Một cơ quan truyền thông chuyên về các vấn đề Vatican cho biết, Zelensky và Putin đồng ý tiếp các đặc phái viên của giáo hoàng Phanxicô.
lanacion.com.ar, Elisabetta Piqué, 2023-05-18
Đức Phanxicô nói chuyện qua điện thoại trong buổi tiếp kiến chung tại Quảng trường Thánh Phêrô ngày thứ tư 17 tháng 5 năm 2023. (Ảnh AP/Andrew Medichini)
Rôma. – Đức Phanxicô tiếp tục nỗ lực ngăn chặn cuộc chiến ở Ukraine “đau khổ”, thông qua một “sứ mệnh bí mật” – mà chính ngài đã tiết lộ vào cuối tháng 4, khi trở về từ Hungary-, sẽ có sự tham gia của hai đặc phái viên của ngài đến Kyiv và Matxcova. Các tổng thống Volodimir Zelensky và Vladimir Putin, riêng rẽ mỗi người, có thể đồng ý tiếp họ “để thảo luận về một thỏa thuận ngừng bắn có thể xảy ra”, tin được trang blog Il Seismografo, một trang web chuyên về thông tin của Vatican đưa tin ngày thứ năm 18 tháng 5.
Trong một phiên bản chưa được xác nhận chính thức, và cũng được hãng tin ANSA đưa ra nhưng không bị các nguồn tin của Vatican phủ nhận. Nhật báo La Nación được tiếp cận cho biết, các đặc phái viên sẽ là hai người Ý. Một, là hồng y Matteo Zuppi, tổng giám mục giáo phận Bologna và là chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý, người có nhiều kinh nghiệm trong việc giải quyết xung đột ở các nước châu Phi như Mozambique, với tư cách là thành viên của Cộng đồng Sant’Egidio, một tổ chức Công giáo thường thực hiện các hoạt động ngoại giao song song với Vatican. Hồng y Zuppi sẽ đến Kyiv, thủ đô đã được tổng giám mục người Anh Paul Gallagher, “chưởng ấn” của giáo hoàng đến thăm vào năm ngoái.
Hồng Y Matteo Zuppi. (Ảnh AP/Andrew Medichini)
Đặc phái viên khác của Đức Phanxicô sẽ đến Matxcova là tổng giám mục Claudio Gugerotti, người kế nhiệm hồng y Argentina Leonardo Sandri đứng đầu Thánh bộ các Giáo hội Đông phương, một người am tường nước Nga và các vùng lân cận vì ngài là sứ thần tại Armenia, Georgia, Belarus và Ukraine. Hồng y Sandri nói với nhật báo La Nación vài tháng trước đây: “Tổng giám mục Gugerotti nói tiếng Nga, tiếng Armenia, tôi đã đến thăm ngài ở những nơi ngài phục vụ và với tổng giám mục Sviatoslav Shevchuk, người đứng đầu Giáo hội Công giáo Hy Lạp Ukraine, chúng tôi đã đến Donbass vào năm 2018, khi đã xảy ra các vụ đánh bom.”
Dù chưa được xác nhận, nhưng đây là phiên bản hợp lý và phù hợp với sứ mệnh của Đức Gioan-Phaolô II đưa ra năm 2003 để cố gắng ngăn chặn Chiến tranh vùng Vịnh lần thứ hai nhưng không thành. Vì thế Đức Gioan-Phaolô II đã cử hồng y người Pháp gốc Basque, Roger Etchegaray, đến Baghdad để gặp tổng thống Iraq Saddam Hussein lúc bấy giờ, ông đã đón tiếp một cách cởi mở; và đến Washington với hồng y người Ý, Pío Laghi – là sứ thần tại Argentina trong chế độ độc tài-, người đã đưa thư của giáo hoàng cho tổng thống George W. Bush, ngài đã rất buồn vì tổng thống không mở thư mà để trên bàn.
Do khoảng cách và sự khác biệt, sứ mệnh của các đặc phái viên của Đức Phanxicô tới Kyiv và Matxcova, ngoài việc chứng minh Đức Phanxicô không đầu hàng và tiếp tục làm việc cho hòa bình, “các giải pháp sáng tạo” đã trở nên phức tạp hơn. Không những chỉ do kể từ ngày nước Nga xâm lược Ukraine 24 tháng 2 năm 2022 cho đến nay, dù cố gắng rất nhiều nhưng Đức Phanxicô chưa bao giờ có thể liên lạc trực tiếp với Putin, như ngài đã nói trong nhiều cuộc phỏng vấn. Điều mà ngài đã có thể làm được với tổng thống Zelensky, ngài đã nói chuyện điện thoại hai lần và đã tiếp ông ngày thứ bảy tuần trước tại Vatican. Trong bối cảnh này cần phải xem tổng thống Putin có thực sự muốn tiếp đặc phái viên của Đức Phanxicô hay không.
Đức Phanxicô và tổng thống Volodomir Zelensky tại Vatican ngày 13 tháng 5-2023
Do diễn biến của cuộc xung đột, nhiệm vụ của các phái viên cũng rất phức tạp, đặc biệt là sau chuyến thăm Vatican gần đây của tổng thống Zelensky, bị một số người cho là một thất bại ngoại giao của Đức Phanxicô. Ngoài nụ cười và 40 phút diện đối diện, sau cuộc gặp, trong một câu tweet, tổng thống Zelensky xin Đức Phanxicô lên án tội ác của Putin: “Không thể có bình đẳng giữa nạn nhân và kẻ xâm lược”, ông ngầm buộc tội ngài, như nhiều người đã làm vào đầu cuộc xung đột, cho rằng ngài có một quan điểm được xem là “triết lý thân Nga” hoặc trung lập, chính xác là để trở thành một kênh hòa giải.
Tôi đã gặp giáo hoàng Phanxicô
Sau khi gặp Đức Phanxicô ngày thứ bảy 13 tháng 5, tổng thống Zelensky đã phát biểu trên đài truyền thông Ý do RAI phát sóng, ông nói rõ, ông không muốn bất kỳ lệnh ngừng bắn hay hòa giải nào lúc này, ông chờ một cuộc phản công lớn chống lại các lực lượng Nga ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Ông đã giành được sự hỗ trợ mạnh mẽ – kinh tế và quân sự – từ các đồng minh châu Âu quan trọng nhất của mình. Ông nói: “Với tất cả lòng kính trọng của tôi với Đức Thánh Cha, chúng tôi không cần người hòa giải giữa Ukraine và kẻ xâm lược, chúng tôi cần một nền hòa bình công bằng và chúng tôi sẽ phải làm phần còn lại. Tôi đã nói với ngài, chúng tôi mời ngài cũng như các nhà lãnh đạo khác, làm việc vì một nền hòa bình công bằng, theo khuôn khổ của công thức hòa bình mười điểm cho Ukraine mà tôi đã trình bày tại G-20 vào tháng 11 năm ngoái ở Indonesia, một công thức rất cụ thể.” Ông giải thích Vatican có thể giúp đỡ về nhân đạo, làm thế nào để khoảng 20.000 trẻ em Ukraine bị trục xuất sang Nga được trở về.
Ông nói: “Tôi đã xin giáo hoàng gây áp lực lên Nga về vấn đề này.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Đức Phanxicô và tổng thống Zelensky đồng ý với nhau về các nỗ lực nhân đạo
