trọng là phải nhận ra chúng ta có thể ở bên nhau vì có một nền dân chủ, vì có điều gì đó chung cho mỗi chúng ta. Không ai được đứng trên luật pháp, không ai được đứng trên nền tảng chung, những nền tảng giúp chúng ta cùng ở với nhau như những công dân trong một môi trường chung.
Lời kêu gọi Rôma đảm nhận vai trò trụ cột này, mang vào trụ cột tất cả trí tuệ và truyền thống độc đáo của tôn giáo. Vì vậy, chúng tôi xin mỗi người trong chúng ta, trong tôn giáo riêng của mình, mang đến sự khôn ngoan tốt nhất mà mình có để góp phần, gìn giữ nhân loại và môi trường là trọng tâm nỗ lực của chúng tôi.
Brad Smith: Tôi thật thú vị khi có mặt ở đây tuần này trong cuộc trò chuyện này và tất nhiên, ba tôn giáo mà mọi người thường xem là khác nhau đều có một nguồn gốc chung. Và khi tôi lắng nghe từng nhà lãnh đạo tôn giáo phát biểu, mỗi người đều nắm bắt được một trong những chủ đề chung thúc đẩy sự tiến bộ của kiến thức và sau đó dùng kiến thức này để mang lại lợi ích cho nhân loại. Và điều cũng tạo ấn tượng cho tôi, có một điều gì đó rất quan trọng ở đây mà những người đang nghe điều này có thể không nghĩ tới ngay từ đầu – “Ồ vâng, đó là những gì tôn giáo làm. Nó giúp khuyến khích sự tiến bộ của kiến thức.” Cha có thấy yếu tố quan trọng là cha đã nói chuyện với những người cùng thế hệ với cha, nhưng họ theo các tôn giáo khác nhau không?
Linh mục Benanti: Các giáo sĩ và các giáo hội không phải chỉ do hàng giáo sĩ tạo ra. Tất cả cũng được các giáo dân thực hiện. Và những tín hữu này giảng dạy tại trường đại học, tham gia vào công nghệ. Họ là những kỹ sư, họ cũng là những người làm trong ngành luật. Và điều không thể tin được là khi chúng tôi dự kiến tổ chức sự kiện này, là để xem các tín hữu của ba tôn giáo khác nhau đơn giản làm việc trong những lãnh vực đó muốn tham gia cùng chúng tôi và nói, ồ, tôi rất vui khi các nhà lãnh đạo của chúng tôi nói về chủ đề này, vì mỗi ngày chúng tôi đều phải đối diện với thử thách này. Và họ có khả năng thảo luận vấn đề này với góc nhìn tôn giáo, đó chính là điều tôi muốn nói.
Tôi nghĩ điều này thật thú vị vì văn hóa đang thay đổi và trở thành tác nhân đóng góp tích cực cho một nền văn hóa cởi mở hoặc một nền văn hóa chỉ đơn giản cho phép các công cụ mang lại lợi ích cho đa số mọi người. Ngoài ra, tôi xin đưa ra một cách diễn đạt ẩn dụ, chúc lành theo quan điểm tôn giáo, đó là một cái gì đó có thể giúp ích theo hướng đó và đó là điều làm tôi ngạc nhiên.
Brad Smith: Như cha biết, các kỹ sư là những người rất thực tế, cha cũng là một kỹ sư . Kỹ thuật là một môn học rất thực tế. Với những kỹ sư có thể lắng nghe, những người có thể sẽ làm việc hôm nay và tạo ra ứng dụng trí tuệ nhân tạo, cha hy vọng họ sẽ học được gì từ Lời kêu gọi Rôma?
Linh mục Benanti: Ồ, điều đầu tiên là họ không đơn độc. Đó không chỉ là vấn đề đồ án thống kê tổng hợp. Đối với khoa học máy tính, chúng ta biết mọi phần mềm đều được tạo thành từ một chuỗi chỉ dẫn, nếu có cái này thì đó là do cái kia. Khi chúng ta nói “nếu có cái này” thì đó không chỉ là vấn đề con số, về giá trị bằng số mà còn là vấn đề của giá trị đạo đức. Vì thế nếu một kỹ sư có thể đạt được điều đó trong mỗi dòng họ viết là họ có khả năng xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn, thì đó thực sự là một cách dạy nghề. Cái kia có thể thực sự truyền cảm hứng cho họ khi họ biết họ làm làm những việc tương tự mà các kỹ sư khác đã từng làm trong thời kỳ Phục hưng ở những thành phố như thành phố Florence hoặc trên toàn thế giới. Vì vậy, họ có thể xây dựng một cái gì đó không chỉ khả thi mà còn đẹp mắt. Đó có thể là người sản xuất nét đẹp cho thế kỷ tiếp theo. Và cái kia có thể thực sự thú vị cho một người thực tế như tôi, người từng là kỹ sư.
Brad Smith: Tôi nghĩ điều đó là hợp lý vì xét cho cùng, không một tài liệu nào có thể trả lời mọi câu hỏi, đặc biệt là ở mức độ chi tiết khi thực hiện. Nhưng nó là một hướng dẫn. Nó là ngôi sao bắc đẩu. Hoặc dùng lại những lời của Đức Phanxicô khi ngài phát biểu tại các cuộc họp tuần này, điều chúng ta thực sự đang nói đến là tạo ra một nền văn hóa, một văn hóa đặt trí tuệ nhân tạo vào vai trò trọng tâm trong việc phục vụ lợi ích chung của tất cả mọi người và bảo vệ ngôi nhà chung của chúng ta. Và điều đó liên quan đến khía cạnh cuối cùng mà tôi muốn nói với cha.
Linh mục Benanti: Theo tôi, một trong những điều đáng chú ý về Lời kêu gọi Rôma trong những năm chúng ta cùng nhau làm việc, đó là ông đã đưa nó vào con đường trở thành một thứ gì đó phổ quát. Tuần này đã có một bước tiến lớn với chữ ký của các nhà lãnh đạo do thái và hồi giáo, nhưng đây không phải là bước cuối cùng. Như ông đã nói, đây là một hành trình đang diễn ra và tôi biết điểm đến tiếp theo của hành trình này, trong vài tháng tới sẽ đưa chúng ta đến Nhật Bản. Hãy cho chúng tôi biết một chút về điều đó và những gì tất cả chúng ta có thể hy vọng sẽ xảy ra.
Để phân biệt một cách tổng quát, thế giới có phương Tây và phương Đông. Nếu ngày nay với Lời kêu gọi Rôma chúng ta tìm thấy một thỏa thuận của phương Tây ở điểm này, thì chúng ta vẫn cần phương Đông. Chúng ta vẫn cần tất cả những người châu Á và tất cả những góc nhìn khác của cuộc sống. Đó là lý do vì sao bây giờ với tư cách là người thuộc lãnh vực tôn giáo, chúng tôi muốn bao gồm tất cả các tôn giáo châu Á. Chúng tôi có Nhật Bản là biên giới của Thái Bình Dương và chúng tôi đang hướng đến một nơi thực sự mang tính biểu tượng, nơi công nghệ cho chúng ta thấy chúng ta không chỉ có thể trở thành loài đầu tiên đi ra ngoài trái đất mà còn có thể trở thành loài có thể hủy diệt trái đất và tất cả sinh vật sống bằng bom nguyên tử. Và đó là lý do vì sao chúng tôi đang đi tìm một địa điểm thực sự mang tính biểu tượng ở Nhật Bản, có thể là Nagasaki, nơi chúng tôi có thể nói lên một cách mạnh mẽ, “Không còn nữa. Không còn nữa.”
Bởi vì quyền lực chúng ta có trong tay cần có mục đích, cần có đường hướng. Và hướng đi này phải mang tính phổ quát vì nó phải là thứ có thể đưa chúng ta trong thế kỷ tới lên một tầm cao mới về chất lượng cuộc sống con người trên trái đất. Có lẽ chúng ta sẽ được nhớ đến sau 10.000 năm nữa vì chúng ta sản xuất ra một số loại vật liệu mới chưa từng tồn tại trước đây. Và đó là loại nguyên tử trước đây chúng ta đã tạo ra khi quả bom đầu tiên phát nổ. Chúng ta hãy cố gắng để được nhớ đến như người đã tạo ra điều gì đó tốt đẹp. Và đó là ý tưởng mang Lời kêu gọi Rôma đến Nhật Bản, đến các tôn giáo khác. Đó là ý tưởng thúc đẩy phổ cập hóa nguyên tắc và quan điểm tốt được đưa vào. Đây là cả một hành trình dài. Chúng tôi đang chăm chỉ làm việc cho điều này. Tôi xin cám ơn ông và tất cả những nỗ lực mà ông đang thực hiện, đang quảng bá đến mọi người điều quan trọng cần được xem là cốt lõi trong sứ mệnh của chúng ta, con người là gì và môi trường là gì?
Brad Smith: Và tôi nghĩ điều đó phản ánh điều gì đó mà tôi phải công nhận là tôi chưa bao giờ nghĩ tới khi lần đầu tiên chúng ta bắt đầu làm việc với nhau về vấn đề này. Một mặt, rõ ràng đây là nỗ lực nhằm đảm bảo công nghệ sẽ phục vụ nhân loại. Và tôi nhớ cuộc gặp gỡ đầu tiên của tôi, tất nhiên là cha cũng ở đó với Đức Phanxicô. Cuối cùng ngài nắm lấy tay và cổ tay tôi và nói: “Đừng đánh mất nhân tính của mình.” Tôi nghĩ Lời kêu gọi Rôma thực sự đang trên con đường làm được nhiều điều hơn là đặt nhân loại vào trung tâm công nghệ. Nó giúp tất cả chúng ta nhận ra mối liên kết chung trong mỗi bộ phận của nhân loại. Và tôi nghĩ đó là một món quà mà có lẽ một dạng công nghệ mới đang mang đến cho chúng ta cơ hội soi gương cho chính mình và nhận ra thế giới có thể bị chia cắt, nhưng tất cả chúng ta đều có rất nhiều điểm chung cùng một lúc.
Linh mục Benanti: Ông biết đấy, có một triết gia nổi tiếng đã nói mỗi khi chúng ta thực hiện một hành động thì sẽ có những kết quả không mong muốn vượt quá mục đích của chúng ta. Và tôi nghĩ điều đó cũng thực sự đúng trong Lời kêu gọi Rôma về đạo đức trí tuệ nhân tạo. Đúng, tất nhiên, chúng ta tập trung vào công nghệ, nhưng điều chúng ta đang chứng kiến là có một cách thức mới đang nảy sinh giữa các tôn giáo để cùng nhau chung sống theo một cách khác, một cách hòa bình. Và chúng tôi cũng đang thấy những gì ông vừa nhấn mạnh. Chúng ta đang thấy rằng có điều gì đó của nhân loại vượt quá sự phân chia, vượt quá biên giới, vượt quá niềm tin, vượt quá tất cả. Và đó là trọng tâm của Lời kêu gọi Rôma. Đây không phải là chủ đề đầu tiên trong mục đích của chúng tôi khi chúng tôi viết nó, khi chúng tôi tham gia, nhưng bây giờ chúng tôi phải nhận ra, nó đang nổi lên trên đó. Và tôi nghĩ đó là một trong những món quà tuyệt vời mà công nghệ, sự đổi mới và thiện chí của con người có thể mang lại cho chúng ta trong thế kỷ tiếp theo.
Brad Smith: Đúng, tôi xin kết thúc bằng lời cám ơn. Cha là kỹ sư và đã thành tu sĩ, là người đang mang tôn giáo, đạo đức và nhân loại đến với công nghệ theo cách mà ít người có thể làm được và đưa công nghệ đến một nơi sẽ phục vụ nhân loại tốt hơn.
Linh mục Benanti: Tôi xin cám ơn ông vì tất cả những nỗ lực ông đang thực hiện để giữ cho công nghệ trở thành con người.
Brad Smith: Chúng ta sẽ tiếp tục làm việc cùng nhau.
Linh mục Benanti: Cám ơn ông.
Brad Smith: Cám ơn cha.
Marta An Nguyễn dịch
