“Không ai tiên đoán được bức tường Bá Linh sẽ sụp đổ”
lyonne.fr, Olivier Richard, 2019-11-08
Người Tây Đức tụ họp trước Bức tường Bá Linh ngày 11 tháng 11 năm 1989, họ quan sát các quân nhân Đông Đức đang hạ một phần tường, mở một điểm mới để đi qua.
Cách đây 30 năm, lúc Bức tường Bá Linh sụp đổ, ký giả Pháp Bernard Lecomte là nhà phóng sự lớn của báo L’Express đang ở các nước Đông Âu. Ông sống sự kiện này rất kề sát.
“Đối với một ký giả, tôi có dịp may phi thường được theo sát tiến trình sụp đổ của khối cộng sản”.
Đây là công việc của tôi trong mười năm. Tôi thường xuyên ở Maxcơva, Krakow, Đông Bá Linh. Từ khi Đức Gioan-Phaolô II được bầu chọn và từ khi Phong trào Solidarnosc ra đời, tôi có dịp may phi thường được theo sát tiến triển sụp đổ của khối cộng sản.
“Tất cả các dân tộc của vùng này đã bị mê hoặc và kích động. Đối với họ, đây là khởi đầu của một thế giới khác.”
Ông ở đâu vào ngày 9 tháng 11 năm 1989 ?
Ký giả Bernard Lecomte: Tôi đang ở Ba Lan. Khi tin tức được loan ra, ông chủ biên của tôi nói: “Trên tất cả, anh phải ở đó để thu thập phản ứng. Chúng tôi sẽ gởi một người khác đến Bá Linh”. Ngay lập tức tôi đến các bạn, họ có các kênh truyền hình phương Tây để theo dõi các phóng sự đầu tiên. Người ta bình luận sự kiện và tôi điện thoại để thu thập phản ứng. Tôi thường xuyên ở Maxcơva, Krakow, Đông Bá Linh. Từ khi Đức Gioan-Phaolô II được bầu chọn và từ khi Phong trào Solidarnosc ra đời, tôi có dịp may phi thường được theo sát tiến trình sụp đổ của khối cộng sản.
Sự sụp đổ của bức tường có thể dự đoán trước?
Không. Phải khiêm tốn trước lịch sử, và đúng đắn. Không ai thấy trước bức tường sẽ sụp đổ, vào thời đó và dưới hình thức này. Rõ ràng người ta nghĩ hệ thống này đang suy sụp, nhất là các vụ biểu tình ở Đông Đức. Nhưng người ta không dự đoán có một quyết định dứt khoát nào từ bàn giấy được ông Günter Schabowski đưa ra, ông là một trong các thành viên của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Đông Đức. Trong một cuộc họp báo, ông tuyên bố một lối đi ra cho người Đông Đức. Một nhà báo Ý hỏi ông: “Nó sẽ có giá trị lúc nào?” Ông Schabowski nhìn sổ tay và trả lời: “Ngay từ bây giờ”. Những người Đông Đức đầu tiên đã vượt qua biên giới mà không bị cảnh sát bắn. Những người khác đi theo họ và cứ thế mà tiếp tục.
Đức Gioan-Phaolô II đã đóng vai trò nào trong sự sụp đổ của khối cộng sản?
Một vai trò chủ yếu. Ngài đã trao niềm tin cho tất cả các dân tộc Đông Âu. Đặc biệt với người Ba Lan, đồng bào của ngài. Vết nứt đầu tiên ở bức tường Bá Linh là chuyến đi Ba Lan của ngài tháng 6 năm 1979, ngài gặp hàng triệu người Ba Lan và ngài thúc đẩy họ. không phải là ngẫu nhiên mà sau đó có các cuộc đình công lớn ở Gdansk và sự thành lập nghiệp đoàn Solidarnosc.
Sự sụp đổ bức tường sẽ không xảy ra nếu không có một nhân vật quan trọng khác từ năm 1985: ông Mikhael Gorbatchev. Chính nhờ ông mà phong trào này không tắm máu. Ông từ chối can thiệp và không gởi xe tăng đến để tái hồi trật tự.
Ông có nhận thức ông đang sống trong thời điểm lịch sử không?
Có. Tất cả các dân tộc của vùng này đã bị mê hoặc và kích động. Đối với họ, đây là khởi đầu của một thế giới khác, một sự kiện phi thường, đó là tất cả những gì họ hy vọng từ nhiều năm.
Bây giờ sự kiện này còn lại gì? Nó còn nói gì với các thế hệ trẻ?
Tôi sợ các thế hệ trẻ xem đây là một sự kiện rất xa, như một cái gì hơi ảo. Trong khi nó đã thay đổi đời sống của hàng chục triệu người. Có những dân tộc đã hoàn toàn thay đổi cuộc sống, họ tìm lại được tự do lương tâm, được tự do đi lại.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Xin đọc thêm:Giáo hội Đức trước và sau khi Bức tường Bá Linh sụp đổ
