Trích sách “Không trả lời có, cũng không trả lời không”, tác giả Tomi Ungerer. Nxb. l’écoles des loisirs.
Làm sao nói với một người là mình thương họ? Làm sao kết bạn khi mình rụt rè?
Làm sao chọn được người bạn tốt nhất?
Con không có chị cũng không có anh. Có bình thường không khi con cảm thấy mình đơn độc?
Khi con ở với cô bạn Julie, con không thích chơi với cô, nhưng khi không có Julie thì con lại muốn gặp cô? Con phải làm gì?
Làm sao nói với một người là mình thương họ? Làm sao kết bạn khi mình rụt rè?
Maïa, 7 tuổi rưỡi
Để trả lời câu hỏi đầu tiên của con, ông sẽ kể cho con nghe một câu chuyện.
Ambra 12 tuổi. Cô rất dè dặt, nếu không muốn nói là rụt rè, yên lặng, bản chất rất độc lập. Đó là con gái của một người bạn. Tuần vừa qua gia đình ông và bạn của ông có bữa ăn tối với nhau. Ambra ngồi bên trái ông. Trong bữa ăn, Ambra cầm tay ông và nói vào tai ông: “Ông có hai bàn tay rất đẹp!” Ambra nói một cách tự nhiên, không mắc cở gì hết. Tự nhiên em nói như vậy, với một cử chỉ rất đơn sơ, em nói lên tình thương của em đối với ông. Quả tim già nua đã đập 86 năm nay của ông xúc động mạnh. Nếu mình muốn diễn tả tình thương hay lòng trìu mến của mình với ai, một cử chỉ nhỏ vẫn đẹp hơn là nói lên lời. Nhưng với người rụt rè thì không phải lúc nào cũng dễ! Như thế để trả lời câu hỏi thứ nhì của con. Tính rụt rè chủ yếu là vì mình sợ bị cho là kỳ cục. Để thắng tính rụt rè, con phải có nhiều bạn, phải quyết tâm đi ra khỏi vỏ ốc của mình, như người muốn biết bơi phải nhảy xuống nước để học bơi. Bước nhảy đầu tiên là quan trọng.
Để mở đầu một câu chuyện thì con nên biết sở thích, nói các chuyện cả hai đều thích, các chuyện cả hai đều quan tâm hàng đầu: bạn có thích đọc sách không? Bạn thích chơi thể thao không, nếu có thì thích chơi môn nào. Giờ rãnh bạn thích làm gì?
Cho đến khi 8 tuổi, ông sống khép kín, ông ở nội trú nhà người bác rất nghiêm khắc theo đạo tin lành. Ông chưa bao giờ có bạn nói chuyện cũng như có bạn để chơi khi ra chơi, đó là năm 1940, khi người đức quốc xã đến, ông học ở trường học trong khu phố. Ông có quyển sổ tay ghi tên các bạn cùng lớp. Ông đánh dấu tên các bạn ông đã kết bạn. Cuối học kỳ đầu, ông hãnh diện là đã có nhiều bạn. Người gầy gò bé nhỏ rụt rè là ông lại trở thành người cầm đầu, người pha trò. Trong quá trình này thì cũng có một phần xảo xảo. Nhưng thật ra thì láu cá hơn là xảo…
Nhưng không phải lúc nào cũng thắng! Khi ông 17 tuổi, ông đi leo núi ở Laponie. Một ngày nọ, khi ông đi về quán trọ thanh niên ở Hammerfest, ông gặp hai người Pháp. Ông rất vui khi gặp người đồng hương, ông líu lo kể chuyện, nhưng gặp sự im lặng lạnh lùng của cả hai người: “Nhưng ai nhờ bạn kể chuyện đời bạn cho chúng tôi nghe?” Vậy mình phải luôn có bao bố để thấm các thất bại của mình.
Làm sao chọn được người bạn tốt nhất?
Paolo, 8 tuổi
Qua sự giống nhau! Thiện cảm được cảm nhận hơn là được diễn tả ra. Nó có thể do tự nhiên hay nhờ tiếp xúc lâu dài.
Nơi mỗi chúng ta có các đức tính cũng như các lỗi lầm riêng của mình, và các khác biệt thường bổ túc cho nhau. Về phần ông, vì bản chất tự nhiên của ông là thích phá phách, đầy cả bồng bột, ông luôn tìm bạn yên lặng, có thể chịu đựng được sốc.
Ông được nuôi dạy theo truyền thống trưởng giả, mẹ của ông lo con mình có bạn thân là các bạn con các gia đình thợ thuyền. Ông có một lòng tôn trọng sâu xa giới thợ thuyền, họ giúp ông xa các giá trị hẹp hòi của giới trưởng giả làm cho ông bị co cúm.
Vậy con cẩn thận để đừng đàn đúm với bạn lêu lổng, đương nhiên trừ khi con cũng là một đứa lêu lổng!
Tại sao tất cả chúng ta đều khác nhau?
Con không có chị cũng không có anh. Có bình thường không khi con cảm thấy mình đơn độc?
Coline, 10 tuổi rưỡi
Khi còn nhỏ, mới 6 tuổi ông được gởi đến ở nội trú nhà người bác. Ông không có bạn nói chuyện cũng không có bạn để chơi. Ông mất cha sớm. Cảnh bị bỏ rơi như vậy thật khốn khổ. Ông tìm vui với sách vở và vẽ. Trí tưởng tượng là người bạn thân nhất của ông. Với trí tưởng tượng, ông có được tự do mà bây giờ ông vẫn còn giữ cho đến giờ này.
Có được anh chị em là có bạn cùng chơi, cùng gây nhau. Như thế nó làm cho mình khỏi chán. Nhưng cũng có một số người vẫn cảm thấy chán dù có nhiều người chung quanh. Trong đám đông cũng vậy, nhiều khi mình cũng cảm thấy đơn độc!
Tuy nhiên trong các trò chơi mình cũng cần bạn, cần người hợp với mình. Phong cách để kết bạn vẫn là đơn sơ. Phải thử tìm bạn, mời bạn về nhà trong hy vọng họ sẽ mời mình lại. Dù các bạn là người nước nào hay ở thành phần xã hội nào. Nhưng cha mẹ phải đồng ý và vui vẻ tiếp đón.
Khi còn nhỏ, lúc tựu trường, ông có một thói quen: ông có quyển sổ tay ghi tên các bạn cùng lớp. Khi ông làm quen được với một bạn, ông ghi tên bạn ấy vào. Ông có thể nói, ngay từ học kỳ đầu, ông không còn kẻ thù nào. Ông luôn biết tránh gây gổ, tránh đánh nhau!
Khi con ở với cô bạn Julie, con không thích chơi với cô, nhưng khi không có Julie thì con lại muốn gặp cô? Con phải làm gì?
Emma, 5 tuổi
Con dùng trí tưởng tượng của mình để mỗi cuộc gặp là một cuộc gặp khó quên. Làm thế nào? Con cố gắng làm thế nào để cùng chia sẻ các sở thích giống nhau. Một tình bạn được vun trồng cũng như vườn rau với từng luống rau riêng. Những người trừng trừng nhìn nhau thì họ chẳng có tài vun trồng gì. Trong bài hát dân gian Hans im Schnokeloch của người vùng Alsace có câu: “Cái gì mình có thì mình không muốn, cái gì mình muốn thì mình không có!” Làm sao mình yêu đời nếu mình không bao giờ bằng lòng gì hết?
Marta An Nguyễn dịch
