Đức Phanxicô vinh danh các người Ý tương đương như Merton, Higgins và Berrigan
Ngựa và cao bồi vùng Tuscana đón Đức Phanxicô trong chuyến thăm cộng đoàn Nomadelfia, Ý, ngày thứ năm, 10 tháng 5 năm 2018. Được Linh mục Zeno Saltini thành lập năm 1948, Nomadelfia là một cộng đoàn công giáo có những người đã lập gia đình và không lập gia đình, họ nuôi các em bé bị bỏ rơi. (Ảnh: AP Photo / Alessandra Tarantino.)
cruxnow.com, John L. Allen Jr., 2018-05-11
Phân tích tin tức
Đức Phanxicô dẫn đầu bằng nhiều cách, và đây là một trong các bằng chứng quan trọng. Ngài đã chọn thăm viếng, và những gì ngài làm tại đây nói lên nhiều về tầm nhìn và các ưu tiên của ngài hơn là các tài liệu được Vatican soạn kỹ lưỡng.
Chuyến đi Nomadelfia, miền bắc nước Ý, bang Grosseto ngày thứ năm 10 tháng 5 là một ví dụ điển hình, nói lên sứ điệp về sự hỗ trợ của Đức Phanxicô cho một bối cảnh chính trị có liên quan về mặt chính trị và xã hội dấn thân theo tinh thần Tin Mừng.
Lý do của ngài là để tôn vinh linh mục nổi tiếng người Ý, Linh mục Zeno Saltini, người mà trong những năm 1950 đã không được Giáo hội Ý cũng như các các cơ sở Công giáo hỗ trợ vì cha muốn tạo một lối sống vượt lên sự phân chia ở Ý sau chiến tranh giữa các người theo Đảng Dân chủ-kitô và người theo cộng sản.
Dù được sự ủng hộ của Đảng Dân chủ-kitô là cấp cao nhất vừa được Vatican và các giám mục Ý thời đó ưu tiên thừa nhận, nhưng đây không phải là một quan điểm đặc biệt tốt. Nhưng, Linh mục Saltini đã thành công dựng nên một cộng đoàn nở rộ ở Nomadelfia, được mô tả như một loại “khu đinh cư kitô”, nơi có 200 gia đình công giáo chia sẻ tài sản chung, chia sẻ cả việc giáo dục con cái và chăm sóc người già.
Chuyến thăm này tiếp theo các chuyến thăm khác trong nước Ý, Đức Phanxicô muốn tỏ lòng tôn kính Linh mục nổi tiếng trong lịch sử của một đất nước xinh đẹp.
Tháng 6 năm 2017, Đức Phanxicô đã đến Barbiana vùng Toscane để vinh danh Linh mục Lorenzo Milani, một nhà giáo dạy dỗ các học sinh nghèo ở thế kỷ 20 và là người bảo vệ cho sự từ chối cầm súng vì trái lương tâm.
Sinh trong một gia đình trung lưu thoải mái ở Florence, cha mẹ của Linh mục Milani là những người thế tục kiên định và là các đồ đệ đầu tiên của Sigmund Freud. Trong thời Thế chiến thứ hai kinh hoàng, thanh niên trẻ Milani theo đạo công giáo và trở thành linh mục, và đã tỏ ra có khuynh hướng theo “trường phái bình dân”, giáo dục cả gia đình thế tục và giáo dân, đào tạo họ theo giáo huấn xã hội của Giáo hội.
Rồi Đức Phanxicô cũng ngừng lại ở Bozzolo để kính Linh mục Primo Mazzolari, một chiến binh tự do, chiến đấu trong thời Đức chiếm đóng Ý, người chống phát-xít, bênh vực cho dân chủ.
Sau chiến tranh, Linh mục Mazzolari dồn hết sức qua việc cải cách Giáo hội. Năm 1949, ngài ra tờ báo Adesso, cổ động một tình thương đặc biệt cho người nghèo, một cuộc sống công giáo đơn giản, trao quyền cho giáo dân và tự do tôn giáo, “đối thoại với những người ở xa”, bất bạo lực và phân biệt giữa sai lầm về mặt thần học và con người cụ thể gây ra các sai lầm này.
Tất cả các chủ đề cuối cùng sẽ nở rộ trong Công đồng Vatican II (1962-1965), nhưng vào thời đó ngài bị xem như người nổi loạn. Năm 1954, Linh mục Mazzolari bị cấm nói và viết ngoài giới hạn giáo xứ của mình.
Nói cách khác, khi Đức Phanxicô chọn ra các linh mục Saltini, Milani và Mazzolari để công nhận đặc biệt, ngài đã đưa ra một tuyên bố.
Đối với người Mỹ, khó để đánh giá cao phẩm chất của ba linh mục chiến đấu trong Giáo hội công giáo Ý, làm thế nào để xác định họ trong các trận chiến vĩ đại trong lãnh vực xã hội và Giáo hội trong nước.
Để đưa sự việc vào đúng chỗ của nó, chúng ta hình dung Đức Phanxicô đến Mỹ và phải đi thăm các nơi tưởng niệm ba linh mục danh tiếng Mỹ:
Thomas Merton, đan sĩ Dòng Tráp mà các bài viết thiêng liêng của cha đã đánh dấu một thế hệ, các bài viết chủ trương hòa bình và đối thoại liên tôn tiếp tục mang đến lợi ích cho Giáo hội và trở nên kiên định hơn vào thời hậu Công đồng Vatican II. Linh mục Merton an nghỉ ở Đan viện Đức Mẹ Giết-sê-ma-ni, bang Kentucky, nơi phần lớn thời gian ngài sống ở đó.
Linh mục George Higgins, “linh mục thợ” nổi tiếng của nước Mỹ, người dấn thân hoạt động cộng đồng và tổ chức ở Chicago, sau này là người ủng hộ chính cho Cesar Chavez và phong trào công nhân nông trại ở California. Nơi an nghỉ của ngài là nghĩa trang công giáo Kitô Vua ở thành phố Cook, Illinois.
Daniel Berrigan, Linh mục Dòng Tên danh tiếng, thi sĩ và nhà hoạt động chống chiến tranh Việt Nam, có chân trong “Cantonsville Nine” cùng với người em và đồng hữu Dòng Tên Philip của mình đã dùng xăng đặc để hủy hồ sơ ở Cantonsville, Ohio năm 1968. Linh mục Berrigan qua đời năm 2016 và được chôn ở nhà thờ Thánh Phanxicô Xaviê ở New York.
Xin đọc: Xin Yên nghỉ, cha Daniel Berrigan
Rõ ràng, hầu như Merton, Higgins và Berrigan đều được mọi người ngưỡng mộ. Cũng như Saltini, Milani và Mazzolari ở Ý, họ là chứng tích của các mâu thuẫn, một số người cho là anh hùng, một số khác cho là người phản đối đáng lo ngại.
Sự đánh giá cao của Đức Phanxicô đối với các hình ảnh trong Giáo hội Mỹ đã được làm sáng tỏ khi ngài đến thăm Mỹ vào tháng 9 năm 2015, trong đó có Linh mục Merton và bà Dorothy Day, người sáng lập Phong trào Công nhân Công giáo (Catholic Worker Movement) trong bộ tứ người Mỹ Đức Phanxicô nói đến trong bài diễn văn của mình ở Quốc hội Mỹ (hai người không công giáo kia là Tổng thống Abraham Lincoln và Mục sư Martin Luther King, Jr.)
Nếu Đức Phanxicô trở lại Mỹ và dù cho hành trình khó khăn bắt buộc, có lẽ cũng không khó tưởng tượng ngài sẽ thu xếp để đi New York, Kentucky và Chicago để củng cố sự chứng thực của mình cho Berrigan, Merton và Higgins.
Nhưng cũng không nên quên ngoài việc tưởng niệm Linh mục Mazzolari trong chuyến đi Nomadelfia ngày thứ năm 10 tháng 5, Đức Phanxicô còn ghé Loppiano để thăm một thành phố quốc tế do Cộng đoàn Focolari điều hành, một “phong trào mới” được bà Chiara Lubich xây dựng trong Giáo hội Ý sau chiến tranh, bà là giáo dân nổi tiếng về sự dấn thân cho sự hội nhập, và thường được xem ít có tính cách “chính trị” rõ rệt như các linh mục Ý hoặc Mỹ nêu trên.
Tuy nhiên cũng khó để để nhìn các việc Đức Phanxicô làm vào ngày thứ năm vừa qua mà không thấy một sứ điệp cho những người công giáo có một xu hướng tích cực hoạt động cho người nghèo và cho hòa bình, những người dễ bị nguy cơ bị hàng giáo sĩ phạt, thì sứ điệp này chắc chắn đáng khích lệ cho họ.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
