Tông huấn “Dilexi te” có làm Đức Lêô thành giáo hoàng “cánh tả” không?
cath.ch, Raphael Zbinden, 2025-10-10
Tông huấn “Dilexi te” công bố ngày 9 tháng 10 năm 2025 đã tạo nhiều phản ứng trong giới báo chí. Khía cạnh “chính trị” lựa chọn ưu tiên cho người nghèo là một trong những điểm được bình luận nhiều nhất. Trong buổi họp báo giới thiệu tông huấn “Dilexi te”, một nhà báo hỏi Hồng y Konrad Krajewski liệu ngài có cân nhắc đến nguy cơ Đức Lêô XIV bị cho là “cộng sản” không. Hồng y trả lời: “Nếu như vậy, thì chúng ta cũng buộc tội Chúa Giêsu như vậy.”
Hồng y Michael Czerny khẳng định tông huấn “Dilexi te” không mang tính “chính trị” | © Ảnh AP/Domenico Stinellis/ Keystone
Sức mạnh của lời tiên tri
Đức Phanxicô chống chủ nghĩa tư bản và “nền kinh tế giết người” nên ngài thường bị gán mác “mát-xít” hoặc “cộng sản”. Lời cáo buộc này được lặp lại trên phiên bản tiếng Ý của tờ Huffington Post, nhưng với giọng điệu mỉa mai. Giới truyền thông bình luận: “Người Công giáo bảo thủ (đặc biệt ở Ý và Hoa Kỳ) sẽ phải quen với điều này: Đức Lêô XVI là một giáo hoàng ‘cộng sản’ khác. Họ hy vọng sẽ thoát khỏi những bài giáo lý ‘tẻ nhạt’ của Đức Phanxicô về người nghèo, người nhập cư, những người kém may mắn, vân vân, quá xa vời với những thiên thần được vẽ trên mây”. Và bây giờ, Đức Robert Prevost ban hành huấn quyền đầu tiên của ngài về người nghèo, gần như một chương trình, đây là Tuyên ngôn đích thực kêu gọi hành động.
Báo Huffington Post, các báo quốc tế kể cả báo thế tục, đã phản ứng tích cực với lời kêu gọi này, nhấn mạnh đến tính liên tục trong tư tưởng của Đức Phanxicô và sự kiên định của văn bản. Tổng biên tập báo La Croix Arnaud Alibert viết: “Chúng ta sẽ nhớ đến Dilexi te vì sức mạnh tiên tri Giáo hoàng đưa ra trong việc chăm sóc người nghèo.”
Nhà Trắng chỉ trích
Truyền thông chủ yếu thảo luận về khía cạnh ”chính trị” của Tông huấn. Những lời chỉ trích của Đức Lêô XIV được cho là nhắm thẳng vào Nhà Trắng. Tờ Washington Post nhận định: “Sự quan tâm ngày càng tăng của Đức Lêô XIV trong việc đối xử với người di cư và những lời chỉ trích những người hoài nghi về khí hậu, cho thấy quan điểm của ngài mâu thuẫn với một số nguyên tắc cơ bản của chính quyền Trump.”
Nhà báo Mikael Corre viết trên báo La Croix: “Việc định nghĩa sự cộng hưởng trong bối cảnh trỗi dậy của một phong trào dân túy cánh hữu cực đoan ở một số quốc gia, sẵn sàng nói về Chúa nhưng lại lên án sự cam kết với những người dễ bị tổn thương. Biểu tượng là Tổng thống Donald Trump, ông hứa sẽ ‘xóa bỏ những định kiến chống Kitô giáo’, nhưng lại nói về người di cư là ‘đầu độc dòng máu của đất nước’, ông hứa sẽ trục xuất người vô gia cư khỏi Washington. Trong bài phát biểu của ông và của các đại diện châu Âu, nghèo đói trở thành tội ác, lòng trắc ẩn trở thành điểm yếu, thành công trở thành dấu hiệu của bầu cử.”
Bóng ma của Đức Phanxicô?
Các nhóm cánh hữu và báo chí đã không (hoặc vẫn chưa) phản ứng quyết liệt với lời kêu gọi này. Trang web LifeSiteNews của Mỹ, vốn rất bảo thủ, chỉ đơn thuần nhắc lại nội dung của văn bản. Trang web Le Salon Beige của Pháp, vốn gần gũi với những người theo chủ nghĩa truyền thống, cũng trích dẫn một số đoạn nhưng không bình luận thêm.
Có vẻ như trong các nhóm “chống Đức Phanxicô”, thái độ chung là hạ thấp sự đóng góp của Đức Lêô XIV cho Dilexi te, hoặc ám chỉ giáo hoàng người Mỹ chưa bộc lộ bản chất thật của ngài. Đúng là ngài chỉ bổ sung một vài điểm, và chữ ký của ngài dựa trên một văn bản phần lớn đã được người tiền nhiệm viết. Tuy nhiên, trong buổi họp báo, Hồng y Michael Czerny, Bộ trưởng Bộ Phát triển Nhân bản Toàn diện khẳng định: “Dilexi te là ‘100% của Giáo hoàng Phanxicô và 100% của Giáo hoàng Lêô”.
Không phải là một văn bản chính trị
Ông Luigi Casalini, tổng biên tập của một blog theo chủ nghĩa truyền thống chuyên về Thánh lễ La-tinh nhận xét: “Chúng ta có ấn tượng Dilexi te là món nợ đối với người tiền nhiệm và những người đã bầu chọn ngài. Liệu Đức Lêô XIV có tiết lộ bản thân ngài không? Tôi cho là chưa. Chúng ta sẽ thấy trong thông điệp tiếp theo. Tôi không lạc quan, nhưng cũng không thể cho ngài là người theo chủ nghĩa xã hội hay người ủng hộ nhiệt thành Đức Phanxicô.”
Ông John Yep, chủ tịch của nhóm ủng hộ Trump “Người Công giáo vì Người Công giáo” cũng đồng ý với quan điểm này: “Hầu hết chúng ta đang quan sát, nhưng chúng ta không vội phán xét, vì chúng ta biết rằng chúng ta mới chỉ ở giai đoạn đầu.”
Trong mọi trường hợp, Vatican yêu cầu không nên xem Dilexi te là văn bản chính trị, nhưng là văn bản phổ quát. Trong buổi họp báo, khi được hỏi liệu văn bản này Đức Lêô có bị cho là giáo hoàng “cánh tả” (‘tự do’, trong tiếng Anh) không, Hồng y Czerny trả lời: “Ngay khi chúng ta nói ‘giáo hoàng cánh tả’, chúng ta đặt ngài, cũng như sứ vụ của Thánh Phêrô và những người kế vị ngài, vào một lập trường rất phiến diện. Chắc chắn chúng ta có thể diễn giải những điều này từ góc độ xã hội học hoặc chính trị, và Chúa chúc lành nếu chúng ta làm như vậy, nhưng chúng ta không thể và chúng ta không nên phản ứng theo cùng một cách.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
“Dilexi te”: Đức Lêô XIV xem việc chăm sóc người nghèo là nghĩa vụ của người Công giáo
Tông huấn “Dilexi te” có làm Đức Lêô thành giáo hoàng “cánh tả” không?
Đức Lêô: “Sống trong đức ái, đảm bảo lợi ích toàn diện cho tha nhân”
