“Hồng y Karol Wojtyla đã hành động theo luật thời đó”
cath.ch, I.Media, 2023-03-06
Hình ảnh Đức Gioan-Phaolô II đã bị sứt mẻ ở Ba Lan | © petrOlly/Flickr/CC BY-NC-NĐ 2.0
Ngày 5 tháng 3, một cuốn phim tài liệu được phát sóng trên kênh tư nhân TVN ở Ba Lan và một quyển sách của nhà báo Hà Lan Ekke Overbeek sắp phát hành khơi lại tranh cãi về thái độ của hồng y Karol Wojtyla, giáo hoàng Phaolô II khi ngài xử lý các vụ lạm dụng tình dục trẻ vị thành niên ở giáo phận Krakov, Ba Lan. Linh mục Stanislaw Tasiemski, dòng Đa Minh và là phó chủ tịch của KAI, Cơ quan Thông tin Công giáo Ba Lan đưa ra quan điểm của linh mục về những cáo buộc này.
Cuốn phim tài liệu của nhà báo Ba Lan Michal Gutawski đưa ra trường hợp đáng chú ý của linh mục được thuyên chuyển đến một giáo xứ ở Áo, với thư giới thiệu của hồng y Wojtyla, tổng giám mục Krakow từ năm 1964 đến 1978, gửi cho đồng nghiệp của ngài là hồng y Y Franz Konig ở Áo.
Thông tin mới này có làm cha ngạc nhiên không?
Linh mục Stanislaw Tasiemski: Một số cáo buộc về việc thuyên chuyển các linh mục từ giáo xứ này qua giáo xứ kia ở Krakow đã xuất hiện trên các phương tiện truyền thông tháng 11 năm 2022. Vì vậy, tôi không ngạc nhiên trước thông tin này.
Linh mục Slawomir Oder, cáo thỉnh viên án phong thánh Đức Gioan-Phaolô II giải thích, trong thủ tục phong thánh, tất cả những vấn đề này đã được xem xét với văn khố lưu trữ của giáo phận và của Vatican. Tất cả cho thấy hồng y Wojtyla đã hành động theo đúng luật thời lúc đó. Tuy nhiên, ngài bị hạn chế trong hành động vì ngài không nhận thức được mọi chuyện, điều này chúng ta cũng đã thấy trong thời cuối triều của ngài.
Những tài liệu mà đạo diễn bộ phim tài liệu này dùng chủ yếu lấy từ cơ quan mật vụ cộng sản. Một số yếu tố nổi lên ngày nay là từ các linh mục đã cộng tác với cảnh sát mật. Một trong những người tố cáo là một linh mục được biết đến là người hay gây rắc rối trong các giáo xứ. Ông không có uy tín. Vì thế phải giữ khoảng cách với thông tin được loan truyền trên cơ sở tài liệu này.
Liệu những tài liệu của thời cộng sản có còn công cụ hóa, thao túng hay không?
Còn, những tài liệu này phải luôn được đọc cách nghiêm túc. Để nghiên cứu thấu đáo, để có cái nhìn cân bằng và khách quan, chúng ta cần một thời gian. Chúng ta cần sự thật, chúng ta không phải cảm xúc.
“Trong một cuộc phỏng vấn, chính hồng y Karol Wojtyla thừa nhận ngài không phải là nhà quản trị giỏi”
Bây giờ nhiều người muốn giáo phận Krakow thành lập một hồ sơ để chính xác trả lời các lời buộc tội này. Người phụ trách kho lưu trữ của Giáo triều giáo phận đã được liên lạc về vấn đề này, nhưng chúng ta chưa biết rõ quan điểm của tổng giám mục Krakow hiện tại về vấn đề mở kho lưu trữ này.
Có phải di sản của Đức Gioan Phaolô II ngày càng bị chỉ trích trong xã hội Ba Lan không?
Có, vì Giáo hội không chỉ có bạn bè, mà còn có kẻ thù. Nếu chúng ta nói đến lý trí, nếu chúng ta nghiên cứu các bản văn của Đức Gioan Phaolô II, chúng ta chỉ có thể kinh ngạc trước chiều sâu tư tưởng của ngài. Nhưng nếu khai thác khía cạnh tình cảm, các phim tài liệu này có thể thu hút những người sống xa Giáo hội, những người đã rời Giáo hội, dù họ đã được rửa tội và tự cho mình là người công giáo. Tôi nghĩ đạo diễn của những bộ phim này nhắm đến môi trường này.
Trong hơn 15 năm làm tổng giám mục giáo phận Krakow, chủ yếu ngài quan tâm đến chăm sóc mục vụ gia đình, trong lãnh vực này, ngài là người thầy tuyệt vời. Nhưng về mặt điều hành giáo phận, trước hết ngài dựa vào các cộng sự viên của ngài. Bản thân ngài, trong một cuộc phỏng vấn, ngài thừa nhận ngài không phải là nhà quản trị giỏi, nhưng ngài đã đưa ra các quyết định một cách tập thể. Trong một giáo phận rộng lớn, không dễ để theo dõi tất cả các vấn đề liên quan đến linh mục (theo niên giám Tòa Thánh, vào thời đó giáo phận Krakow có hơn 900 linh mục nhập giáo phận).
Hiện nay, Giáo hội Ba Lan đã điều chỉnh hệ thống của mình như thế nào để đối phó với các vụ lạm dụng, trong sự phát triển của giáo luật mà Đức Phanxicô mong muốn?
Tôi đã theo dõi hội nghị được tổ chức tại Warsaw năm 2021 để tập hợp những người chịu trách nhiệm cho cuộc chiến chống lạm dụng ở các quốc gia Trung Âu. Có một chương trình cụ thể hiện đang được thực hiện trong tất cả các giáo phận và trong tất cả các dòng tu.
Có một đại biểu trong mỗi giáo phận để theo dõi liên lạc với nạn nhân. Trong cộng đồng Đa Minh của tôi, chúng tôi đã trải qua một loạt các cuộc họp về trách nhiệm của mình và cách tránh những tội ác kiểu này. Do đó, cách tiếp cận những hiện tượng này đã được phát triển đáng kể.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Trước khi là giáo hoàng, Đức Gioan-Phaolô II bị cáo buộc che giấu các vụ ấu dâm ở Ba Lan
