Vì sao Đức Phanxicô giữ các nhà báo tránh xa các cuộc tranh luận của Thượng hội đồng
Sợ áp lực của dư luận, Giáo hội thông tin tối thiểu về công việc của Thượng hội đồng.
lefigaro.fr, Jean-Marie Guénois, 2023-10-06
Đức Phanxicô cầu nguyện trước khi họp ngày thứ sáu, 6 tháng 10-2023 ở Hội trường Phaolô VI.
Sơ Tracy Kemme mặc chiếc áo t-shirt đen có câu trích của ngài: “Trong Giáo hội, có chỗ cho tất cả mọi người, tất cả, tất cả.” Đứng trước một trong những lối vào Thành phố Vatican, nơi các thành viên của thượng hội đồng về tương lai của Giáo hội đi qua để dự hội nghị, sơ Tracy Kemme vận động cho chức phó tế nữ. “Tôi là sơ Tracy Kemme, Dòng Nữ tữ Bác ái Cincinnati, Ohio,” sơ ngoài ba mươi tuổi, người Mỹ, mặc quần jean. Vì sao sơ không mặc áo dòng, ngoài chiếc huy hiệu kín đáo? Sơ cười lớn: “Ở Mỹ, nhiều tu sĩ nam nữ ăn mặc như giáo dân!”
Vài giờ sau, cũng tại chỗ đó, một người đàn ông dáng thấp với mái tóc trắng, mặc vest và cổ áo Rôma đến rồi đi. Ông mang thánh giá trước ngực và thẻ đặc biệt của các thành viên hội đồng, một thẻ rất được săn lùng. Ông không quảng cáo điều gì nhưng ông là tổng giám mục Marek Jedraszewski, giáo phận Krakow, Ba Lan, một trong những người kế vị Karol Wojtyla. Trên tay ông là tràng hạt nhỏ bằng gỗ để cầu nguyện trước khi bước vào hội trường rộng lớn. Bốn năm trước, tổng giám mục đã gây ra một cuộc tranh cãi mạnh mẽ ở Ba Lan sau những nhận xét rất gay gắt chống lại phong trào LGBT.
Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ba Lan chỉ trích thuyết tương đối của Thượng hội đồng
Nhiều người đấu tranh cho các mục đích khác nhau biểu tình trước lối vào Thượng hội đồng, đấu tranh cho người LGBT, bình đẳng cho phụ nữ….
Hai ký ức đau thương
Mặc dù có nhiều điều dường như chia rẽ họ, nhưng Tracy Kemme và Marek Jedraszewski đều đại diện cho Giáo hội Công giáo đa chủng tộc nhóm họp suốt tháng 10 để tham dự một “thượng hội đồng”. Cuộc họp này gồm gần 400 giám mục, chuyên gia, tu sĩ nam nữ sẽ chứng kiến những người không phải giám mục và giáo dân, nam cũng như nữ, lần đầu tiên bỏ phiếu – 88 trong số 364 cử tri – về các chủ đề quan trọng và nhạy cảm, như quyền lực của các giám mục, chúc phúc cho các cặp đồng tính, phong chức cho các ông bà đã lập gia đình, v.v.
Nhưng có một điểm mới lạ khác của Thượng hội đồng này: công việc đằng sau những cánh cửa đóng kín. Đức Phanxicô đã áp đặt lệnh “nhịn thông tin” để ngăn chặn các cuộc tranh luận, nhắm một cách nghịch lý, để có được một minh bạch dân chủ hơn ở mọi cấp độ, lan truyền sang báo chí. Điều này cuối cùng sẽ tạo ra hai thượng hội đồng, như ngài đã tố cáo: một thượng hội đồng của giới truyền thông và một thượng hội đồng của Giáo hội.
Cuộc tranh luận đã diễn ra sôi nổi trong Công đồng Vatican II từ năm 1962 đến năm 1965. Và nó lại nổi lên mỗi lần Rôma có cuộc họp quan trọng, kể cả các mật nghị. Nhưng chưa bao giờ giáo hoàng, với tư cách là bạn của giới truyền thông, lại đóng các van thông tin như vậy để tránh rò rỉ và đặc biệt là tránh áp lực từ bên ngoài với công việc của Thượng hội đồng.
Theo báo La Croix cho biết, họ đã có thể biết được, phiên bản đầu tiên của quy tắc nội bộ thượng hội đồng, “bí mật giáo hoàng” đã được đặt ra cho các cuộc tranh luận. Điều đó tương đương với việc áp đặt một vỏ bọc chì. Vì phản bội bí mật giáo hoàng có thể đưa đến vạ tuyệt thông!
Phiên bản của các quy tắc được phân phát cho người tham dự ngày thứ tư 4 tháng 10. Điều 24 ghi rõ: “Để đảm bảo quyền tự do bày tỏ suy nghĩ của mỗi người và mọi người (…), mỗi tham dự viên đều bị ràng buộc phải dè dặt và bảo mật, cả về những can thiệp của chính họ và của người khác. Biện pháp này vẫn sẽ có hiệu lực sau cuộc họp.”
Kể từ Đức Phaolô VI, đã có hàng chục Thượng hội đồng nhưng chưa có Thượng hội đồng nào khép kín như thế. Các giám mục tham dự đã giữ một mức độ dè dặt nào đó, nhưng sự tin tưởng vẫn còn đó. Lương tâm cũng vậy: những người nghĩ rằng quan trọng là phải nói với báo chí, họ đã làm. Không phải là mật nghị, đây thực sự là một thượng hội đồng “có chìa khóa” -, với một vài mẩu thông tin chính thức, nhạt nhẽo và không tinh túy.
Đức Phanxicô giải thích điều này nhiều lần, đặc biệt là tối thứ tư với các các thành viên của Thượng hội đồng: “Thượng hội đồng không phải là Nghị viện hay một cuộc gặp bạn bè nhằm giải quyết một số vấn đề nhất thời. Nhân vật chính của Thượng hội đồng không phải chúng ta: đó là Chúa Thánh Thần. Nếu Chúa Thánh Thần hiện diện để hướng dẫn chúng ta thì đó sẽ là một Thượng hội đồng tuyệt vời. Nếu chúng ta đi tới chỉ vì lợi ích con người, cá nhân và ý thức hệ, thì đây không phải là cuộc họp Thượng hội đồng, nhưng là cuộc họp Quốc hội thì đúng hơn.”
Vì thế ngài xin truyền thông “nhịn thông tin”: “Chúng ta cần khổ hạnh – tôi xin lỗi vì đã nói như thế này với các nhà báo – nhịn thông tin trước công chúng. Vì vậy, những gì được công bố sẽ được công bố trong môi trường này. Chúng ta phải giúp các nhà báo giải thích tiến trình trong Chúa Thánh Thần này”, với ưu tiên là lắng nghe của các tham dự viên.
Khó giữ “lệnh im lặng”
Khi kết thúc, Đức Phanxicô nhắc lại hai kỷ niệm đau buồn của ngài: trong Thượng hội đồng về gia đình, dư luận giản lược mọi suy nghĩ vào vấn đề duy nhất: “cho người ly dị rước lễ”. Trong thượng hội đồng về Amazon, “áp lực của dư luận muốn chúng tôi đưa ra viri probati, chúng tôi bước vào họp với áp lực này.” Áp lực tương tự với Thượng hội đồng này, “họ sẽ làm gì? Có thể có chức tư tế cho phụ nữ…” Vì thế ngài dứt khoát không để cho giới truyền thông quyết định một cách nào đó chủ đề chính của Thượng hội đồng này.
Trước khi không còn được nói, cô Claire Jonard, một giáo dân trẻ làm việc cho Giáo hội Thụy Sĩ và phụ trách điều hành một nhóm làm việc của thượng hội đồng, cô nhận xét: “Tinh thần của thượng hội đồng phải thực sự ở trong phòng. Chúng ta không thể họp Thượng hội đồng trên sàn quay của đài truyền hình. Không tạo bất kỳ tranh cãi nào về chủ đề này, tôi nghĩ chúng ta sẽ cần trao đổi về Thượng hội đồng này với dân Chúa, những người đã tham gia vào quá trình chuẩn bị trong hai năm.” Một thành viên khác, giáo dân từ Trung Âu, quen thuộc với giới truyền thông, không hiểu làm thế nào, sau ba ngày làm việc, “một hội đồng đa dạng như vậy, về những chủ đề nhạy cảm như vậy, lại có thể giữ im lặng. Tôi nghĩ không đến một tuần.”
Chiều thứ sáu, ông Paolo Ruffini, bộ trưởng bộ Truyền thông cam đoan, dù sao thì không có ‘cảnh sát’ nào sẽ “phạt” các thành viên của thượng hội đồng bày tỏ quan điểm của mình trên các phương tiện truyền thông.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Im lặng tại Thượng hội đồng: Babel hay Hiện Xuống
Dominique Wolton: “Việc truyền thông phải ‘nhịn thông tin’ không làm tôi sốc”
