Kiril Martynov báo Novaya Gazeta: “Ở Nga, nghề báo bị cấm”
Ở Nga, các luật hà khắc mới áp dụng trên hầu hết các phương tiện truyền thông độc lập, kể cả với tờ báo thần thoại nhất “Novaya Gazeta”. Ông Kiril Martyno, phó giám đốc đã phải vượt qua biên giới để tiếp tục chiến đấu. © Baptiste Giroudon
parismatch.com, Caroline Fontaine, 2022-04-28
Phản đối cuộc xâm lược của Ukraine, ông Kiril Martynov, phó giám đốc báo “Novaya Gazeta” đã tị nạn ở Riga, Latvia. Tại đất nước này, ông Martynov và các nhà báo khác trong nhóm đã chọn để đặt trụ sở của tờ báo mới “Novaya Gazeta Europe”, không liên quan gì đến tờ báo ở Mátxcơva. Báo Paris Match gặp các nhà vô địch của báo chí điều tra.
Xin ông cho biết những khó khăn trong việc cung cấp thông tin ngày nay ở Nga là gì?
Kiril Martynov: Nghề báo đã bị cấm ở đó. Nếu chúng tôi làm bất cứ điều gì khác ngoài chính sách tuyên truyền của nhà nước, chúng tôi có thể bị truy tố như tội phạm và cơ quan truyền thông của chúng tôi có thể bị cơ quan kiểm duyệt Nga đóng cửa. Nhà cầm quyền có nhiều công cụ để tiêu diệt chúng tôi và trước đây họ đã làm. Hiện nay chúng tôi chỉ có thể làm công việc này từ nước ngoài, hoặc làm chui với một biệt danh và qua các mạng xã hội – Youtube và Telegram vẫn chưa bị đóng cửa ở Nga. Nhưng tình trạng này đã có trước chiến tranh, vì thế rất khó để làm việc. Nhà cầm quyền tạo ra nhiều luật, đặc biệt là luật “đặc vụ nước ngoài”, phát minh ra chỉ để cấm tất cả các báo chí độc lập và tất cả những người phản đối.
Ông đã từng bị đe dọa?
Chính thức, trong hai ngày, cơ quan kiểm duyệt đã đưa ra hai cảnh báo cho báo Novaya Gazeta. Khi nhận cảnh báo lần thứ hai, có nghĩa là tờ báo có thể bị mất giấy phép xuất bản ở Nga. Lý do được đưa ra cho hai cảnh báo này thật buồn cười. Tôi nghĩ họ có ý đe dọa chúng tôi: nếu quý vị không dừng lại bây giờ, chúng tôi không cảnh báo tiếp, chúng tôi sẽ kiện. Vài ngày sau, ông Dmitry Muratov giám đốc tờ báo bị tấn công trên xe lửa. Nếu một người được giải Nobel có thể bị tấn công, điều đó có nghĩa ngày nay không một nhà báo có thể cảm thấy an toàn. Giống như hầu hết các nhà báo độc lập ở Nga, cá nhân tôi nhận rất nhiều lời đe dọa trên mạng xã hội. Chúng tôi cố gắng không xem chúng là quá quan trọng.
Hai đến ba chục triệu người Nga hiểu rằng những gì chúng tôi viết là sự thật
Người Nga đón nhận thông tin qua báo của ông như thế nào?
Hai đến ba chục triệu người Nga hiểu rằng những gì chúng tôi viết là đúng sự thật và họ biết những gì đang xảy ra ở Ukraine. Đó chỉ là một thiểu số, nhưng thiểu số lớn. Và nếu độc giả nhìn vào những gì đang thực sự xảy ra, nếu họ hiểu Nga đã xâm lược Ukraine và phạm tội ác chiến tranh, thì họ phải tự hỏi mình là người nước nào, Putin là ai, tại sao chúng ta lại làm như vậy? Sau này chúng ta còn có thể làm người tốt được nữa không? Nhiều người không muốn nghĩ về nó. Họ thích tin vào câu chuyện ngụ ngôn mà người ta kể cho họ: ngày xưa Liên Xô đã đánh bại đức quốc xã, tất cả kẻ thù của chúng ta đều là đức quốc xã và người Nga sẽ luôn đứng về phía tốt. Phần lớn người Nga bị phi chính trị hóa. Nhưng nhà cầm quyền tạo ra rất nhiều hận thù bên trong xã hội Nga. Người dân ghét nhau ra mặt. Trong mọi gia đình, mọi văn phòng, mọi nhóm bạn bè, giờ đây chúng tôi ghét nhau vì Putin. Tôi nghĩ, chúng tôi đang ở bên bờ vực của một cuộc nội chiến.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Sự xa hoa của thượng phụ Kyrill lọt vào tầm ngắm các lệnh trừng phạt của Liên minh Âu châu
